Alergia u dziecka: pierwsza pomoc

Alergie manifestują się na różne sposoby. Te sezonowe – związane z pyleniem roślin – zazwyczaj dają objawy w postaci: 

• napadowego kichania, 
• wodnistego kataru, 
• zaczerwienionych spojówek. 

Nic miłego, zwłaszcza gdy pogoda na zabawy na powietrzu idealna. Bo co to za zabawa, jeśli z nosa się leje, a oczy swędzą? Na szczęście są sposoby, żeby uciążliwe objawy alergii przynajmniej w jakimś stopniu złagodzić. 

Ulgę noskowi – temu zatkanemu albo takiemu, z którego cieknie niczym z zepsutego kranu – przyniesie wypukiwanie alergenów ze śluzówki. Do płukania najlepiej nadaje się roztwór wody morskiej lub sól fizjologiczna. Psikamy, smarkamy i da się oddychać. Podobnie czyścimy spojówki oczu, tu egzamin zda sól fizjologiczna lub sztuczne łzy w kroplach. Ponieważ pyłki osiadają na całym ciele, każdorazowo po powrocie do domu dobrze jest umyć twarz wodą (o myciu rąk chyba nie musimy wspominać?), bo w ten sposób przynajmniej część alergenów zostanie usunięta. Idealnie byłoby od razu wskoczyć pod prysznic i obmyć całe ciało, łącznie z głową. Pyłki lubią osiadać na włosach oraz ubraniu i nawet gdy do pylącej rośliny daleko, ciągle dają się we znaki. 

Unikanie ekspozycji na alergeny to kluczowa sprawa. Trudno na cały okres pylenia zabarykadować się w czterech ścianach, na zewnątrz przydadzą się więc czapka z daszkiem lub kapelusz (mniej alergenów we włosach) i okulary przeciwsłoneczne (nie tylko jako ochrona przed słońcem, ale i kolejna bariera dla pyłków, chroniąca spojówki). Dobrym pomysłem jest również zastosowanie maseczki ochronnej, dzięki czemu mniej pyłków dostanie się do dróg oddechowych. Gdy maluch kicha i smarka, na spacery dobrze szukać tych miejsc, gdzie drażniących alergenów jest znacznie mniej. Najprzyjemniej będzie nad wodą (przy dużej wilgotności pyłki spadają prosto na taflę jeziora czy morza) albo w górach (wysoko pyłków nie ma w zasadzie wcale).

W okresie wyraźnie zaostrzonych objawów alergii lepiej nie otwierać często okien, a z wietrzeniem pościeli w słońcu na balkonie poczekać, aż okres pylenia minie. Osiadające na kołdrze pyłki mają całą noc na drażnienie organizmu alergika – pobudka z zatkanym nosem murowana. 

Warto wspomóc się również naturalnymi metodami łagodzenia alergii, które można zastosować w domu. Skuteczną metodą jest aromaterapia z wykorzystaniem olejków eterycznych. Dzięki niej przeprowadzimy inhalację, a śluzówce nosa pozwolimy oczyścić się i nawilżyć. Złagodzimy również ból głowy u dziecka wywołany zapaleniem zatok. Wystarczy miska z wodą, ręcznik i suszone zioła. Można sięgnąć np. po rumianek, olejek eukaliptusowy, rozmarynowy, z drzewa herbacianego czy lawendowy. Zioła lub olejki dorzucamy do wrzątku. Po około trzech minutach dziecko powinno pochylić się nad miksturą z nakrytą ręcznikiem głową i głęboko oddychać (wdech nosem, wydech ustami). 

W trakcie alergii zaleca się również spożywanie naparów ziołowych. W szczególności polecane są herbaty z mięty pieprzowej, pokrzywy, koniczyny czerwonej czy miłorzębu. Działają one przeciwzapalnie i zmniejszają odpowiedź organizmu na alergeny. Przed wypiciem naparu ziołowego należy jednak sprawdzić alergie krzyżowe, czy dziecko nie jest uczulone na któryś składnik.  

Niezastąpionym składnikiem pomagającym rozprawić się z alergią jest również miód. Spożywanie tego pszczelego produktu warto rozpocząć w miesiącach, kiedy stężenie pyłków w powietrzu jest jeszcze niskie. Zaczynamy od stosowania małych ilości, stopniowo zwiększając je zgodnie z zaleceniami lekarza. Po dojściu do maksymalnej dawki, trzeba następnie ją zmniejszać. Należy zastosować miód lokalny, który zawiera pyłki traktowane przez organizm jako alergeny. Dzięki temu organizm przyzwyczai się do „zagrożenia” i łagodniej zareaguje w sezonie pylenia. Zanim jednak podamy dziecku miód, trzeba sprawdzić, czy nie jest ono uczulone na ten pszczeli produkt. Alergia może objawiać się na skórze lub dotyczyć układu oddechowego czy pokarmowego. 

