Jak leczyć choroby psychiczne u dzieci?

Choroby psychiczne u dzieci występują mniej powszechnie niż w grupie osób dorosłych. Nie oznacza to jednak, że nie istnieją. Niestety, w ostatnich latach liczba coraz młodszych osób zmagających się z chorobami psychicznymi zwiększa się. Nierozpoznane w odpowiednim czasie schorzenie może mieć poważne skutki dla zdrowia, a nawet życia dziecka. Dlatego rodzice nie powinni bagatelizować niepokojących objawów i przypisywać ich tzw. buntowi, tłumaczyć nową szkołą i otoczeniem czy trudnym wiekiem. Nieleczone schorzenia takie, jak depresja mogą prowadzić do prób samobójczych, które są drugą najczęstszą przyczyną zgonów u nastolatków.

Choroby psychiczne u dzieci dają różne objawy w zależności od rodzaju schorzenia. Najczęściej rodzice zauważają zmiany w zachowaniu dziecka. Mogą one objawiać się jako nadmierna pobudliwość lub odwrotnie ‒ obniżenie nastroju. Możliwe jest również pojawienie się niechęci do jedzenia, zerwanie kontaktu z rówieśnikami, problemy z koncentracją w szkole, a także trudności ze snem. Często symptomy choroby pojawiają się w konsekwencji trudnej i stresującej dla dziecka sytuacji, jak np. rozwód rodziców. 

Częściej na choroby psychiczne chorują dzieci, których rodzice lub rodzeństwo borykają się z podobnymi schorzeniami. Problemy pojawić mogą się już u najmłodszych dzieci. W takich sytuacjach najczęściej mamy do czynienia z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Dochodzi do zaburzeń mowy, ograniczenia kontaktu z innymi, a także spowolnienia nabywania kolejnych umiejętności.

Wśród najczęstszych problemów psychiatrycznych w grupie dzieci i młodzieży wyróżnia się m.in. całościowe zaburzenia rozwoju charakteryzujące się nieprawidłowościami w zakresie relacji społecznych, komunikacji oraz zachowania. Zalicza się do nich autyzm dziecięcy, zespół Aspergera czy zespół Retta. Jako grupa problemy te są często określane jako „zaburzenia ze spektrum autyzmu”. 

Innym często diagnozowanym wśród dzieci schorzeniem jest zespół nadpobudliwości psychoruchowej (Attention Deficit Hyperactivity Disorder, ADHD). Problem ten częściej dotyka chłopców. Jednym z najczęstszych zaburzeń psychicznych w populacji dzieci są zaburzenia lękowe, głównie lęk przed separacją, a także lęk i fobia społeczna. 

W wieku dziecięcym rozwijają się zaburzenia tikowe: ruchowe, wokalne i czuciowe. Należy też pamiętać o grupie chorób prowadzących do poważnych powikłań zdrowotnych. Mowa o zaburzeniach odżywiania, na które chorują coraz młodsze dzieci, najczęściej dziewczynki. Niestety większość z nich powinna być hospitalizowana, a miejsc na oddziałach jest obecnie za mało w stosunku do aktualnych potrzeb. Częstą diagnozą, jaką słyszą rodzice szukający pomocy dla dziecka, są również zaburzenia zachowania. 

Dzieci mogą chorować na chorobę afektywną dwubiegunową czy schizofrenię, lecz są one diagnozowane dużo rzadziej niż w grupie osób dorosłych.

Specjalistą, który zajmuje się diagnozowaniem oraz leczeniem dzieci z chorobami psychicznymi, jest psychiatra dzieci i młodzieży. Niestety, dostęp do tego rodzaju specjalisty w Polsce jest bardzo ograniczony, a oddziały w szpitalach z roku na rok stają się coraz bardziej przepełnione. Często wstępną pomoc otrzymać można u lekarza rodzinnego i pediatry. 

Niezwykle pomocna w leczeniu chorób psychicznych u dzieci jest także wizyta u psychologa i ewentualna psychoterapia. Rodzice powinni zdawać sobie sprawę, że aby uzyskać jak najszybciej termin wizyty, niezbędne może być skorzystanie z prywatnych usług specjalistów. W sytuacji zagrażającej zdrowiu lub życiu dziecka konieczna jest wizyta na izbie przyjęć szpitala z oddziałem psychiatrii dzieci i młodzieży. Myśli czy próby samobójcze są wskazaniem do wezwania pogotowia ratunkowego. 

Warto znać adresy oraz numery telefonów do instytucji pomagających rodzinom czy dzieciom w kryzysie psychicznym. Zaliczamy do nich m.in. telefon zaufania dla dzieci i młodzieży, powiatowe centra pomocy rodzinie czy też poradnie pedagogiczno-psychologiczne.

Leczenie chorób psychicznych u dzieci zależy głównie od diagnozy, jaką postawi lekarz. Najczęściej najlepsze efekty osiągane są dzięki psychoterapii. Zdarza się, że przy niektórych schorzeniach konieczne jest wdrożenie farmakoterapii i leków stabilizujących nastrój, przeciwpsychotycznych czy neuroleptyków atypowych. 

Należy pamiętać, że niezwykle ważne w terapii dziecka jest wsparcie rodziców oraz odpowiednia współpraca i zaangażowanie nie tylko bliskich dziecka, ale też np. nauczycieli w szkole.