Kiedy po ospie dziecko może wrócić do przedszkola?

Ospa wietrzna to choroba wirusowa wywoływana przez wirus ospy wietrznej i półpaśca (VZV –varicella-zoster virus). Objawy towarzyszące tej infekcji są bardzo charakterystyczne. Początkowo u dziecka pojawiają się zmiany skórne w postaci plamek oraz wysoka gorączka. 

U niektórych osób przed pojawieniem się właściwej wysypki wystąpić może wysypka o charakterze płoniczopodobnym, która samoistnie szybko ustępuje i określana jest mianem „rash”. Pierwsze właściwe zmiany pojawiają się na skórze głowy, twarzy oraz tułowia, a z czasem również na kończynach. 

Nowe wykwity pojawiają się co kilka dni, kiedy ma miejsce tzw. wysiew. W większości przypadków towarzyszy mu gorączka. Ze względu na to, że zmiany skórne pojawiają się w różnych odstępach czasowych, mają one różny wygląd. 

Możliwe do zauważenia są zarówno początkowe stadia (plamki albo grudki na skórze), jak i charakterystyczne pęcherzyki surowicze, w płynie których zawarta jest duża ilość wirusów, oraz strupki po ich wyschnięciu. Zmiany związane z ospą w znaczącej większości przypadków nie pozostawiają blizn. Oprócz tego dziecko może się skarżyć na gorączkę, ogólne osłabienie i bóle głowy. 

Wirus ospy odpowiedzialny jest także za wystąpienie półpaśca. Jest to jednostka chorobowa, która wywoływana jest przez wirusa obecnego już w organizmie człowieka, gdyż po ospie wietrznej patogen przechodzi w formę latentną i niejako „ukrywa się” w nieaktywnej formie w przykręgowych zwojach czuciowych. 

Objawy charakterystyczne dla półpaśca to wysypka zlokalizowana w obrębie jednego dermatomu, czyli obszaru skóry unerwionego przez zwój czuciowy, w którym przebywał wirus, a także silne dolegliwości bólowe. Wysypka nigdy nie przekracza linii środkowej kręgosłupa. Półpasiec pojawia się w momencie obniżenia odporności i niekiedy może być pierwszym objawem poważnej choroby, np. nowotworowej czy wywołanej wirusem HIV.

W większości przypadków postępowanie przy ospie wietrznej ogranicza się do leczenia objawowego. Głównymi stosowanymi lekami są paracetamol oraz ibuprofen. Pamiętaj, że pierwszy z wymienionych leków możesz stosować od pierwszych dni życia dziecka, natomiast preparaty zawierające ibuprofen mogą być podawane dopiero od trzeciego miesiąca życia dziecka. 

Ważne jest również odpowiednie nawadnianie maluszka, szczególnie w przypadku występowania wysokiej gorączki lub pojawienia się wymiotów albo biegunki. Pamiętać należy również o przestrzeganiu higieny dziecka i o odkażaniu pojawiających się zmian, np. octeniseptem. Czas leczenia różni się w przypadku każdego dziecka, jednak zwykle trwa ono od kilku do kilkunastu dni. 

W przypadku ospy wietrznej dojść może również do nadkażenia bakteryjnego zmian skórnych, które wówczas przybierają postać wypełnionych ropą krostek. Zakażenie to spowodowane jest najczęściej przez gronkowce lub paciorkowce i wymaga wdrożenia antybiotykoterapii. 

Choć w większości przypadków przebieg ospy jest łagodny, to przechorowanie może wiązać się z takimi powikłaniami, jak:

• upośledzenie widzenia ze względu na zmiany pojawiające się na rogówce;
• zapalenie móżdżku;
• zapalenie płuc;
• zakażenie uogólnione, szczególnie niebezpieczne dla noworodków.

Co więcej, ciężki przebieg z zajęciem narządów wewnętrznych obserwuje się u osób z obniżoną odpornością poddawanych na przykład leczeniu immunosupresyjnemu, co jest szczególnie częste u dzieci leczonych onkologicznie. Dla takich pacjentów ospa wietrzna może okazać się śmiertelna, dlatego tak ważne jest – jeśli tylko nie ma przeciwwskazań – zaszczepienie dziecka.

Ospa jest wysoko zaraźliwa. Ocenia się, że po bezpośrednim kontakcie z chorym osoba niezaszczepiona i niechorująca wcześniej obarczona jest ryzykiem zachorowania sięgającym nawet 90 procent. W przypadku choroby jednego dziecka w przedszkolu zakażenie szerzy się wśród innych w szybkim tempie. 

Osoba chora staje się zakaźna dla innych na ok. dwa dni przed pojawieniem się pierwszych objawów i przestaje zarażać w momencie przyschnięcia wszystkich zmian. Do zakażenia dochodzi drogą kropelkową i przez bezpośredni kontakt. Okres wylęgania, a więc czas od zakażenia do pojawienia się pierwszych objawów, wynosi od 10 do 21 dni. W przypadku osób z obniżoną odpornością, np. dzieci leczonych onkologicznie lub stosujących na stałe leki immunosupresyjne, może on trwać krócej.

Powrót dziecka do przedszkola jest możliwy, kiedy przestaje być ono zakaźne dla otoczenia, a więc po wyschnięciu wszystkich pęcherzyków. Przed decyzją o powrocie do przedszkola warto jednak skonsultować się z lekarzem rodzinnym bądź pediatrą.