Skwalen i alkiloglicerole – szlachetne lipidy wzmacniające odporność dzieci

Skwalen i alkiloglicerole są naturalnymi substancjami występującymi najliczniej w niemodyfikowanych olejach z wątroby rekinów głębinowych (np. rekina grenlandzkiego). Ze względu na swoje prozdrowotne właściwości są od setek lat wykorzystywane w tradycyjnej medycynie krajów skandynawskich.  

• Alkiloglicerole to pochodne gliceryny z wiązaniem eterowym, łączącym grupy hydroksylowe z resztami alkoholi: selachylowego, batylowego, chimylowego. Oprócz wysokiej zawartości w oleju z wątroby rekina, alkiloglicerole w niewielkich ilościach obecne są też w szpiku kostnym, wątrobie i śledzionie oraz neutrofilach w ludzkim i krowim mleku. 
• Skwalen jest z kolei wielonienasyconym triterpenem biorącym udział w biosyntezie cholesterolu. Związek ten stanowi główny składnik oleju z wątroby rekina (jego zawartość sięga nawet 60-85%), w niewielkich ilościach występuje również w innych składnikach diety, takich jak oliwa z oliwek (0,7%), olej palmowy czy nasiona amarantusa.

Skwalen, w szczególności ten pochodzący ze źródeł roślinnych, bywa też wykorzystywany w produkcji skwalanu. Ten związek, różniący się w nazwie tylko jedną literą, jest wysyconą postacią skwalenu charakteryzującą się większą trwałością i stabilnością. Cechy to ułatwiają jego stosowanie w produktach kosmetycznych przeznaczonych do pielęgnacji skóry i włosów.  

Skwalan jest doceniany w kosmetyce przede wszystkim ze względu na swoje wysokie podobieństwo do sebum skóry – skóra rozpoznaje skwalan jako naturalnie występujące sebum ograniczając jego wydzielanie. Mniej odporny na utlenianie i działanie warunków środowiskowych takich jak promieniowanie UV skwalen może być z kolei stosowany jedynie jako składnik świeżego oleju z wątroby rekina i znajduje zastosowanie w produktach wzmacniających odporność.

Podobnie jak bogaty w kwasy omega-3 tran, olej z wątroby rekina będący źródłem skwalenu i alkilogliceroli jest wartościowym produktem wzmacniającym organizm zarówno osób dorosłych, jak i dzieci. Od setek lat był on używany przez skandynawskich rybaków jako środek wzmacniający odporność i wspomagający leczenie schorzeń układu pokarmowego i oddechowego. Przykuł również uwagę naukowców poszukujących odpowiedzi na pytanie, dlaczego rekiny tak rzadko chorują na nowotwory. Przeprowadzone badania wskazały na właściwości przeciwnowotworowe skwalenu i alkilogliceroli, jak również jego właściwości: 

• immunostymulujące – pobudzające układ odpornościowy, 
• przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze,  
• poprawiające pracę układu krążenia, 
• pobudzające produkcję komórek krwi, 
• przeciwutleniające. 

Chociaż olej z wątroby rekina zawiera mniejsze ilości kwasów omega-3 niż popularny tran, obecność skwalenu i alkilogliceroli czyni go równie wartościowym suplementem dla dzieci. W szczególności zalecanym w sezonie zwiększonego narażenia na infekcje – dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym nie tylko wzmacnia ochronę organizmu przed zachorowaniem, ale również wspiera proces leczenia. 

W jaki sposób skwalen i alkiloglicerole wpływają na odporność dzieci? Prace przeglądowe podsumowujące wyniki badań nad ich właściwościami immunostymulującymi wskazują na wpływ tych składników na wzrost produkcji krwinek i komórek odpornościowych – limfocytów, leukocytów i makrofagów. Skwalen wykazuje jednocześnie zdolność do opłaszczania (czyli otaczania przez białka) wnikających do organizmu patogenów, takich jak bakterie i wirusy, ułatwiając ich wykrycie przez komórki układu odpornościowego.

Pomimo występowania skwalenu również w produktach roślinnych, takich jak oliwa z oliwek, największe korzyści z jego dobroczynnego działania można czerpać przyjmując olej z wątroby rekina. To jedyny produkt zawierający kompleks skwalenu i alkilogliceroli, które wzajemnie wzmacniają i uzupełniają swoje właściwości. Dzięki zdolności alkilogliceroli do przechodzenia do mleka matki, korzyści z suplementacji oleju z wątroby rekina mogą czerpać także niemowlęta karmione piersią. 

Literatura: 

1. Deniau A-L, Mosset P, Pédrono F, Mitre R, Bot DL, Legrand AB. Multiple Beneficial Health Effects of Natural Alkylglycerols from Shark Liver Oil. Marine Drugs. 2010; 8(7):2175-2184 
2. Iannitti T, Palmieri B. An Update on the Therapeutic Role of Alkylglycerols. Marine Drugs. 2010; 8(8):2267-2300 
3. Mendes A, Azevedo-Silva J, Fernandes JC. From Sharks to Yeasts: Squalene in the Development of Vaccine Adjuvants. Pharmaceuticals. 2022; 15(3):265.