Czym jest andropauza? / istock Czym jest andropauza? / istock

Czym jest andropauza?

Andropauza definiowana jest najczęściej jako męski odpowiednik menopauzy. Dotyka ona średnio co drugiego mężczyznę po 50. roku życia. Mimo skali tego zjawiska mówi się o nim stosunkowo mało w dyskursie publicznym, traktując męski odpowiednik klimakterium jako coś wstydliwego. Co więcej, istnienie przekwitania u mężczyzn bywa niekiedy nawet negowane ze względu na to, że nie dochodzi u nich do wygaśnięcia funkcji reprodukcyjnych. Na czym polega andropauza? Jak się objawia i czy można jej zapobiec?

Spis treści:

Andropauza, czyli menopauza u mężczyzn

Andropauza jest okresem przekwitania występującym u mężczyzn, stąd też bywa określana  mianem menopauzy u mężczyzn. Obejmuje ona szereg symptomów, które dotyczą różnych stref funkcjonowania. Andropauza, w przeciwieństwie do klimakterium, nie występuje u wszystkich mężczyzn i nie pociąga za sobą utraty zdolności reprodukcyjnych. Z tego powodu bywa też często negowana, a jej obawy – deprecjonowane. 

Występowanie andropauzy jest nierozerwalnie związane z funkcjonowaniem układu hormonalnego u mężczyzn – wraz z wiekiem stopniowo zmniejsza się ilość niektórych hormonów, w tym testosteronu, dihydrotestosteronu, hormonu wzrostu i melatoniny. Ich niedobór wiąże się z występowaniem dolegliwości, które charakteryzują się różnym stopniem uciążliwości.

    Kiedy pojawia się andropauza?

    Andropauza, definiowana jest jako zjawisko, charakteryzujące się występowaniem objawów dotyczących zarówno strefy emocjonalnej, jak i zdrowia fizycznego. Zwykle pojawia się ona po 50. roku życia i jest ściśle powiązana z funkcjonowaniem gospodarki hormonalnej, która z kolei jest zależna od wielu czynników, w tym m.in. od uwarunkowań genetycznych, na które nie mamy wpływu, ale również od stylu życia (diety i aktywności fizycznej), używek (alkoholu, papierosów), a także przyjmowanych leków. Wobec tego w pewnym stopniu mamy wpływ na opóźnienie objawów andropauzy lub zminimalizowanie dotkliwości jej objawów. 

    Wczesna andropauza

    Jako że andropauza uzależniona jest m.in. od uwarunkowań genetycznych, to może się ona pojawić nawet u 30- i 40-latków. Nie oznacza to oczywiście, że mężczyzna traci wtedy zdolność do posiadania potomstwa, ponieważ andropauza u mężczyzny nie jest tym samym, co menopauza u kobiety. W sytuacji, gdy objawy andropauzy występują przedwcześnie, można jedynie mówić o złagodzeniu ich uciążliwości poprzez zdrowy styl życia, eliminację używek, a także zastosowanie terapii hormonalnej pod okiem lekarza.

    Późne ojcostwo – jak wpływa na rozwój i zdrowie dziecka?  

    Polecamy

    Późne ojcostwo – jak wpływa na rozwój i zdrowie dziecka?  

    Naukowcy ze Stanford University School of Medicine poddali analizie 40 mln porodów z ostatnich 10 lat i wykazali, że nie tylko wiek i stan zdrowia kobiety ma wpływ na dziecko, ale również wiek ojca. Jaki wpływ na dziecko ma późne ojcostwo?

    Czytaj

    Objawy andropauzy

    Andropauzie u mężczyzn może towarzyszyć wiele symptomów, których uciążliwość uzależniona jest od wrażliwości jednostki, a także od stopnia niedoborów hormonów. Najczęściej występujące objawy andropauzy to:

    • zmniejszony popęd seksualny,
    • problemy z uzyskaniem erekcji,
    • obniżenie samooceny,
    • niemożność przeżywania radości,
    • stany depresyjne,
    • spadek masy i siły mięśniowej,
    • obniżenie sprawności intelektualnej,
    • problemy z pamięcią i koncentracją, 
    • zaburzenia snu,
    • zanikanie owłosienia na ciele,
    • zawroty głowy,
    • nadmierna męczliwość,
    • bóle mięśniowe i kostno-stawowe,
    • poczucie nadmiernego zmęczenia,
    • bóle jąder i zmniejszenie ich objętości, 
    • wahania nastrojów,
    • nadmierna potliwość,
    • przyrost tkanki tłuszczowej (m.in. na klatce piersiowej)
    • uderzenia gorąca.

    Andropauza niekiedy towarzyszy łysieniu androgenowemu, które również powiązane jest z niedoborami hormonalnymi.

    Leczenie andropauzy

    Jednym z wyzwań związanych z leczeniem andropauzy jest stosunkowo niewielka świadomość występowania tego zjawiska u mężczyzn. Jak wynika z badania przeprowadzonego wśród pacjentów jednej z tarnowskich przychodni, aż 72 proc. mężczyzn po 50. roku życia nie wiedziało, czym jest andropauza, a wielu z nich po zapoznaniu się z materiałami edukacyjnymi przyznało, że ma kilka objawów, które mogłyby świadczyć o męskim przekwitaniu. 

    Leczenie andropauzy koncentruje się przede wszystkim na złagodzeniu dotkliwości jej objawów. Zwykle stosuje się leki dostępne bez recepty, które bazują na naturalnych substancjach leczniczych. W składzie tego typu preparatów należy szukać: 

    • oleju z siemienia lnianego, 
    • ashwagandhy (indyjskiego żeń-szenia),
    • kurkumy,
    • witaminy E,
    • manganu,
    • selenu.

    W niektórych przypadkach przy andropauzie stosuje się leczenie hormonalne. Niemniej jednak muszą ku temu zachodzić przesłanki – mowa tu przede wszystkim o znacznych niedoborach hormonów, gdyż wiążą się one z ryzykiem rozwoju groźnych chorób (m.in. cukrzycy, osteoporozy, miażdżycy i zespołu metabolicznego). Leczenie hormonalne wdraża się u mężczyzn, którzy mają znacząco obniżony poziom testosteronu (< 8 nmol/l). Ostateczną decyzję o podjęciu takiego leczenia wdraża lekarz endokrynolog po wykonaniu serii badań hormonalnych.

    Źródła:

    1. Walczak K., Tomala B., Kowalska I., Rej-Kieleta A., Andropauza i proces starzenia się a  jakość życia mężczyzn po 50. roku życia, „Forum Medycyny Rodzinnej” 2017: 11: 209-215. 
    2. Gumuła A., Rabijewski M., Zespół niedoboru testosteronu – rozpoznawanie i leczenie na podstawie norm stężenia testosteronu należnych dla wieku, Seksuologia Polska” 2010;8: 1-16.

    Sprawdź powiązane tematy

    Posłuchaj podcastów stworzonych przez mamy dla mam!

    Sprawdź