Skąd się biorą pleśniawki u dzieci?

Pleśniawki u dzieci to objaw kandydozy jamy ustnej, czyli zakażenia grzybiczego wywołanego przez drożdżaki z rodziny Candida albicans. Niemowlęta są na nie szczególnie narażone ze względu na niedojrzały układ immunologiczny, który nie jest w stanie skutecznie bronić się przed patogenami. 

Drożdżaki Candida naturalnie występują w mikroflorze naszego organizmu już od pierwszych dni życia. Jednak w sprzyjających warunkach nadmiernie się namnażają. Wówczas zaczynają dominować nad innymi drobnoustrojami, wywołując różne dolegliwości w zależności od miejsca, które kolonizują. To tzw. zakażenie oportunistyczne. 

Pleśniawki są objawem zakażenia powierzchownego. To drobne, choć liczne białe plamki występujące na błonie śluzowej jamy ustnej, głównie na języku, policzkach i podniebieniu. Nie są groźne, lecz lepiej ich nie bagatelizować. Nieleczone mogą szerzyć zakażenie w układzie oddechowym czy pokarmowym.

Czy pleśniawki u dzieci są zaraźliwe? Tak, zakażenia grzybicze przenoszą się na drodze bezpośredniego kontaktu. Bardzo często mama i maluszek zarażają się wzajemnie, na przykład w wyniku karmienia piersią. Wówczas objawy grzybicy występuje u kobiety na brodawkach sutkowych, a u niemowlęcia w jamie ustnej.

Pojawienie się pleśniawek ma dwie zasadnicze przyczyny. To niska odporność organizmu i zaburzenie równowagi flory bakteryjnej. 

Kandydoza u noworodków może rozwinąć się w wyniku porodu naturalnego. Dziecko, przeciskając się przez kanał rodny, ma bezpośredni kontakt z drobnoustrojami endogennymi matki, w tym również drożdżakami Candida, które stale zasiedlają mikroflorę jamy ustnej i narządów płciowych. Jeśli u rodzącej występuje grzybica, istnieje duże ryzyko, że podczas porodu zakażenie przeniesie się na dziecko. Zwłaszcza gdy jest wcześniakiem lub ma niską masę urodzeniową.

Pleśniawki u dzieci pojawiają się w pierwszych latach życia. Bardzo często są skutkiem niedostatecznego przestrzegania higieny, która jest szczególnie ważna u niemowląt karmionych butelką i korzystających ze smoczka. Takie akcesoria powinny być systematycznie wyparzane lub sterylizowane, ponieważ łatwo stają się siedliskiem chorobotwórczych drobnoustrojów.

Jeszcze jedną częstą przyczyną pleśniawek u dzieci jest farmakoterapia. Grzybica jamy ustnej może rozwinąć się w wyniku stosowania antybiotyków lub leków sterydowych. Jeśli leczenie nie odbywa się zgodnie ze wskazówkami lekarza, ryzyko zakażenia rośnie. Dlatego tak ważne jest, aby podczas antybiotykoterapii podawać dzieciom probiotyki, a po inhalacji ze sterydów dokładnie wypłukać buzię.

Pleśniawki to drobne białe plamki. Są wypukłe, a wyglądem przypominają twaróg. Pleśniawki na języku najczęściej tworzą rozlany nalot, który łatwo pomylić z osadem po mleku. Mimo iż budzą niepokój rodziców, dla dzieci raczej nie są uciążliwe. Mogą wywoływać dyskomfort podczas jedzenia, nie przeszkadzają im jednak w codziennym funkcjonowaniu. 

Zmiany wyjątkowo bolesne i dokuczliwe to afty ‒ rozsiane ubytki błony śluzowej o nieregularnym kształcie z czerwoną obwódką (pierścieniem zapalnym). U niemowląt najczęściej są żółtoszare i występują na tylnej ścianie podniebienia (tzw. afty Bednara). Powstają w miejscach urazu, np. po przygryzieniu policzka lub zbyt intensywnej higienie jamy ustnej. Za afty odpowiadają najczęściej bakterie próchnicowe, a nie grzyby!

Zakażenia grzybicze jamy ustnej nie są zbyt uciążliwe i rzadko wywołują powikłania. Mimo to mogą mieć postać uogólnioną i przynosić objawy w różnych obszarach organizmu. Zdarza się, że wraz z pleśniawkami pojawiają się zmiany w okolicy intymnej – zaczerwienienie, krostki, odparzenia. Dlatego jeśli dziecko ma pleśniawki w buzi, sprawdź jego skórę pod pieluchą i zastosuj odpowiednią pielęgnację!

W leczeniu pleśniawek u dzieci starszych i młodszych stosuje się leki przeciwgrzybicze. Bardzo często pediatrzy przepisują nystatynę. To rodzaj antybiotyku polienowego (przeciwgrzybiczego) o działaniu miejscowym, który nie wchłania się do płynów ustrojowych, co jest wielką zaletą. Podobne działanie wykazuje flukonazol. To skuteczny środek przeciwgrzybiczy, jednak ze względu na uogólnione działanie, stosowany jako lek drugiego rzutu. W leczeniu pleśniawek u dzieci wskazane jest również podawanie probiotyków. Maluchy na ogół lubią jogurty, więc warto je uwzględnić w codziennej diecie (po 6. miesiącu). 

Po zauważeniu pleśniawki u dziecka należy szybko rozpocząć leczenie i doprowadzić je do końca. Zakażenia grzybicze łatwo nawracają, zwłaszcza gdy przedwcześnie odstawi się leki przeciwgrzybicze. Farmakoterapia to jednak nie wszystko. Zastanawiając się, jak leczyć pleśniawki u dzieci, ważne jest wyeliminowanie źródła zakażenia – smoczków, butelek, zabawek, które malec często bierze do ust. Pozbądź się skażonych akcesoriów i wymień je na nowe. Ulubione zabawki wyparz lub wypierz w temperaturze min. 60 st. C. 

Jeśli zauważysz u dziecka pleśniawki, nie martw się, lecz zacznij działać. Umów wizytę pediatryczną i wprowadź reżim sanitarny. Dobra wiadomość jest taka, że nie musisz rezygnować z karmienia piersią. Wystarczy odpowiednie leczenie.