Wazektomia – co należy o niej wiedzieć?

Wazektomia to mikrochirurgiczny zabieg polegający na przecięciu i podwiązaniu nasieniowodów. Prowadzi on do okresowej niepłodności (proces spermatogenezy wciąż zachodzi, jednak plemniki nie są transportowane do ejakulatu a samoistnie wchłaniane przez organizm). Wazektomia jest zabiegiem z dziedziny urologii.

Wazektomia nie wpływa na sprawność seksualną czy gospodarkę hormonalną mężczyzny – zmianą jest brak plemników w ejakulacie (nie trzeba martwić się np. tym, że przestaną rosnąć włosy, zmieni się ton głosu itp.). Sam zabieg nie jest skomplikowany, może być przeprowadzony tradycyjnie, z wykorzystaniem skalpela, popularnością cieszy się także tzw. wazektomia bez skalpela (WBS).

Wazektomia jest dość prostym zabiegiem, minimalnie inwazyjnym, niosącym małe ryzyko skutków ubocznych. Jest wykonywana w trybie ambulatoryjnym, w znieczuleniu miejscowym. Zabieg z użyciem skalpela polega na nacięciu skóry moszny oraz resekcji fragmentu nasieniowodu. Następnie przecięte nasieniowody są poddawane koagulacji lub zakładane są szwy, lub specjalne klipsy. Podczas wazektomii bez skalpela moszna nie jest przecinana – skóra jest rozwarstwiona. Ta metoda trwa krócej (15-20 minut), wiąże się także z mniejszym ryzykiem powikłań miejscowych.

Po zabiegu wazektomii należy przez około tydzień-dwa wstrzymać się od aktywności seksualnej, a do czasu przeprowadzenia badania potwierdzającego brak plemników w nasieniu (azoosperię) należy stosować dodatkową formę antykoncepcji. 

Ile wytrysków po wazektomii, aby “opróżnić” nasieniowody z plemników? Mowa o ok. 25 ejakulacjach, ale pewność da nam nie liczenie liczby wytrysków, a badanie nasienia.

Na zabieg wazektomii najczęściej decydują się pary, które mają dzieci i nie planują dalszego powiększania rodziny. Wazektomia jest uważana za metodę antykoncepcyjną o wysokiej skuteczności. Zanim zdecydujemy się na zabieg, warto dokładnie przeanalizować wszystkie “za” i “przeciw”.

Kiedy przeprowadza się wazektomię? Decydują się na nią pary:

• które świadomie nie chcą mieć potomstwa,
• które nie mogą lub nie chcą stosować innych metod antykoncepcji,
• które są nosicielami ciężkich chorób genetycznych,
• w sytuacji, gdy ciąża może stanowić zagrożenie życia kobiety.

Odwrócenie skutków wazektomii jest możliwe dzięki rewazektomii. Jest to jednak zabieg bardziej skomplikowany, a co za tym idzie – o wiele droższy (koszt rewazektomii to ok. 20 000 zł). Chociaż wazektomia jest odwracalna, nie zawsze płodność jest w pełni przywrócona. Skuteczność uzależniona jest od czasu, jaki upłynął od zabiegu wazektomii. 

Na odwrócenie wazektomii najczęściej decydują się mężczyźni, którzy przeprowadzili zabieg dość wcześnie, zanim zostali ojcami. Ci, którzy mają już dzieci, rzadziej decydują się na rewazektomię.

Cena wazektomii uzależniona jest od miejscowości, w której wykonujemy zabieg, od renomy gabinetu i od specjalistów, którzy w nim pracują. Koszt wazektomii to ok. 1 500-3 000 zł.

Wazektomia jest mało inwazyjną procedurą, o wysokiej skuteczności. Aktywność seksualna po zabiegu nie zmienia się – mężczyzna wciąż odczuwa przyjemność z seksu, ma erekcję, orgazm oraz wytrysk. Zmianą jest to, że w ejakulacie nie ma plemników. Ewentualne skutki uboczne po wazektomii to:

• guzkowate zgrubienie nasieniowodu (vastilis nodosa),
• stany zapalne (zakażenie rany, zapalenie najądrza),
• krwiak w miejscu po operacji,
• przewlekły ból o zmiennym nasileniu,
• rekanalizacja nasieniowodów (odtworzenie ich ciągłości i przepływ plemników).

Niepowodzenie zabiegu może mieć miejsce m.in. w sytuacji, gdy nasieniowody zostaną nieskutecznie zamknięte lub gdy mężczyzna ma dodatkowy nasieniowód. Wazektomia, która jest świadomą decyzją, została przeprowadzona prawidłowo (a azoospermia została potwierdzona w badaniach), zdaje się być korzystnym rozwiązaniem dla aktywnych seksualnie par, które nie planują dalszego powiększania rodziny.