Jak liczyć miesiące ciąży? – Kalendarz ciąży

Ciąża trwa ok. 40 tygodni, co jest równe ok. 9 miesiącom i 280 dniom. Czas ten, ze względu na zmiany zachodzące w organizmie matki i dziecka, dzieli się również na trzy trymestry. Praktycznie niespotykane poza terminologią ciążową określenie „trymestr” to słowo o bardzo prostej etymologii: „try” czyli „trzy” i „mestr” od słowa „miesiąc”. Każdy z trzech trymestrów dzielony jest więc dodatkowo na trzy miesiące. Każdy trymestr trwa więc ok. 13 tygodni.

Taki podział na trymestry znajduje swoje uzasadnienie nie tylko w matematycznej równości czasu trwania poszczególnych etapów. W każdym trymestrze w organizmie zachodzą inne procesy i dotyczy to zarówno matki, jak i dziecka.

• Pierwszy trymestr – dla płodu: to czas, w którym ciało dziecka zaczyna się kształtować. Ciąży jeszcze nie widać, ale wewnątrz macicy trwają procesy, od których zależeć będzie zdrowie i życie dziecka. Dalsza część ciąży to okres wzrostu i usprawniania narządów i organów, których zawiązki powstają właśnie teraz.
• Pierwszy trymestr – dla matki: to czas, w którym często (przynajmniej na początku) nie wiesz, że jesteś w ciąży. Później jednak zaczynasz doświadczać typowych (i stereotypowych) objawów ciąży: mdłości, nudności, wymiotów, senności, zmęczenia, zniechęcenia do dawniej lubianych smaków i zapachów, tkliwości piersi… Jeśli doświadczasz podobnych symptomów, a miesiączka się nie pojawiła, to nieomylny znak, że czas wykonać test ciążowy.
• Drugi trymestr – dla płodu: między 14. a 26. tygodniem ciąży dziecko szybko rośnie – od kilkunastu centymetrów do ponad 30 cm w końcu drugiego trymestru. Rozwija się jego układ nerwowy, dojrzewają zmysły – dziecko zacznie słyszeć twój głos (i inne dźwięki „z zewnątrz”). W badaniu USG (o ile dziecko jest odpowiednio ułożone) widać płeć malucha. W czasie drugiego trymestru płód „przytyje” z kilkudziesięciu do nawet 800-900 g.
• Drugi trymestr – dla matki: to często najprzyjemniejszy czas ciąży. Zmniejsza się znacząco ryzyko straty ciąży. Samopoczucie poprawia się, zwykle też mijają dokuczliwe mdłości (choć niektórym kobietom towarzyszą nawet przez całą ciążę).
• Trzeci trymestr – dla płodu: od 27. do 40. tygodnia ciąży płód przygotowuje się do przyjścia na świat. Dzieci urodzone w trzecim trymestrze, nawet wiele tygodni przed terminem, mają wysokie prawdopodobieństwo przeżycia.
• Trzeci trymestr – dla matki: dziecko rośnie, a przyszła mama może czuć skurcze przepowiadające. Jest też coraz ciężej, mniej wygodnie i… częściej trzeba korzystać z toalety, bo dziecko naciska mocno na pęcherz.

Mianem reguły Naegelego określa się sposób wyliczania terminu porodu. Regułę nazwano od nazwiska Franza Naegelego – niemieckiego ginekologa-położnika żyjącego na przełomie XVIII i XIX wieku. To właśnie jemu przypisuje się opracowanie wzoru na wyliczenie terminu porodu.

Jak brzmi reguła Naegelego? Jak można obliczyć dzięki niej termin porodu?
Termin porodu = pierwszy dzień ostatniej miesiączki + 7 dni – 3 miesiące + 1 rok

Reguła Naegelego zakłada, że cykle miesiączkowe są regularne, trwające 28 dni, a miesiące ok. 30-dniowe. Z uwagi m.in. na różne terminy owulacji oraz różną długość cyklu realny termin porodu może być przesunięty o ok. 2 tygodnie w każdą stronę.

Przykładowo: ostatnia miesiączka zaczęła się 1 marca 2020 roku + 7 dni => 8 marca – 3 miesiące => 8 grudnia 2019 + 1 rok => narodzin dziecka można spodziewać się ok. 8 grudnia 2020.

Regułę Naegelego można rozszerzyć o długość cyklu. Anna Dmowska, trenerka szkoły rodzenia, wyjaśnia:

– Termin porodu = pierwszy dzień ostatniej miesiączki + 7 dni – 3 miesiące + 1 rok +/- X dni (X dni= różnica dni cyklu kobiety od wzorca 28-dniowego cyklu. W związku z tym przy cyklu krótszym (od 28. dniowego), np. 26-dniowym termin porodu przesuwa się o 2 dni do przodu (kobieta rodzi wcześniej w porównaniu do cyklu 28-dniowego), a przy cyklu dłuższym (od 28-dniowego), np. 32-dniowym – o 4 dni do tyłu, czyli kobieta rodzi później w porównaniu do cyklu 28-dniowego.

