Jak wygląda połóg po cesarce?

Połóg to wyjątkowy czas po urodzeniu dziecka, kiedy ciało świeżo upieczonej mamy wraca do stanu i sprawności sprzed ciąży. Uważa się, że czas połogu to sześć tygodni po porodzie. To także czas, kiedy mama musi zmierzyć się z nowymi, rodzicielskimi wyzwaniami, a jednocześnie szczególnie o siebie zadbać. 

Zdaniem niektórych położnych, ginekologów czy fizjoterapeutów uroginekologicznych należałoby mówić nawet o 9–12 miesiącach połogu. Tyle bowiem potrzeba organizmowi kobiety na dojście do siebie i zregenerowanie się po ciąży i porodzie. Zgodnie jednak z obowiązującymi normami połóg dzielony jest na trzy etapy:

• połóg bezpośredni – 24 godziny tuż po porodzie
• połóg wczesny – tydzień, dwa tygodnie po porodzie
• połóg późny – trwa do końca 6. tygodnia po porodzie w przypadku porodu naturalnego i do 8. tygodnia po cesarskim cięciu

Połóg po cesarce jest pod wieloma względami podobny do połogu po porodzie naturalnym. Macica obkurcza się, czemu mogą towarzyszyć bóle brzucha i okolicy krzyżowej kręgosłupa. 

Podobnie jak w przypadku naturalnego porodu występuje krwawienie z pochwy. Organizm musi wydalić resztki śluzu, błon płodowych, złuszczonego endometrium. Krwawienie w pierwszych dniach po porodzie jest najobfitsze, mogą w nim być obecne skrzepy. Do silniejszego obkurczania macicy, a tym samym obfitszego krwawienia może przyczyniać się w tym czasie karmienie piersią, które pobudza produkcję oksytocyny. Zwykle krwawienie w połogu trwa nie dłużej niż miesiąc. W tym czasie może zmieniać się intensywność krwawień. Odchody połogowe najpierw mają kolor krwi ze skrzepami, następnie stają się mniej obfite i różowawe, brązowe, a z czasem przezroczyste, śluzowe. 

Na szybsze zakończenie połogu mają wpływ karmienie piersią i aktywność fizyczna. Mowa oczywiście o delikatnym ruchu związanym ze spacerami, ćwiczeniami oddechowymi czy przeciwzakrzepowymi tuż po porodzie. W czasie połogu niewskazane jest podejmowanie intensywnych ćwiczeń i aktywności sportowej. To czas na odpoczynek, rekonwalescencję po ogromnym wysiłku, jakim jest ciąża, i po ingerencji chirurgicznej, jaką jest cesarka. – W przypadku cesarskiego cięcia z bardziej intensywną aktywnością fizyczną trzeba wstrzymać się przez mniej więcej 10–12 tygodni – podkreśla fizjoterapeutka uroginekologiczna Joanna Kmieć-Nowakowska. Specjalistka zwraca uwagę, że w połogu po cesarskim cięciu trzeba szczególnie zadbać o ciało, a zwłaszcza o mięśnie brzucha i miejsce cięcia. – Po porodzie cesarskim cięciem wstajemy powoli, najlepiej z pomocą partnera czy położnej, przekręcając się na bok, aby uniknąć napinania mięśni brzucha. Można też dodać asekurację rany, czyli lekkie jej dociśnięcie przy wstawaniu – instruuje specjalistka.

Pionizacja pacjentki po cesarskim cięciu odbywa się zwykle po ok. 6 godzinach. Jednak niektóre mamy potrzebują więcej czasu, nawet kilkunastu godzin, zanim staną na nogi.

Połóg po CC jest nie tylko dłuższy, ale bywa też trudniejszy od połogu po porodzie naturalnym. Blizna po cesarskim cięciu jest taką samą raną jak po każdym innym zabiegu operacyjnym. Miejsce cięcia może boleć nawet wiele tygodni. 

Niezbędna jest również profilaktyka antyseptyczna, aby nie doszło do zakażenia rany. Dobrze jest stosować preparaty sprzyjające lepszemu gojeniu blizn, jednak to, czy blizna po cesarce będzie widoczna, czy nie, to bardzo indywidualna kwestia – ma na to wpływ wiek, kondycja skóry i genetyczne predyspozycje kobiety. 

Po wygojeniu blizna zwykle jest niezbyt widoczna. U wielu kobiet przez długi czas utrzymują się zaburzenia czucia w tym obszarze, np. brak czucia lub miejscowa nadwrażliwość, dolegliwości bólowe. Zdarza się, że obszar po cesarce jest wrażliwy nawet przez kilka lat.

Po cesarskim cięciu zdarzają się również poważne powikłania, takie jak zrosty jelit. Rozpoznaje się je u co piątej pacjentki po cesarce. Każde kolejne cięcie zwiększa ryzyko zrostów. Objawem mogą być bóle brzucha, wzdęcia, zaparcia, gazy. Cesarskie cięcie, które jest naruszeniem ciągłości tkanek macicy, może również sprzyjać rozwojowi endometriozy. 

