Laktoferyna na odporność dzieci

Laktoferyna to glikoproteina z rodziny transferyn. Występuje naturalnie w organizmach ssaków, w ich gruczołach i płynach ustrojowych (m.in. w mleku, łzach, ślinie) oraz w neutrofilach. Oprócz endogennej formy wytwarzanej naturalnie przez organizm, może pochodzić też z zewnętrznych źródeł – ludzka i bydlęca laktoferyna mają 69 proc. identyczności sekwencji aminokwasów, a ich bioaktywność jest porównywalna.

Laktoferyna została odkryta ponad 80 lat temu, a od ponad 60 lat – od momentu wyizolowania z mleka – trwają nad nią intensywne badania. Nazywana jest białkiem multipotencjalnym ze względu na jej szeroki zakres działania. Laktoferyna stanowi nie tylko część wrodzonej bariery ochronnej przed patogenami, ale wykazuje też m.in. działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne oraz immunoregulacyjne.

Znaczenie laktoferyny dla układu immunologicznego jest nie do przecenienia. LF łączy odporność wrodzoną (nieswoistą) i nabytą (swoistą), m.in. wpływając na aktywność komórek odpowiedzi wrodzonej (np. makrofagów, neutrofilów) i regulując funkcje komórek odpowiedzi nabytej (limfocytów T i B). Laktoferyna może zarówno stymulować, jak i hamować aktywność układu immunologicznego – “rozpoznaje” aktualny stan i zmienia go w zależności od bieżących potrzeb.

Wpływ laktoferyny na układ odpornościowy to także wsparcie mikrobiomu – wiąże się z nadmiarowym żelazem, którego dziecko nie wchłania, ograniczając w ten sposób „pokarm” szkodliwym bakteriom bytującym w przewodzie pokarmowym. A ograniczenie rozwoju “złych” bakterii do minimum chroni dziecko przed infekcjami i chorobami. Dodatkowo, odkryto, że laktoferyna ma również bezpośredni wpływ na bakterie – wchodzi w interakcje ze ścianą komórkową, uszkadza ją i w końcu zabija bakterie.

Laktoferyna występuje w płynach ustrojowych, więc stanowi pierwszą barierę ochronną, z którą muszą mierzyć się patogeny.

Laktoferyna dostarczana z mlekiem to kluczowa linia obrony organizmu noworodka przed chorobotwórczymi mikroorganizmami. Niepełny rozwój układu pokarmowego, niska wydajność enzymów trawiennych, zasadowe pH żołądka, a także osłabienie bariery jelitowej sprawiają, że nie ulega ona w pełni strawieniu i duża jej część jest wchłaniana do krwiobiegu.

W pierwszych miesiącach życia dziecka jego odporność opiera się na trzech elementach. To:

• przeciwciała uzyskane jeszcze w okresie płodowym,
• przeciwciała zawarte w mleku matki,
• laktoferyna, która dodatkowo może wzmocnić efekt przeciwciał.

Immunomodulacyjne działanie laktoferyny nie tylko pomaga w walce z drobnoustrojami, ale i chroni przed szkodliwymi skutkami stanu zapalnego.

Badania przeprowadzone w warunkach in vitro (łac. “na szkle”, poza organizmem) z wykorzystaniem wirusów grypy typu A wskazują̨, że obecność́ laktoferyny hamuje replikacje niektórych z nich: H1N1, H3N2, a także Adenoviridae EV71 oraz niektórych enterowirusów. Z kolei badania in vivo przeprowadzone na małej grupie pacjentów udowodniły, że podawanie laktoferyny skutecznie łagodzi objawy infekcji wirusowych.

Włoskie badanie przeprowadzone na zdrowych dzieciach w wieku 3-7 lat z tendencją do nawrotów infekcji dróg oddechowych wykazało, że podawanie bydlęcej laktoferyny wpływa na regulację odpowiedzi immunologicznej, m.in. pobudzając dojrzewanie limfocytów T. A w ciągu roku po terapii liczba infekcji spadła u 90 proc. dzieci.

Źródła laktoferyny w diecie to przede wszystkim mleko kobiece – największe stężenie LF występuje w siarze, następnie stopniowo spada (do 2-3 mg/ml w mleku dojrzałym). Dzieci karmione piersią mają stały dostęp do tego białka zarówno w pierwszym, jak i w drugim roku życia.

Laktoferyna ludzka, dostarczana z mlekiem matki, nie jest jednak jedynym źródłem tego białka. Może ono być również dostarczane poprzez spożycie mleka i jego przetworów. Niestety obróbka cieplna ma ogromny wpływ na zatrzymywanie laktoferyny w przetworzonych produktach mlecznych. W mleku surowym zwykle jest jej najwięcej, lecz po obróbce poziom znacząco spada. Dawniej, dzięki spożyciu surowego mleka i sera: krowiego, owczego, koziego, laktoferyny w diecie było więcej. Obecnie sięgamy głównie po produkty poddane agresywnej obróbce termicznej – zatem nie znajdziemy w nich laktoferyny (lub jest jej bardzo mało).

Laktoferyna jest dostępna jako suplement diety – to BLF, czyli laktoferyna bydlęca. Może ona być jedynym składnikiem aktywnym preparatu lub jednym z wielu (często jest łączona z witaminą C, która m.in. zwiększa przyswajanie żelaza, lub prebiotykami, które także wspierają “dobre” bakterie). Wybierając suplement z laktoferyną, warto jednak unikać produktów zawierających zbędne dodatki, takie jak cukier czy barwniki. BLF jest produktem naturalnym, ma podobną strukturę i funkcje do ludzkiej laktoferyny, a jako nutraceutyk została zaakceptowana przez światowe organizacje zajmujące się żywnością i obrotem leków.

Suplementy z laktoferyną mają różną postać, to np. krople, proszek czy kapsułki. Laktoferyna nie ma smaku i zapachu, z powodzeniem można ją przyjmować samodzielnie lub dodając do jedzenia czy picia. Z jej działania skorzystać mogą nie tylko najmłodsze dzieci, ale i starszaki chodzące do przedszkola i szkoły. W końcu laktoferyna i odporność to dobrze przebadany duet – białko korzystnie wpływa na nasz organizm, a w sezonie infekcji każde wsparcie jest na wagę złota.