Lamblia u dziecka – objawy, przyczyny, leczenie

Lamblioza, zwana również giardiozą, to choroba pasożytnicza, która rozwija się w wyniku zarażenia pasożytem Giardia intestinalis (synonim: Giardia lamblia). Jest on wszechobecny – dziecko może złapać nieprzyjaciela w toalecie, piaskownicy, na basenie, w przedszkolu. Niestety lamblioza jest trudna do zdiagnozowania. Nie dość, że daje niecharakterystyczne objawy, to jeszcze nie u każdego one występują.

Pasożyt bytuje w jelicie cienkim, a także w dwunastnicy, pęcherzyku żółciowym i drogach żółciowych. Wici pierwotniaka Giardia intestinalis wywołują najbardziej rozpowszechnioną postać biegunki pierwotniakowej. Pierwsze objawy lambliozy pojawiają się zazwyczaj po upływie 7-14 dni od zakażenia. Tyle wynosi okres wylęgania się pasożyta. Sama choroba może trwać nawet cztery tygodnie, jednak częściej kończy się po dwóch.

Jak w przypadku każdej choroby, której objawem jest biegunka, dla dziecka lamblioza jest chorobą bardziej niebezpieczną niż dla dorosłych. Maluchom grozi odwodnienie i znaczna utrata masy ciała.

Do typowych objawów lambliozy u dziecka zalicza się: biegunkę, która na początku może być nagła i wodnista oraz złe samopoczucie. Rzadziej, bo u 70 proc. pacjentów z objawami, obserwuje się cuchnące, tłuszczowe stolce, skurcze, wzdęcia, nudności i spadek wagi. Tylko co trzeci chorujący cierpi na wymioty. Gorączka dotyczy 10-15 proc. chorych.

Ponieważ pasożyty mogą utrzymywać się w stolcu nawet do sześciu miesięcy, jeśli dziecko nie zachowa odpowiedniej higieny, może dochodzić do samozarażenia. Lamblioza w przewlekłej postaci objawia się luźnymi stolcami (ale nie biegunką), chudnięciem, wzdęciami, skurczami brzucha, osłabieniem, złym samopoczuciem. Zdarzają się przypadki, w których objawy występują przez kilka dni, następnie „cichną”, by potem znów dać o sobie znać. Uwagę rodziców powinny zwrócić uwagę również sińce pod oczami, brak apetytu, bladość skóry.

Konsekwencjami lambliozy z objawami mogą być niedobory. Zaburzone funkcjonowanie jelita cienkiego sprawia, że wchłanianie składników odżywczych z pokarmów nie jest prawidłowe. Witamina B12, tłuszcze i witaminy w nich rozpuszczalne nie trafiają do „magazynów” organizmu. Ponadto do powikłań lambliozy należą odwodnienie, niedobór cynku, niedokrwistość z powodu niedoboru żelaza, zespół jelita drażliwego, choroba Whipple’a, zespół przewlekłego zmęczenia.

Do rzadkich powikłań lambliozy należą zmiany skórne, takie jak: wysypka, pokrzywka, owrzodzenia aftowe i reaktywne zapalenie stawów. Od innych chorób pasożytniczych lambliozę odróżnia brak objawów eozynofilii.

Do zarażenia pasożytem dochodzi drogą pokarmową, najczęściej w wyniku niezachowania odpowiedniej higieny. Dzieci mogą się zarazić poprzez zjedzenie pokarmu z pasożytem (roznoszonym przez muchy). Lamblie u dzieci pojawiają się również po wypiciu nieoczyszczonej wody, np. ze strumieni, jezior lub rzek, a także przez niedokładnie umyte ręce po skorzystaniu z toalety.

Jeśli nie mamy dostępu do wody oczyszczonej, skuteczne jest gotowanie wody przez co najmniej minutę. Nie należy pić nieprzegotowanej wody ze strumieni, jezior i rzek. Osoby zarażone lamblią nie powinny pływać i korzystać z basenów przez dwa tygodnie po ustąpieniu objawów biegunki. Chlor nie eliminuje pasożyta i nie zmniejsza ryzyka zakażenia.

Za każdym razem, gdy zaobserwujemy wymienione objawy u dziecka, powinniśmy skonsultować się z pediatrą. Nieleczona choroba pasożytnicza może być dla małych dzieci szczególnie niebezpieczna, a to właśnie one najbardziej narażone są na zachorowanie.

Aby stwierdzić, czy przyczyną biegunki u dziecka jest pasożyt, należy wykonać mikroskopowe badanie kału na obecność cyst pasożytów. Niekiedy zleca się badanie świeżo pobranej żółci i treści dwunastnicy. Od wyników badania zależy dalsze postępowanie.

– Do rozpoznawania lambliozy coraz częściej stosuje się wykrywanie antygenu metodą ELISA (testem immunoenzymatycznym), bardzo swoistą i czułą. W wykrywaniu lamblii może przeszkadzać stosowanie leków przeciwbakteryjnych, środków przeczyszczających i lewatywy. Dlatego należy je wszystkie odstawić przed badaniem na obecność lamblii. Jeśli istnieje mocne podejrzenie zakażenia lambliami, a powtórne badanie kału daje wyniki ujemne, pomocne może być badanie wycinków dwunastnicy (biopsja, aspiracja). Płyn dwunastniczy można badać za pomocą dostępnego w sprzedaży testu sznurkowego. Wykrycie cyst lamblii ma znaczenie diagnostyczne, ale wymaga stosowania specjalnych metod – czytamy w „Pediatria po Dyplomie”.

Jak wyleczyć dziecko z lambliozy? Na szczęście istnieje wiele skutecznych leków, które pozwalają pozbyć się pasożyta. Do leczenia lambliozy wykorzystuje się leki przeciwpierwotniakowe, przede wszystkim tynidazol. Drugim wyborem są takie leki, jak: metronidazol, albendazol i mebendazol. Poza tym ważne jest leczenie objawowe, czyli łagodzenie skutków biegunki. Można używać leków przeciwbólowych i rozkurczowych, jednak najważniejsze jest odpowiednie nawodnienie oraz dieta uboga w cukier – to nim karmią się pasożyty.

Po kuracji lekowej należy powtórzyć badanie, by upewnić się, że w kale nie ma już lamblii. W innym przypadku choroba znów da o sobie znać.