Jakie jest prawidłowe ciśnienie u nastolatków?

Ciśnienie jest efektem pracy serca – to dzięki niemu krew krąży w żyłach i tętnicach. Składa się na nie ciśnienie skurczowe i rozkurczowe (malejące, gdy serce się rozkurcza). Żeby dowiedzieć się, czy mamy prawidłowe ciśnienie, powinniśmy mierzyć je dwa razy dziennie w tych samych porach, np. o 8:00 rano i 20:00 wieczorem. Pomiary należy wykonać dwa razy w odstępie kilku minut i zapisywać je w dzienniczku lub aplikacji.

Badanie ciśnienia jest nieinwazyjne i można przeprowadzać je samodzielnie w domu sprawnym aparatem do pomiaru – najlepiej korzystać z urządzenia automatycznego. Opaska ciśnieniomierza powinna znajdować się około 2-3 cm nad zgięciem łokcia, w miejscu, w którym tętno jest najsilniej wyczuwalne. Nie należy zaciskać jej na siłę – prawidłowo jest, jeżeli zmieszczą się pod nią dwa palce. Ręka powinna być ułożona lekko, odwrócona wewnętrzną stroną ku górze. Podobnie, gdy korzystamy z urządzenia nadgarstkowego.

Warto również pamiętać, że pomiar może być fałszywy, jeżeli wykonamy go w nieodpowiednich warunkach. Oto kilka zasad, jak prawidłowo zmierzyć ciśnienie:

1. Siadamy we właściwej pozycji z podpartymi plecami; rękę (od łokcia po dłoń) układamy luźno na stole, w lekkim zgięciu, mniej więcej na wysokości serca; zdejmujemy z ręki biżuterię, zegarek i wszystko, co mogłoby ją uciskać.
2. Nie rozmawiamy, nie zmieniamy pozycji.
3. Przed pomiarem opróżniamy pęcherz.
4. Piętnaście minut przed pomiarem musimy odpocząć (nie mierzymy, gdy ciało jest wychłodzone lub rozgrzane).
5. Nie mierzymy ciśnienia po jedzeniu, zażyciu leków i piciu (tym bardziej kawy).

– Pomiar BP u dzieci i młodzieży powinien być wykonywany w standardowych warunkach, walidowanym dla dzieci aparatem, przy użyciu odpowiedniego do rozmiarów ramienia mankietu – rekomenduje Polskie Towarzystwo Nefrologii Dziecięcej.

– Prawidłowe wartości BP (ciśnienia tętniczego) zmieniają się wraz z wiekiem i rozwojem dziecka (wzrost, masa ciała). Podstawowe dane referencyjne dla populacji pediatrycznej, które wyznaczyły definicję NT [nadciśnienia tętniczego] dla tej grupy wiekowej, pochodzą z badań amerykańskich, wykonanych u dzieci w wieku 1-18 lat. Na podstawie pomiarów wykonanych tradycyjnym sfigmomanometrem opracowano wartości centylowe BP dla każdej płci oraz grupy wiekowej z uwzględnieniem siedmiu kategorii wzrostowych – czytamy w rekomendacjach.

U dzieci w wieku 6-13 lat za normę uznaje się ciśnienie 105/70. Wyższe niż 115/80 może być niepokojące, warto jednak pamiętać, żeby nie diagnozować się samodzielnie – robi to lekarz, zbierając wywiad o wszystkich czynnikach, które mogły wpłynąć na taki wynik. Dodatkowo – jednorazowo zawyżony lub zaniżony pomiar nie musi wskazywać na chorobę.

U nastolatków w wieku 14-19 lat ciśnienie wynosi około 117/77, jeżeli przekracza wartość 120/81, może być sygnałem nieprawidłowości. Są to wartości przybliżone. Trzeba pamiętać, że ciśnienie należy od wielu czynników – między innymi wzrostu, masy ciała, płci i ogólnego stanu zdrowia.

Powodem nadciśnienia u dzieci i młodzieży może być:

• nadwaga i otyłość,
• nadciśnienie występujące w rodzinie,
• choroby nerek i miąższu nerkowego,
• leki i używki (kawa, herbata, nikotyna),
• koarktacja aorty, choroby tarczycy, nadnerczy, przysadki i przytarczyc,
• stan po chorobie nowotworowej,
• wcześniactwo, mała masa urodzeniowa ciała, stany okołoporodowe wymagające hospitalizacji na oddziale intensywnej terapii noworodka,
• wzmożone ciśnienie śródczaszkowe.

Obniżone ciśnienie może być oznaką schorzeń układu krążenia: zaburzeń rytmu serca lub niewydolności, ale także problemów z gruczołami endokrynnymi – tarczycą, przysadką lub korą nadnerczy. Ciśnienie spada również w związku z infekcją, cukrzycą, anemią czy niedoborem sodu.

Do lekarza warto się wybrać, jeżeli u dziecka lub nastolatka występują objawy, świadczące, że w organizmie coś się dzieje, a domowe pomiary sugerują, że ciśnienie jest za wysokie. Objawami nadciśnienia są: bóle i zawroty głowy, krwawienie z nosa, obniżona wydolność fizyczna, zmęczenie, duszności, problemy z koncentracją, zaburzenia nastroju, objawy neurologiczne (np. kłopoty ze wzrokiem, drgawki, zaburzenia świadomości), objawy niewydolności serca lub nerek.

Lekarz powinien zebrać wywiad i zdecydować o kolejnych pomiarach – nadciśnienie rozpoznaje się, gdy wartości ciśnienia tętniczego przekraczają 95 centyl w pomiarach gabinetowych w trakcie trzech różnych wizyt.