Suplementy diety – po jakie warto sięgać?

Suplementy diety to produkty należące do żywności, a w zasadzie do środków spożywczych (taka jest ich oficjalna definicja). Oznacza to, że suplementy nie leczą – ich najważniejszą rolą jest uzupełnianie diety w składniki odżywcze. Natka pietruszki uzupełnia dietę w witaminę C tak samo jak suplement z witaminą C.

To, co odróżnia suplementy od żywności, to wyższa koncentracja składników odżywczych i forma wyraźnie oddzielająca je od produktów, które znajdziesz w lodówce. Suplementy mogą mieć formę:

• tabletek,
• kapsułek,
• musujących pastylek,
• syropu,
• saszetek do rozpuszczania w wodzie,
• cukierków, żelków, lizaków (zazwyczaj suplementy dla dzieci).

Wbrew temu, co sugerują niektóre reklamy, suplementy diety nie leczą. Suplement ma uzupełnić pełnowartościową dietę w składniki, których może w niej brakować, np. z powodu: 

• niedostępności niektórych produktów (np. świeżych ryb),
• eliminacji produktów odzwierzęcych,
• wykluczenia żywności, na którą jest się uczulonym.

Zapotrzebowanie na składniki odżywcze rośnie w niektórych stanach fizjologicznych, np. w czasie ciąży czy karmienia piersią, a także wtedy, gdy masz choroby przewlekłe. Wtedy również suplementy diety mogą się okazać pomocne.

Preparaty te nie zastąpią prawidłowych nawyków żywieniowych, odpowiedniej ilości snu ani aktywności fizycznej. 

Suplement czy lek?

Niektóre składniki odżywcze, które uzupełniają dietę, możesz kupić w formie leku lub suplementu diety. Co je różni?

W przypadku leku,  jego skład jest dokładnie taki, jak opisywany w ulotce. Każdy lek jest ściśle kontrolowany nie tylko w zakresie ilościowym, ale także pod kątem czystości występującej w niej substancji czynnej. Lek zachowuje swoją jakość i stabilność przez cały okres ważności i podlega ocenie przez Główny Inspektorat Farmaceutyczny.

Suplementy diety nie są sprawdzane aż tak rygorystycznie, jednak w interesie ich producentów jest, by były poddawane równie rygorystycznym kontrolom co leki. 

Dodatkowo, lek przed wejściem do obrotu przechodzi badania kliniczne, które mają potwierdzić jego skuteczność. Producent suplementów diety nie ma obowiązku przeprowadzania badań.

Na oko nie da się określić, że potrzebujesz danego suplementu diety. Dobór produktów zawsze powinien być poprzedzony konsultacją z lekarzem lub dietetykiem i badaniami laboratoryjnymi. Kiedy warto zgłosić się na taką konsultację? Rozważ ją, jeśli:

• odczuwasz wzmożone zmęczenie,
• jesteś zmuszona eliminować z diety duże grupy produktów spożywczych,
• zauważasz pogorszenie stanu skóry, włosów i paznokci;
• przygotowujesz się do ciąży, jesteś w ciąży lub karmisz piersią,
• zaburzeniu ulega twój cykl miesiączkowy,
• palisz papierosy lub nadużywasz alkoholu.

Najlepszym rozwiązaniem jest jednak profilaktyczne spotkanie z dietetykiem, który pomoże dobrać odpowiednie suplementy.

Pamiętaj o tym, że jeśli w funkcjonowaniu twojego ciała coś cię niepokoi, to pierwszym krokiem nie powinno być sięgnięcie po suplement. Zawsze gdy masz wątpliwości co do stanu swojego zdrowia, skonsultuj się z lekarzem. 

Suplementację należy dobierać, biorąc pod uwagę:

• stan zdrowia,
• rodzaj stosowanej diety,
• styl życia,
• choroby przewlekłe,
• wiek i płeć.

Lekarz i dietetyk na podstawie wywiadu medycznego, badań laboratoryjnych i analizy diety pomogą ci dobrać suplementy dopasowane do twojej indywidualnej sytuacji. Nie ma jednego schematu suplementacyjnego, który można polecać każdemu. 

Zanim jednak zaczniesz przyjmować suplementy, spróbuj tak zmodyfikować swoją dietę (jeśli to możliwe), by dostarczyć organizmowi brakujących składników.

Przede wszystkim kieruj się wskazaniami lekarza czy dietetyka, których możesz poprosić o pomoc w doborze konkretnego preparatu. Twoim celem jest wybór suplementu dobrej jakości, o dobrym składzie, w możliwie najniższej cenie (choć nie jest ona najważniejsza). Na co zwracać uwagę?

• Zanim kupisz suplement, przeczytaj ulotkę dostępną zazwyczaj w Internecie. Szukaj składu, pochodzenia składników, odnośników do badań naukowych.
• Zawsze kupuj suplementy z dobrego źródła – może to być apteka lub oficjalna strona internetowa producenta.
• Szukaj znaków jakości GMP (dobra praktyka produkcyjna), sprawdzaj, czy suplement jest zgodny z normą ISO 22000 (zarządzanie bezpieczeństwem żywności) i 9001 (najważniejsza norma w zarządzaniu jakością).
• Czytaj informacje, które udostępniają niezależne fundacje zajmujące się badaniem suplementów.

Jeśli stosujesz odpowiednio zbilansowaną dietę, to suplementy diety nie są konieczne. Wyjątkiem jest witaminą D3, która w polskiej szerokości geograficznej nie jest produkowana przez skórę w odpowiednich ilościach. 

Jednak życie nie jest idealne, dlatego w mojej praktyce dietetyka często zdarzają się sytuacje, w których potrzebne jest wprowadzenie suplementów. Poza witaminą D3 składnikiem, który najczęściej wymaga suplementacji, są kwasy omega 3.