Jakie są objawy depresji u dzieci?

Depresja jest chorobą bardzo złożoną. Nie można wskazać jednej przyczyny jej wystąpienia u dziecka. Bardzo ważnym czynnikiem są predyspozycje genetyczne. Należy pamiętać, że depresja spowodowana jest przede wszystkim zaburzeniami w funkcjonowaniu przekaźników w ośrodkowym układzie nerwowym, tzn. że u osób z depresją pewne impulsy przekazywane są w nieodpowiedni sposób, co wywołuje charakterystyczne objawy. Najczęściej zaburzenia te związane są nieodpowiednią ilością serotoniny, czyli jednego z białek, które odpowiada za przewodzenie sygnałów w układzie nerwowym. Specjaliści z dziedziny psychiatrii oraz psychologii zauważyli też, że na depresję częściej chorują dzieci, w rodzinach których występowały we wcześniejszych pokoleniach zachorowania na tę chorobę.

Innym czynnikiem odgrywającym rolę w powstawaniu depresji są predyspozycje dziecka. Częściej występuje ona u dzieci, które mają niską samoocenę, stałe poczucie zagrożenia, cechują się wysoką wrażliwością, a także interpretują zachodzące wokół nich zdarzenia jako niekorzystne dla siebie. Również środowisko, w którym przebywa dziecko, ma duży wpływ na jego funkcjonowanie i może być znaczącym czynnikiem rozwoju depresji. Szczególnie destrukcyjny wpływ na psychikę dziecka mają: trudna sytuacja rodzinna, wykorzystywanie seksualne czy też stałe problemy w szkole. 

Trudnym dla dziecka okresem jest moment dojrzewania. To właśnie wtedy poszukuje ono odpowiedzi na pytania, kim jest czy jaki jest jego światopogląd. Ciało nastolatka mocno zmienia się w stosunkowo krótkim czasie, co również bywa źródłem problemów z samoakceptacją. To czas, kiedy dziecko szczególnie potrzebuje wsparcia, miłości oraz akceptacji.

Aby lekarz psychiatra mógł postawić diagnozę, przeprowadza bardzo wnikliwy wywiad z dzieckiem oraz opiekunem. Konieczne jest również badanie psychiatryczne, które pomaga ocenić stan psychiczny dziecka. Choć objawy depresji u małych pacjentów mogą różnić się od objawów dorosłych, aby ją stwierdzić, obowiązują te same kryteria. Lekarz może zastosować podczas badania różnego rodzaju kwestionariusze, które pomogą mu jednoznacznie potwierdzić diagnozę. W trakcie diagnostyki lekarz powinien wykluczyć inne stany, których jednym z objawów może być depresja. Są to m.in. niedoczynność tarczycy, zażywanie środków psychoaktywnych czy też padaczka.

Zdiagnozowanie depresji jest tym trudniejsze, im młodsze jest dziecko. Rodzice mogą mieć kłopot z określeniem emocji dziecka. Objawami, które powinny zwrócić uwagę, są:

• Płaczliwość, rozdrażnienie, smutek, a w przypadku nastolatków również wrogie nastawienie wobec otoczenia i szybka zmiana nastroju. 
• Znudzenie oraz zniechęcenie do jakiegokolwiek działania.
• Utrata dotychczasowych zainteresowań.
• Unikanie ludzi, zobojętnienie wobec otaczającego świata. 
• Przeświadczenie o bezużyteczności.
• Nadmierna reakcja na skierowaną wobec siebie krytykę.
• Skrajne i impulsywne zachowania.
• Samookaleczanie się.
• Uczucie ciągłego niepokoju i lęku.
• Myśli samobójcze, wyobrażanie sobie swojego samobójstwa.
• Myśli rezygnacyjne („nie chce mi się żyć”).

Pamiętaj, że nie każde obniżenie nastroju jest depresją, jednak jeżeli stan taki utrzymuje się przez dłuższy czas, warto skonsultować się z lekarzem psychiatrą, który doradzi, co trzeba zrobić. 

Istotna w leczeniu depresji u dzieci i młodzieży jest psychoterapia. To właśnie praca nad podejściem dziecka do otaczającego świata oraz wypracowanie odpowiednich mechanizmów radzenia sobie z codziennymi problemami mogą pomóc w powrocie do zdrowia. Bardzo ważne jest wsparcie psychiczne ze strony najbliższego otoczenia. Czasami rozwiązanie problemów rodzinnych czy też szkolnych powoduje, że dziecko poczuje się lepiej, a jego zdrowie psychiczne znacząco się poprawia. Depresja w przypadku dzieci i młodzieży to choroba całego otoczenia, dlatego leczenie farmakologiczne lub psychoterapia tylko i wyłącznie dziecka mogą nie przynieść pożądanych efektów. 

Lekarz decyduje o leczeniu farmakologicznym, kiedy objawy depresji znacząco utrudniają dziecku codzienne funkcjonowanie lub gdy współistnieją objawy psychotyczne, np. omamy. Trzeba pamiętać, że efekt działania niektórych leków widać czasami po 6 tygodniach.