Różnica wieku między dziećmi – jaka jest najlepsza?

Podjęcie decyzji o dziecku to zawsze bardzo ważny moment. Niezależnie od tego, czy jest to dziecko pierwsze, czy kolejne, życie całej rodziny ulegnie diametralnej zmianie. Pamiętaj, że mając dwoje dzieci, wcale nie masz dwa razy więcej kłopotów. Można raczej powiedzieć, że liczbę dotychczasowych problemów i wyzwań należy podnieść do kwadratu! Wynika to z faktu, że każde z dzieci potrzebuje 100 procent zaangażowania rodziców, a jednocześnie pojawiają się wyzwania i trudności związane z interakcjami między rodzeństwem. 

Planując kolejne dziecko, należy wziąć pod uwagę kilka czynników.

• Aspekty medyczne związane ze stanem zdrowia mamy. Pamiętaj, że po ciąży kobieta potrzebuje średnio roku, aby jej organizm wrócił do pełni sił. Czasem ten okres się wydłuża, np. z uwagi na skomplikowany poród, trudny połóg, indywidualne predyspozycje. 
  • UWAGA: nie jest prawdą, że kobieta karmiąca nie może zajść w ciążę. Dlatego nie ma potrzeby odkładania myśli o powiększeniu rodziny do czasu odstawienia dziecka od piersi. Z relacji wielu mam, które zachodzą w kolejną ciążę, wynika jednak, że często starsze dziecko samo przestaje ssać pierś, co może mieć związek m.in. ze zmianą smaku mleka. 
• Stan zdrowia i potrzeby starszego dziecka – zanim zdecydujesz się na drugie dziecko, pomyśl, ile energii, czasu, sił i zaangażowania wymaga maluch, który już jest na świecie. Jeśli dziecko jest zdrowe i dobrze się rozwija, możesz pomyśleć o szybkim powiększeniu rodziny. Jeżeli jednak potomek ma problemy ze zdrowiem, często odwiedzacie poradnie, przychodnie, szpitale, bo maluch wymaga rehabilitacji lub ma inne trudności, zastanów się, czy na pewno podołacie dodatkowo opiece nad noworodkiem. Pamiętaj, że nie ma gwarancji, iż drugie dziecko będzie „bezproblemowe” i może się okazać, że czeka was kumulacja trudności. 
• Aspekty finansowe, logistyczne, bytowe – idealna różnica wieku to taka, która pozwoli całej rodzinie stabilnie funkcjonować. Rozważ, jakie są wasze warunki mieszkaniowe i ewentualne perspektywy na zmiany, bo kolejne dziecko będzie potrzebować swojej przestrzeni. Czy w danej chwili jesteś zabezpieczona finansowo, czy będziesz otrzymywać zasiłek macierzyński, czy masz zapewniony powrót na rynek pracy? Pieniądze nie są w życiu najważniejsze, ale każdy rodzic wie, że są niezbędne, aby zapewnić dzieciom byt: ubranka, zabawki, wizyty u lekarzy, wyżywienie, kosmetyki, materiały edukacyjne, mebelki, akcesoria… Lista wydatków na dzieci nie ma końca, a przecież potrzeby starszego rodzeństwa i rodziców też nie maleją. Życie potrafi zaskakiwać, ale warto patrzeć pragmatycznie na to, kiedy zdecydować się na drugie dziecko.

Czy istnieje idealna różnica wieku między rodzeństwem? Często patrzymy przez pryzmat swoich doświadczeń i relacji z rodzeństwem. Niekiedy dokładamy do tego swoje oczekiwania, np. chcemy, żeby dzieci bawiły się razem. 

Jednak życie nie jest zero-jedynkowe i niekiedy okazuje się, że relacje między rodzeństwem nie zależą od różnicy wieku. Niekiedy też nasze plany prokreacyjne niekoniecznie układają się tak, jak chcemy, i dziecko pojawia się wcześniej lub później, niż planowaliśmy. Zastanówmy się, jakie plusy ma mała, a jakie duża różnica wieku między rodzeństwem. 

Mała różnica wieku – zalety i wady

Niektórzy rodzice marzą o dzieciach… w tym samym wieku, czyli o bliźniakach. Oczywiście w tym przypadku nie wszystko można zaplanować, są jednak czynniki sprzyjające narodzinom dwojaczków. Zauważono, że oprócz genetyki na narodziny bliźniąt mają wpływ m.in.:

• wiek matki (35+);
• duże dawki kwasu foliowego przyjmowane przed ciążą;
• hiperowulacja, która zdarza się m.in. w krótkim czasie po odstawieniu antykoncepcji hormonalnej, po stosowaniu środków na stymulację owulacji;
• techniki wspomagania rozrodu, np. in vitro;
• waga i wzrost kobiety – „duże” kobiety, czyli wysokie i z nadwagą, częściej rodzą bliźnięta. 

