Nabór do przedszkoli – wszystko, co musisz wiedzieć

W Polsce edukacja przedszkolna dla trzy-, cztero- i pięciolatków nie jest obowiązkowa, decyzję o wysłaniu tam dziecka podejmują rodzice. W niektórych placówkach, przede wszystkim o charakterze niepublicznym, do przedszkola można zapisać już dziecko 2,5-letnie. Obowiązkowa edukacja przedszkolna obejmuje natomiast dzieci sześcioletnie i może odbywać się w przedszkolu lub oddziałach przedszkolnych w szkole podstawowej.

Nie ma odgórnie ustalonego terminu składania wniosków o przyjęcie do przedszkola. W większości gmin w Polsce rekrutacja do przedszkoli i oddziałów przedszkolnych odbywa się na początku marca. Kilka tygodni wcześniej szczegółowy terminarz publikowany jest na stronach internetowych urzędów miast i gmin, czyli organów odpowiadających za organizację i działanie tych placówek. Rozpoczynając rekrutację, gminy wiedzą już zazwyczaj, jaką liczbą miejsc będą dysponować w nadchodzącym roku szkolnym. Na tej podstawie dokonuje się szacunków liczby miejsc w poszczególnych placówkach. Z uwagi na te warunki w uchwałach dotyczących rekrutacji mogą pojawiać się dodatkowe warunki obowiązujące starających się o miejsce. 

Innymi zasadami kierują się placówki niepubliczne – jeśli tylko dysponują miejscami, dziecko może rozpocząć edukację przedszkolną praktycznie z dnia na dzień. Bywa jednak i tak, że w najbardziej obleganych placówkach niepublicznych także wprowadza się rekrutację na podstawie ustalonych kryteriów. W tym przypadku poszczególne placówki działają zgodnie z własnymi regulaminami rekrutacji i zapisów. 

Wszystkie placówki rozpoczynają rok szkolny we wrześniu, nie ma dodatkowej rekrutacji do przedszkoli na wakacje, placówki samorządowe zazwyczaj pracują w lipcu albo w sierpniu. W takim wypadku dziecko trafia na drugi miesiąc do innej placówki położonej w pobliżu. Nie da się zapisać dziecka do przedszkola tylko na wakacje, w miesiącach letnich do przedszkola chodzą te dzieci, które zostały do niego zapisane w poprzednim roku we wrześniu.

Kryteria naboru do przedszkoli samorządowych określa art. 131 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2020 r. poz. 910, z późn. zm.), a także uchwały władz lokalnych, które są jednostkami zarządzającymi daną placówką. Oznacza to, że zasady ogólne przyjmowania do placówek państwowych są takie same dla wszystkich dzieci. Prawo stanowi więc: 

Art. 131.

1. Do publicznego przedszkola, oddziału przedszkolnego w publicznej szkole podstawowej lub publicznej innej formy wychowania przedszkolnego przyjmuje się kandydatów zamieszkałych na obszarze danej gminy.
2. W przypadku większej liczby kandydatów spełniających warunek, o którym mowa w ust. 1, niż liczba wolnych miejsc w publicznym przedszkolu, oddziale przedszkolnym w publicznej szkole podstawowej lub publicznej innej formie wychowania przedszkolnego na pierwszym etapie postępowania rekrutacyjnego są brane pod uwagę łącznie następujące kryteria:
   1) wielodzietność rodziny kandydata
   2) niepełnosprawność kandydata
   3) niepełnosprawność jednego z rodziców kandydata
   4) niepełnosprawność obojga rodziców kandydata
   5) niepełnosprawność rodzeństwa kandydata
   6) samotne wychowywanie kandydata w rodzinie
   7) objęcie kandydata pieczą zastępczą

Dodatkowo przepisy lokalne mogą wprowadzać inne warunki, które należy spełnić, by dziecko pomyślnie przeszło rekrutację do przedszkola. W wielu miejscowościach do listy warunków dodaje się konieczność pracy obydwojga rodziców, dodatkowe punkty mają dzieci, których rodzeństwo już chodzi do danej placówki, kiedy do przedszkola wybierają się bliźniaki. Duże miasta dodają także punkty za lokalizację – pierwszeństwo mają dzieci z najbliższej okolicy przedszkola. Istotne są także dochody w rodzinie na jednego jej członka. 

Każde z obowiązujących kryteriów ma przypisaną liczbę punktów. Suma tych punktów wskazuje pozycję dziecka na liście kandydatów. Przy przyjęciu do przedszkola nie ma więc znaczenia kolejność zgłoszeń, o miejscu na liście decyduje liczba punktów. 

