Leki ODT – innowacyjna forma tabletek ulegających rozpadowi w ustach

Leki ODT (Orally Disintegrating Tablets) to inaczej preparaty ulegające rozpadowi natychmiast po włożeniu do ust. O ile tradycyjne tabletki twarde czy kapsułki powinno się popić większą ilością wody, a syropy precyzyjnie odmierzyć miarką, o tyle preparaty ODT po prostu wkłada się do ust, by po chwili poczuć, jak rozpuszczone przenikają do organizmu.

Innowacyjna forma leków ODT to ukłon w stronę osób, które z różnych przyczyn mają problemy z przełykaniem. Formuła ta świetnie sprawdza się u dzieci, którym często trzeba dzielić tabletki na mniejsze kawałki, by mogły je połknąć, a i tak krztuszą się nimi i wypluwają. Wiele dzieci, zwłaszcza tych mniejszych, nie potrafi połykać tabletek i musi minąć trochę czasu, by mogły się tego nauczyć. Także rodzice boją się, że zbyt duże tabletki mogą spowodować u dziecka zadławienie, które może mieć tragiczne konsekwencje.

Tabletki rozpadające się w ustach to także odpowiedź na precyzyjne stosowanie się do zaleceń lekarza. Dobrze wiemy, że przy dzieleniu pigułek niewielkie ich fragmenty mogą spaść na podłogę albo wysypać się na ubranie. Natomiast w podróży albo z powodu braku wody często opóźniamy zażycie leku, dzięki formule ODT możemy zrobić to w dowolnej chwili bez zmiany planów i przerywania bieżącej aktywności.

Formuła ta jest wygodna dla osób, które potrzebują, by leki zadziałały tu i teraz, np. w przeziębieniu czy w napadzie migreny. Lek ODT świetnie sprawdzi się także przy reakcjach alergicznych, kiedy zależy nam na szybkim efekcie terapeutycznym, a nie mamy pod ręką np. wody do popicia czy naczynia do rozpuszczenia saszetki.

Tabletka ODT jest niepowlekana, po włożeniu jej do ust w kontakcie ze śliną natychmiast zaczyna się rozpuszczać. Proces ten nie powinien trwać dłużej niż 2-3 minuty, są już jednak preparaty, które rozpadają się w ustach po 30 a nawet 10 sekundach.

Innowacyjna formuła ODT to efekt prac naukowców z ostatnich dwudziestu lat. Pierwszy preparat w formule ODT zarejestrowano w 2002 roku. Od tamtej pory rynek leków ODT obejmuje kolejne grupy leków, zwłaszcza dedykowanych chorobom przewlekłym i dziecięcym. Wśród nich znajdziemy leki w formule ODT, które można stosować przy pierwszych objawach infekcji. Taką propozycją są m.in. leki ODT zawierające pelargonię afrykańską, wyjątkową roślinę stosowaną w objawowym leczeniu przeziębienia.

Zażycie leku ODT, który rozpuszcza się na języku w ciągu kilkunastu sekund i ma przyjemny, tolerowany przez dzieci smak, może pomóc w szybkim złagodzeniu objawów już na samym początku infekcji.

Intensywne badania naukowe doprowadziły do opatentowania kilku metod sporządzania leków rozpadających się w jamie ustnej, w których wykorzystuje się liofilizację, wytłaczanie lub tabletkowanie substancji czynnych.

Szybki rozpad, trwający ok. 10 sekund, wykazują tabletki sporządzone metodą liofilizacji, nieco dłużej rozpuszczają się leki wykorzystujące metody wytłaczania czy tabletkowania. Mają one za to inne zalety, mogą np. zawierać większą dawkę substancji leczniczych, są też bardziej odporne na warunki zewnętrzne. W przypadku leków wykonywanych w technologii liofilizacji konieczne są bardzo duże zabezpieczenia samych dawek leku, jak i ich opakowań.

Jak się ocenia, okresowe lub stałe trudności z zażywaniem leków mogą występować nawet u połowy populacji, przede wszystkim u dzieci, osób starszych, leżących, bardzo aktywnych, dużo podróżujących.

W odpowiedzi na te problemy coraz więcej preparatów leczniczych sporządza się w formach przystosowanych do różnych potrzeb pacjentów. Mamy proszki, granulaty, syropy, podajemy leki w sprayu czy wziewnie, ciągle jednak najbardziej rozpowszechnione są tabletki. By zmieścić wskazane ilości substancji czynnych, ich wielkość bywa duża, często nawet zbyt duża, by poradziło sobie z tym dziecko.