Jeśli jednak nie będziesz mieć „podwójnego szczęścia”, możesz pomyśleć o „prawie bliźniakach”, czyli dzieciach urodzonych w małym odstępie czasu. 

Plusy: 

• Dzieci w podobnym wieku i na podobnym etapie rozwoju mogą być ze sobą silnie związane. 
• Będą mieć podobne przeżycia, zainteresowania, co może być ułatwieniem przy aranżacji pokoju dziecięcego czy organizowaniu wakacyjnych wypadów.
• Zbliżony poziom edukacji to ułatwienie logistyczne, jeśli dzieci uczęszczają do tej samej placówki.
• Szybciej wychodzisz z pieluch, nie przerywasz pracy z uwagi na kolejny urlop macierzyński (oczywiście opiekę nad dziećmi może sprawować również ojciec, żeby mama nie musiała zbyt często wypadać z rynku zawodowego). 

Minusy: 

• Zanim dzieci dojdą do etapu, „bawią się razem, dając rodzicom chwilę wytchnienia”, przejdziesz czas, w którym każde wyjście na dwór będzie wymagało 200 procent uwagi. Niewiele lepiej będzie w domu – opieka nad dwójką malców to nie lada wyzwanie. 
• Rodzeństwo może jednocześnie lub w niedużych odstępach czasu chorować, ząbkować, przechodzić okresowe bunty. 
• Nieprzespane noce i pieluchy będą ci towarzyszyć przez kilka lat. 

Duża różnica wieku między rodzeństwem – zalety i wady

Zalety dużej różnicy wieku między rodzeństwem:

• Jeśli od narodzin pierwszego dziecka minie więcej czasu, rodzice zdążą odespać nieprzespane noce i odpocząć po najtrudniejszym początkowym etapie życia dziecka.
• Masz doświadczenie zdobyte podczas opieki nad pierwszym dzieckiem. Dzięki temu zachowujesz spokój i z dystansem podchodzisz do wyzwań rodzicielstwa.
• Starsze dziecko jest bardziej samodzielne. Nie wymaga już tak dużego zaangażowania rodzica. Każdorazowo skupiasz się na jednym dziecku. Starsze dziecko może być pomocne w opiece nad drugim (ale pamiętaj, że ono także wciąż jest dzieckiem, a nie nianią).
• Możesz zaoszczędzić, używając akcesoriów, ubranek i zabawek po starszym dziecku.

Wady dużej różnicy wieku między rodzeństwem: 

• Dzieci wiele dzieli, jeśli chodzi o zainteresowania, etap rozwoju.
• Musisz odpowiadać na potrzeby obojga dzieci, nawet gdy są diametralnie różne. Może to być trudne, jeśli np. rodzeństwo dzieli pokój lub planujecie rodzinne wakacje, podczas których starszak chce zwiedzać, a maluch całe dnie taplać się w brodziku. 
• Dwukrotnie (lub częściej) wpadasz w pieluchy i nieprzespane noce.
• Dzieci mogą być o siebie zazdrosne, mogą nie mieć wspólnych tematów ani zainteresowań.

– Czy istnieje idealna różnica wieku między rodzeństwem? To doskonałe pytanie. I, jak na większość doskonałych pytań, nie da się na nie łatwo odpowiedzieć! – przyznaje Elżbieta, która jest mamą czwórki dzieci w wieku 22, 20, 18 i 11 lat. – Różnica między dziećmi nie decyduje o ich bliskości. To zależy od charakteru, od płci dzieci, od rodziców, od relacji w całej rodzinie. Chociaż zauważyłam, że dziecko młodsze o siedem czy więcej lat bywa lekceważone przez starsze rodzeństwo, traktowane jak balast. To się oczywiście zmienia wraz z wiekiem dzieci.

Pamiętajmy, że zdarza się, iż nawet nastolatek dogada się z maluchem. Dorastające dziecko może być opiekuńcze i troskliwe wobec młodszego rodzeństwa. Relacje nie zależą więc od wieku, ale przede wszystkim od charakterów. A te, nawet w przypadku bliźniąt, mogą być diametralnie różne!