Część pacjentek po CC narzeka na silniejsze bóle miesiączkowe i bolesne stosunki seksualne. W rzadkich przypadkach może pojawić się „dziura w macicy”, czyli rozejście się tkanek. Zazwyczaj dzieje się to podczas kolejnej ciąży. Rozejście tkanek macicy to stan zagrażający zdrowiu i życiu. Wśród powikłań po cesarskim cięciu należy wymienić również, podobnie jak w przypadku każdej innej operacji, możliwość zakażeń bakteryjnych operowanych miejsc. 

Wbrew obiegowej opinii cesarskie cięcie nie jest łatwiejszym porodem, szczególnie dla mamy. Może także powodować pewne trudności u dziecka, które niekiedy potrzebuje więcej czasu, by uruchomić odruch ssania piersi. Jednocześnie jednak przy porodzie CC  spada ryzyko powikłań okołoporodowych, takich jak niedotlenienie płodu czy uszkodzenie ciała dziecka podczas przejścia przez kanał rodny.  

Nie jest prawdą, że po cesarskim cięciu nie można już rodzić naturalnie. Coraz więcej kobiet podejmuje próbę porodu tzw. VBAC – vaginal birth after cesarean. To, jak będzie rozwiązana kolejna ciąża, zależy od wielu czynników. Decyzję podejmuje lekarz po badaniu ginekologicznym, konsultacji z pacjentką i ocenie dobrostanu płodu.

Zarówno po porodzie siłami natury, jak i przez cesarskie cięcie reakcja organizmu i czas regeneracji to kwestia bardzo indywidualna. Niektóre osoby czują się świetnie, innym długo towarzyszą dolegliwości bólowe, uniemożliwiające siadanie, chodzenie czy korzystanie z toalety. 

Ile trwa połóg po cesarce? Choć każda mama czuje się inaczej, prawdą jest, że połóg po cesarskim cięciu może być dłuższy niż po porodzie naturalnym. Wynika to z faktu, że poród przez cesarskie cięcie to zabieg operacyjny. Młode mamy pozostają dłużej w szpitalu, mogą też być bardziej obolałe i zmęczone zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Doświadczany ból może być dodatkowym utrudnieniem w opiece nad nowo narodzonym maleństwem. 

W połogu po cesarskim cięciu dużą trudność stanowi pierwsze wypróżnienie, a nawet pierwsze oddawanie moczu po usunięciu cewnika. Można sobie ulżyć, jedząc produkty bogate w błonnik, spacerując i pijąc duże ilości wody. Niekiedy jeszcze w szpitalu podawane są środki oddziałujące na perystaltykę jelit. 

Po cesarce niektóre mamy doświadczają trudnych emocji. Część cesarek przeprowadzana jest w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia mamy lub dziecka. To dodatkowo zwiększa napięcie, stres. Pierwsze chwile po porodzie bywają traumatyczną walką o maluszka. Bywają kobiety, które mają wyrzuty sumienia, że nie urodziły naturalnie. Inne „cesarskie mamy” martwią się, czy będą mogły karmić piersią. 

Samopoczucie po cesarce może być nie najlepsze. To dlatego młoda mama po cesarskim cięciu może szczególnie potrzebować opieki, pomocy i troski ze strony najbliższych. Komfort psychiczny przekłada się na szybszy powrót do pełni sił po operacyjnym rozwiązaniu ciąży. 

– Połóg jest czasem, kiedy musimy sobie odpuścić. Powinnyśmy być wtedy traktowane jak księżniczki. Wiem, że wiele kobiet powie, że tak się nie da. Rozumiem, bo sama jestem mamą, i wiem, że odpoczynek przy dzieciach to wyzwanie. Szczególnie ważne w tym okresie jest zorganizowanie sobie codzienności. Należy się zastanowić, jakie rzeczy wykonujemy najczęściej. Trzeba je sobie uzmysłowić, gdyż błędy pojedyncze nam nie zaszkodzą, ale robione sto razy na dobę już tak – przekonuje Joanna Kmieć-Nowakowska. I dodaje że, należy pamiętać o hormonach, które wpływają na poprawę elastyczności, m.in. brzucha i mięśni dna miednicy. Brak odpoczynku przełożyć się może na dysfunkcje tych rejonów. 

Bardzo ważne jest odpowiednie napinanie mięśni dna miednicy, ochrona kręgosłupa przed przeciążeniami i dbanie o mięśnie brzucha, szczególnie jeśli doszło do ich rozejścia. Podstawą jest przyjmowanie odpowiednich pozycji podczas karmienia, wstawania i noszenia dziecka. Wątpliwości warto skonsultować z fizjoterapeutką uroginekologiczną, która skutecznie i profesjonalnie wesprze młodą mamę w okresie połogu. 

Ekspertka: Joanna Kmieć-Nowakowska, mgr wychowania fizycznego i mgr fizjoterapii, instruktorka fitness, prowadzi terapię dla kobiet Circa Feminae. https://www.facebook.com/pg/circafeminae/