Dodatkowo, u wielu osób starszych z wiekiem nasilają się problemy ze sprawnym połykaniem, nierzadko dochodzi do kolizji leku w przełyku, co może skończyć się niebezpiecznym zadławieniem. U najmłodszych pacjentów częstym zjawiskiem jest strach przed utknięciem tabletki w gardle. Dzieci muszą nauczyć się sprawnej pracy przełyku, by tabletka mogła trafić do żołądka. Wszelkie nieudane próby przejścia przez ten proces pogłębiają tylko strach i uprzedzenia. Tabletki ODT mogą pomóc zapobiec tym problemom.

• Rozpad tabletki ODT w jamie ustnej to w wielu przypadkach uniknięcie nieprzyjemnych niespodzianek podczas ich przełykania bez konieczności popijania wodą.
• Nie musimy odmierzać preparatu czy syropu przed przyrządzeniem zawiesiny i podaniem go.
• Tabletkę ODT możemy podać choremu leżącemu, możemy po nią sięgnąć w podróży czy w pracy.
• Możemy sięgnąć po lek ODT wtedy, kiedy rzeczywiście go potrzebujemy, a nie wtedy, kiedy znajdziemy wodę czy konieczne naczynie.

Problemy z przełykaniem leków to nie tylko problem najmłodszych dzieci, które nie umieją tego zrobić. To także istotne utrudnienie dla osób z chorobami gardła i przełyku o podłożu infekcyjnym, ale i w wielu innych dolegliwościach, takich jak:

• wylewy i udary,
• guzy mózgu, przełyku i gardła,
• polineuropatia,
• choroba Parkinsona,
• powiększone węzły chłonne,
• refluks żołądkowo-przełykowy,
• niedojrzałość układu pokarmowego u dzieci,
• achalazja przełyku,
• sklerodermia,
• fobia,
• stany lękowe,
• histeria
• afagia.

Leki ODT mogą być wygodne dla osób z uporczywymi nudnościami, które reagują torsjami na podanie płynów, w migrenie i alergii. W tym ostatnim przypadku lek ODT może być błyskawiczną odpowiedzią na wystąpienie reakcji uczuleniowej.

Ważnym czynnikiem często blokującym sprawne przełykanie leków może być także stres i zdenerwowanie. Istotnym argumentem przeciwko jest także niezbyt dobry ich smak odczuwany podczas długiego trzymania leku w ustach przed połknięciem. Wiele dzieci właśnie na tym tle ma uraz do połykania tabletek przez wiele lat, a nawet w dorosłym życiu.

Leki ODT są mniej trwałe od tradycyjnych. Jest to związane z procesem ich produkcji, a przede wszystkim zadaniem, jakie mają wykonać. Trudno przecież oczekiwać, by lek, który co do zasady powinien w ciągu kilkunastu sekund rozpuścić się w kontakcie ze śliną, nie reagował w ten sam sposób pod wpływem wody. Dlatego ważne jest, by prawidłowo stosować leki ODT.

Lek ODT trzeba wyjąć z blistra bezpośrednio przed użyciem. Czas poza opakowaniem to niepotrzebny kontakt preparatu np. z wilgocią w powietrzu. Naruszona w ten sposób tabletka ODT będzie uwalniać lek inaczej, pewna jej część może się zniszczyć, pozostać na palcach. Może to sprawić, że zastosowana dawka będzie mniejsza od zaleconej przez lekarza. Jeśli z kolei od razu po włożeniu leku do ust będziemy próbowali go połknąć, może na krótką chwilę utknąć w przełyku.

Szczegółową podpowiedź, jak stosować leki ODT, znajdziemy w instrukcji użytkowania. Przed zażyciem pierwszej dawki warto się z nią zapoznać, a jeśli to lek ODT dla dziecka, możliwie przystępnie opowiedzieć mu o tym, co się będzie działo.

Społeczeństwo starzeje się, przybywa osób, które wymagają metod podawania leków dedykowanych ich możliwościom. Przybywa zwłaszcza osób z chorobami przewlekłymi, u których podawanie leków wiąże się z obciążającymi organizm dawkami substancji czynnych w preparatach.

W odpowiedzi na takie potrzeby nad innowacyjnymi technologiami podawania leków pracuje wiele laboratoriów naukowych na świecie, a samych leków w formule ODT przybywa z każdym miesiącem. Znajdziemy wśród nich leki na przeziębienie, przeciwbólowe, stosowane w problemach żołądkowych, alergii, cukrzycy, nowotworach czy problemach ze zdrowiem psychicznym.