Poród przed terminem – co, jak, kiedy?

Prawidłowe obliczenie wieku ciąży i terminu porodu w I. trymestrze umożliwia dokładne kontrolowanie rozwoju dziecka na dalszych etapach ciąży. 

Termin porodu obliczyć można za pomocą tzw. reguły Naegelego. Wyznaczany jest on wtedy na podstawie daty ostatniej miesiączki. Do jej pierwszego dnia należy dodać 1 rok i 7 dni oraz odjąć 3 miesiące. Reguła ta sprawdza się w przypadku regularnych cykli trwających 28 dni. W przypadku nieregularnych miesiączek termin porodu powinien być obliczany podczas USG. Podczas badania ultrasonograficznego I. trymestru, na podstawie długości ciemieniowo-siedzeniowej (CRL),wyznaczony wcześniej termin porodu może bowiem zostać zmodyfikowany. 

Uznaje się, że jeśli różnica ta jest większa niż 7 dni, za termin porodu przyjmuje się ten wyznaczony podczas USG, ponieważ jest dokładniejszy. Nie powinien on przez dalsze tygodnie ciąży ulegać żadnym modyfikacjom.

Termin planowanego porodu przypada po skończonych 40. tygodniach ciąży (40. tygodni +0 dni). Wiele kobiet jednak często rodzi albo przed, albo po 40. tygodniu. Poród przed terminem to każdy, który odbył się przed skończonym 40. tygodniem ciąży. Należy jednak pamiętać, że poród przed terminem to nie to samo, co poród przedwczesny.

Porodem przedwczesnym określany jest poród, który ma miejsce przed 37. tygodniem ciąży. Do tego czasu dziecko zaliczane jest do grona wcześniaków. Poród przed terminem, jeśli odbył się przykładowo w 39. tygodniu ciąży, najczęściej nie niesie za sobą żadnych powikłań dla noworodka, a dziecko rozwija się tak samo jak to urodzone po 40. tygodniu ciąży. Jeśli jednak poród odbywa się przed 37. tygodniem, należy liczyć się z możliwymi powikłaniami.

Ciąża donoszona to taka, gdy dziecko nie jest już zaliczane do grupy wcześniaków, a poród nie nazywany jest porodem przedwczesnym. Za ciążę donoszoną uznaje się więc ciążę od 37. tygodnia jej trwania. Dziecko jest wtedy w większości przypadków w stanie dobrze samodzielnie funkcjonować poza organizmem mamy.

Możliwych przyczyn porodu przed terminem jest wiele. Wśród nich wymieniane są najczęściej zakażenia, ciąża wielopłodowa oraz niewydolność cieśniowo-szyjkowa. Niektórym z nich można zapobiegać, lecz np. w przypadku ciąż bliźniaczych poród przed terminem jest nieunikniony. W przypadku krótkiej szyjki macicy zmierzonej w II. trymestrze (<25mm) zastosować można pessary, szew szyjkowy i progesteron, stanowiące profilaktykę porodu przedwczesnego. 

Do najczęstszych czynników ryzyka wystąpienia porodu przed terminem zalicza się:

• wiek matki powyżej 35. roku życia,
• poród przedwczesny w poprzedniej ciąży,
• problemy z łożyskiem,
• nadciśnienie, 
• cukrzyca,
• wady anatomiczne macicy,
• palenie.

W niektórych sytuacjach lekarze sami wywołują poród przed terminem, chcąc uniknąć ewentualnych groźniejszych powikłań. Ma to miejsce w przypadku wystąpienia stanu przedrzucawkowego czy np. cholestazy ciążowej.

Poród przed terminem niesie za sobą możliwe powikłania związane z wcześniactwem. Wśród nich najczęściej występują zaburzenia oddechowe, problemy neurologiczne czy też retinopatia wcześniacza. Komplikacje, które się pojawią, korelują z tygodniem ciąży, w jakim ma miejsce poród. Chcąc zmniejszyć ryzyko dla dziecka, lekarze stosują steroidoterapię (przed 34. tygodniem), która przyspiesza rozwój płuc dziecka. Na jej czas można też zahamować czynność skurczową przez 48 godzin za pomocą tokolizy. Dzięki niej możliwy jest także ewentualny transport kobiety do ośrodka o wyższym stopniu referencyjności, gdzie zarówno ona, jak i noworodek będą mieli zapewnioną jak najbardziej zaawansowaną pomoc.

Infografika formalności po porodzie