Współcześnie można szacować wiek ciąży m.in. na podstawie badań USG i wielkości płodu. Można także skorzystać z wygodnych kalkulatorów ciąży dostępnych w internecie. Bazują one na tym samym schemacie, ale wykonają obliczenia za ciebie. Mogą uwzględnić także długość cyklu i długość poszczególnych miesięcy (np. luty jest krótszy niż „przeciętny” miesiąc).

Można zastosować także inne sposoby obliczeń terminu porodu.

Anna Dmowska, trenerka szkoły rodzenia, dodaje:
– Obliczanie terminu porodu odbywa się na kilka sposobów. Obliczenie terminu porodu na podstawie daty poczęcia jest proste, kiedy wiemy, że ciąża trwa 266 dni od chwili poczęcia. Możliwe jest również obliczanie terminu porodu na podstawie skoku temperatury. W przypadku, kiedy dojdzie do poczęcia i rozwija się ciąża, PTC (podstawowa temperatura ciała) utrzymuje się nadal powyżej 37 stopni Celsjusza przez co najmniej 14-16 dni. Do wyliczenia terminu porodu przyjmujemy więc dzień skoku podstawowej temperatury ciała.

Wiek ciąży i miesiące ciąży liczy się zawsze od terminu ostatniej miesiączki, a dokładnie od jej pierwszego dnia. Niekiedy budzi to opory przyszłych mam, które argumentują, że wiedzą, kiedy uprawiały seks i kiedy doszło do zapłodnienia.

W trosce o ujednolicenie terminologii i wyliczeń, należy – nawet znając moment zapłodnienia – liczyć miesiące ciąży zgodnie z terminem ostatniej miesiączki. To właśnie w odniesieniu do niej ustala się, w którym miesiącu ciąży jest pacjentka i kiedy może nastąpić poród.

Miesiące ciąży – charakterystyka:

• 1. miesiąc ciąży – to czas, w którym dopiero zachodzisz w ciążę. Pierwsze dni i tygodnie zwykle nie dają objawów, poza plamieniem implantacyjnym u niektórych kobiet.
• 2. miesiąc ciąży – to czas na test ciążowy i pierwszą wizytę u ginekologa-położnika (oczywiście pierwszą w tej ciąży, a nie pierwszą w życiu). Może pojawić się obrzmienie piersi, zmiana smaku, mdłości.
• 3. miesiąc ciąży – koniec 3. miesiąca to ważny moment, w którym wykonuje się badania oceniające ewentualne choroby i wady genetyczne płodu.
• 4. miesiąc ciąży – to początek 2. trymestru. Uciążliwe objawy, jak np. mdłości, zwykle słabną. Spada też ryzyko poronienia.
• 5. miesiąc ciąży – kobieta czuje wyraźnie ruchy dziecka. Ciężarna może odczuwać także bóle m.in. brzucha i kręgosłupa, powodowane przez powiększającą się macicę.
• 6. miesiąc ciąży – to czas, w którym możesz zapisać się do szkoły rodzenia. Przed tobą decydujący trymestr.
• 7. miesiąc ciąży – wiele kobiet wspomina ostatnie miesiące ciąży jako odliczanie. Z jednej strony zależy im, żeby dziecko przyszło na świat w terminie, ale z drugiej strony dolegliwości ciążowe powodują, że marzą o jak najszybszym rozwiązaniu.
• 8. miesiąc ciąży – możesz odczuwać coraz silniejsze zmęczenie, a także skurcze Braxtona – Higgsa. Macica „trenuje” przed porodem.
• 9. miesiąc ciąży – to długo wyczekiwany moment. Pod koniec 9. miesiąca rodzi się większość dzieci. Maluchy urodzone po 38. tygodniu ciąży uważa się za donoszone. Te, które przychodzą na świat w 37. tygodniu ciąży lub wcześniej, są wcześniakami.

Ekspertka:

Anna Dmowska – certyfikowany Trener Szkoły Rodzenia Centrum Kształcenia Medycznego im. Prof. Włodzimierza Fijałkowskiego w Łodzi, mgr pielęgniarstwa, mgr nauk o rodzinie, doktorantka Wydziału Lekarskiego w Lublinie, nauczyciel akademicki, właściciel OK Zdrowie (Centrum Zdrowia, Rozwoju i Okołoporodowe) & Szkoły Rodzenia <Korki Nie tylko w Rodzenia> w Lublinie. Jedyny dotąd członek z Polski w NANDA International, USA.