W większych miastach rodzice mogą ubiegać się o miejsce w kilku wybranych placówkach, zaznaczając w dokumentach przedszkole pierwszego wyboru. Jeśli nie będzie to możliwe, dziecko trafi na listę placówki z dalszego miejsca. Rekrutacja odbywa się elektronicznie. 

W przypadku placówek niepublicznych, które przewidują częściowe opłaty pobytu dziecka, warunki takie nie obowiązują, choć znajdziemy oczywiście placówki o dużej renomie, gdzie dzieci zapisywane są nawet z dwuletnim wyprzedzeniem! Zasady przyjęć obowiązujące w placówce niepublicznej i regulaminy znajdziemy na jej stronie internetowej. Warto osobiście porozmawiać z władzami przedszkola, by poznać szczegółowe zasady jego działania.

By zwiększyć szanse dziecka w rekrutacji, warto przedstawić zaświadczenia, które potwierdzają spełnienie kryteriów. 

Jeśli dziecko jest z rodziny wielodzietnej – oświadczenie o liczbie dzieci.

Jeśli w rodzinie jest osoba niepełnosprawna – orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.

Jeśli wychowujesz dziecko samotnie – orzeczenie sądu rodzinnego o rozwodzie lub separacji lub oświadczenie o samotnym wychowywaniu dziecka. 

Jeśli wśród warunków znajduje się konieczność przebycia wszystkich obowiązkowych szczepień – książeczkę zdrowia z wpisami o szczepieniach lub zaświadczenie od lekarza.

Niektóre gminy przyznają dodatkowe punkty dzieciom, których rodzice są zameldowani na jej terenie i płacą tam podatki. 

Pamiętaj, że od odmownej decyzji w sprawie przyjęcia dziecka do przedszkola możesz się odwołać w terminie wskazanym w regulaminie rekrutacji. Listy przyjętych do przedszkoli – czy to na platformie rekrutacyjnej, czy bezpośrednio w placówkach przedszkolnych zazwyczaj ogłaszane są w maju. Odbywa się także rekrutacja uzupełniająca, dodatkowo gmina ma obowiązek wskazać placówkę, gdzie dziecko w wieku powyżej trzech lat powinno zostać przyjęte. Musimy się jednak wówczas liczyć z tym, że będzie w innym rejonie miasta.

Jeszcze kilkanaście lat temu decyzja o wyborze przedszkola była prosta – placówek prywatnych po prostu nie było. Ostatnie lata przyniosły prawdziwy wysyp prywatnych przedszkoli. Ich powstawanie i funkcjonowanie reguluje to samo Prawo oświatowe, co przedszkola gminne. Oznacza to, że wysyłając tam dziecko możemy oczekiwać realizacji tych samych podstaw programowych. Przepisy precyzyjnie regulują, jakie warunki muszą spełnić organizatorzy placówki – od warunków lokalowych (wskazana jest powierzchnia mkw. na dziecko) przez sanitarne i wychowawcze. 

Przedszkola niepubliczne mogą same regulować liczebność grup i zasady doboru dzieci. Dodatkowo prześcigają się w realizowaniu indywidualnych programów edukacyjnych. Znajdziemy więc przedszkola językowe, plastyczne, według programu Montessori itd.

Nadzór pedagogiczny nad wszystkimi placówkami przedszkolnymi, zarówno publicznymi, jak i niepublicznymi, pełnią kuratorzy oświaty w poszczególnych województwach. To gwarancja, że w placówce niepublicznej zatrudniani są wysoko wyspecjalizowani nauczyciele, a dzieci prowadzone są według zatwierdzonych programów. 

Wielu rodziców zadaje sobie pytanie, jakie przedszkole wybrać – publiczne czy niepubliczne. W tym wypadku wiele zależy od zasobności naszego portfela. Choć pobyt dziecka w placówce niepublicznej jest częściowo dotowany z finansów publicznych, rodzice powinni brać pod uwagę opłatę czesnego, które, w zależności od prowadzonych zajęć dodatkowych, może wynosić od 500 do 1000 zł. We wszystkich typach palcówek przedszkolnych rodzice ponoszą koszty wyżywienia dzieci. 

Przy wyborze placówki warto wziąć pod uwagę temperament dziecka. Jeśli jest nieśmiałe i wycofane, kilkunastoosobowa grupa w publicznej placówce może być dla niego stresująca i lepiej odnajdzie się w placówce mniejszej. 

Niekiedy rodzice, którzy chcą zapisać dziecko do przedszkola, wyboru nie mają – jeśli nie będzie miejsca w placówce samorządowej, wybór niepublicznej będzie koniecznością.