Choroby alergiczne powstają dlatego, że układ odpornościowy nie działa we właściwy sposób. Komórki odpornościowe odczytują alergeny jako wrogów odporności i starają się je wyeliminować. Podczas kontaktu z pyłkami dziecko może być osłabione i być bardziej podatne na wszelkiego rodzaju zakażenia. By mu pomóc, należy wzmacniać jego układ odpornościowy. Przede wszystkim warto zadbać o odpowiednią higienę nosa, skóry oraz unikać kontaktu z alergenami. 

Nie należy zapominać również, że dużą rolę dla zdrowi pełni także układ pokarmowy. Pierwsze objawy alergii mogą wystąpić już u kilkumiesięcznego dziecka, u którego nie wykształciła się jeszcze odpowiednio flora bakteryjna przewodu pokarmowego. Schorzenia alergiczne są z reguły dziedziczone z pokolenia na pokolenie. Jeśli któreś z rodziców jest alergikiem, dziecko jest szczególnie narażone. By zadbać o wyregulowanie mikroflory jelitowej, dobrze jest sięgnąć po probiotyki i prebiotyki. Probiotyki nazywane są “dobrymi bakteriami”, które dostarczane do organizmu wspierają mikrobiotę jelitową i układ odpornościowy. Potrzebują jednak energii do działania, czemu służą prebiotyki, które są pożywką dla bakterii probiotycznych. 

Po jakie produkty sięgnąć? U niemowląt z ryzykiem rozwoju alergii najczęściej zauważa się obniżenie liczby bakterii jelitowych z rodzaju Bifidobacterium i Lactobacillus. Ze względu jednak na to, że nie każdy szczep bakterii wykorzystany w probiotykach ma zdolność wspierania w kierunku antyalergicznym, warto zasięgnąć porady u lekarza. Jeśli dziecko jest starsze, można włączyć do jego diety naturalne produkty bogate w drobnoustroje pozytywnie wpływające na układ trawienny. Naturalne probiotyki znajdziemy w kiszonkach, kefirze, maślance czy w produktach sojowych. Natomiast prebiotyki to np. czosnek, cebula, por, ziemniaki czy cykoria. 

Jeśli podejrzewamy alergię u dziecka, należy zgłosić się do lekarza, który zleci odpowiednie badania. Specjalista podpowie również, jakie leki przeciwhistaminowe można podać dziecku. Preparatów łagodzących objawy alergii u najmłodszych jest sporo na rynku. Mogą one być stosowane doustnie, donosowo czy zewnętrznie. Leki przeciwhistaminowe dzielą się na dwie grupy: I generacji i II generacji. Do pierwszej grupy należą preparaty, które w swoim składzie zawierają takie substancje, jak:  

• antazolina,  
• difenhydramina,  

• klemastyna,  
• dimentynden, 
• prometazyna, 
• hydroksyzyna, 
• ceproheptadyna,  

• tripelenamina,  
• ketotifen. 

Leki II generacji to preparaty, w których składzie znajduje się:  

• azelastyna,  
• cetyryzyna,  

• desloratadyna,  
• ebastyna,  
• feksofenadyna,  
• lewocetyryzyna,  
• loratadyna,  

• mizolastyna. 

Leki II generacji działają szybciej i dłużej, a organizm nie uodparnia się na ich działanie, dzięki czemu substancje z tej grupy będą lepszym wyborem. Preparaty te mają również mniejszą zdolność do wywoływania efektów ubocznych, takich jak np. senność. 

By dziecku było prościej spożyć lek, warto wybrać tabletki do ssania, które szybko rozpuszczają się w buzi. Można również sięgnąć po leki w postaci syropów, które z myślą o najmłodszych dobrze smakują. Na rynku można znaleźć preparaty np. o smaku tutti frutti. Pomocne będą również krople do oczu i spraye do nosa o właściwościach przeciwzapalnych, dzięki którym zmniejszy się obrzęk tkanek nosa i złagodzi świąd. 

Alergia sezonowa i występujące na jej skutek objawy mogą znacząco utrudnić funkcjonowanie dziecka. Katar alergiczny, kichanie, zaczerwienione spojówki czy świąd oczu, nosa, gardła, uszu i skóry powodują, że dziecko jest rozdrażnione, zmęczone, boli je głowa i trudno mu się skupić. Może przejawiać chwilowe trudności w nauce. Dziecko może też być nadpobudliwe i występuje u niego zwiększone ryzyko wystąpienia depresji. W szczególności, że alergia często nie występuje tylko wiosną lub latem, ale może trwać już nawet od stycznia, kiedy pylenie rozpoczynają olcha, leszczyna i grzyby.  

Dziecko w czasie alergii sezonowej ma także obniżoną odporność, przez co narażone jest na infekcje bakteryjne i wirusowe. Dysfunkcja układu immunologicznego ma wpływ więc na cały organizm dziecka. Należy zapoznać się z kalendarzem pylenia i rozpocząć leczenie zanim reakcja organizmu mocno się rozwinie. 

Warto także skorzystać z odczulania. Metoda ta polega na stymulowaniu organizmu poprzez podawanie dziecku u lekarza w konkretnych odstępach czasu określonych dawek czynnika uczulającego. Dzięki temu dochodzi do modyfikacji odpowiedzi organizmu na dany alergen. Leczenie wymaga czasu, jednak znacząco poprawia komfort życia dziecka.