Gimnastyka korekcyjna dla przedszkolaków – czy warto?

Gimnastyka korekcyjna dla dzieci to nic innego, jak proste ćwiczenia ruchowe, których zadaniem jest wzmocnienie partii mięśni odpowiadających za utrzymanie prawidłowej postawy i właściwe ułożenie kręgosłupa. Problemy z tym związane ujawniają się często około piątego-szóstego roku życia, gdy dziecko jest w przedszkolnej grupie średniaków lub starszaków. Wiele dzieci zaczyna się wówczas garbić czy stawiać stopy do środka, a skrzywienie kręgosłupa jest często widoczne gołym okiem. Takich przypadków ostatnio obserwuje się coraz więcej, co zdaniem specjalistów jest skutkiem spędzania czasu przed ekranem telewizora czy komputera zamiast ruchu na świeżym powietrzu. 

Mało kto musztruje dziś dzieci, jak czyniły to XIX-wieczne guwernantki: „Nie garb się, siedź prosto, trzymaj łokcie przy sobie” – maluchy mają więcej swobody, co oczywiście jest zmianą pozytywną, ale niestety łatwiej o zaniedbania. 

Niektóre z ćwiczeń korekcyjnych wykonuje się z przyrządami, takimi jak: hantle, taśma czy piłka, inne zaś bez przyrządów. Najlepiej jeśli zajęcia są prowadzone w formie zabawy – dzieci traktują je wówczas jak rozrywkę, a nie męczący obowiązek.

Jak podają statystyki, wady postawy ma dzisiaj ok. 80 proc. dzieci, zatem gimnastyka korekcyjna powinna w zasadzie być codzienną praktyką. Jest konieczna, jeśli zauważymy, że dziecko się garbi, stawia stopy do środka, siada z nóżkami w literę W, ma barki oraz głowę wysunięte ku przodowi, wypięty brzuszek, asymetrycznie ustawione łopatki, barki lub miednicę, odstające żebra po jednej stronie, a także nienaturalnie prosty kręgosłup bez fizjologicznych krzywizn w odcinku szyjnym czy lędźwiowym.

Bardzo ważna jest obserwacja swojej pociechy – co dwa miesiące, na przykład przed kąpielą, gdy dziecko jest już rozebrane, należy uważnie je obejrzeć, zwracając uwagę przede wszystkim na rozmaite asymetrie, ustawienia kolan czy stóp. Dobrze, gdy na wady postawy wyczuleni są również wychowawcy w przedszkolu. Jeśli zauważą nieprawidłowości w postawie dziecka, powinni zasygnalizować to rodzicom. 

Skierowanie na gimnastykę korekcyjną

W polskim prawie nie znajdziemy przepisów, które regulowałyby zasady organizacji zajęć gimnastyki korekcyjnej w przedszkolu. W podstawie programowej wychowania przedszkolnego znajduje się oczywiście gimnastyka, w tym zapobiegająca wadom postawy, ale nie ma uściślenia, że są to zajęcia „korekcyjne”, aczkolwiek takie są wskazane. Dlatego w poszczególnych przedszkolach ich organizacja wygląda różnie. 

Najczęściej gimnastyka korekcyjna odbywa się ramach godzin do dyspozycji dyrektora. Zajęcia prowadzą osoby do tego upoważnione – absolwenci szkół wyższych, którzy ukończyli kierunki: fizjoterapia (z uprawnieniami pedagogicznymi), wychowanie fizyczne ze specjalizacją z zakresu gimnastyki korekcyjnej lub wychowanie przedszkolne z w/w specjalizacją. Ponieważ nie są to ćwiczenia rehabilitacyjne, wymagające skierowania od ortopedy, a jedynie korektywa, skierowanie na gimnastykę korekcyjną może wydać lekarz pediatra opiekujący się dzieckiem. Rozmaicie regulowana jest także kwestia częstotliwości zajęć, liczby dzieci w grupie oraz odpłatności – przeważnie niewielkiej.

Rodzice, którzy mimo uczestniczenia dziecka w zajęciach z gimnastyki korekcyjnej nie widzą poprawy, powinni się udać na konsultację do lekarza ortopedy. Problem może być na tyle poważny, że konieczne okażą się zajęcia z fizjoterapeutą.

Zajęcia najczęściej organizowane są dwa razy w tygodniu i trwają pół godziny. Oto kilka przykładowych ćwiczeń, które nie tylko korygują postawę, ale – co nie mniej ważne – są przez dzieci lubiane:

• pływające żabki – leżąc na podłodze na brzuchu, dzieci unoszą lekko ręce i nogi i wykonują ruchy jak podczas pływania;
• kwiatki rosną – dzieci siadają w siadzie skrzyżnym z pochylonym tułowiem i rękami wyciągniętymi do przodu, następnie powoli się prostują, unosząc ręce, po czym „więdną” i wracają do pozycji wyjściowej;
• koziołki bodą – w pozycji klęk podparty na hasło „koziołek bodzie” dzieci opuszczają nisko głowę, a następnie podnoszą ją energicznie, naśladując ruchy zwierzęcia. Po kilku chwilach wracają do pozycji wyjściowej;
• stopy biją brawo – siedząc na podłodze z kolanami ustawionym na zewnątrz i złączonymi stopami, dzieci podnoszą lekko nogi i uderzają stopą o stopę;
  
• żurawie i bociany – dzieci chodzą w kółeczku, unosząc kolana i maksymalnie obciągając stopy; naśladują ruchy brodzących ptaków;
• kto zbuduje wyższą wieżę – dzieci siedzą po turecku na podłodze, przed nimi leżą spore, lekkie klocki. Dzieci chwytają je stopami (najlepiej bosymi) i ustawiają jeden na drugim;
• domowe porządki – dzieci, siedząc, zbierają stopami rozrzucone drobne przedmioty i wrzucają je do kosza na zabawki;
• wieczorna toaleta – dzieci „mydlą” całe ciało, używając w tym celu jednej stopy, a następnie drugą „wycierają się” do sucha;
• przegląd prasy – dzieci siedzą na krzesełkach lub ławeczce i przewracają stopami kartki ułożonego na podłodze czasopisma;
• połykanie szarfy – dzieci siedzą w siadzie podpartym z wyprostowanymi nogami, przed nimi leży rozwinięta szarfa, chwytają ją palcami i kawałek po kawałku przyciągają pod stopę, nie odrywając pięt od podłogi;
• stopa w roli lusterka – dzieci siedzą na podłodze, opierając się o ścianę, biorą w ręce prawą lub lewą stopę, tak by była zwrócona do środka. Trzymając ją, oglądają „odbicie” swojego czoła, nosa, ust, brody, szyi, ramion. Następnie powtarzają zabawę, używając w charakterze lusterka drugiej stopy.

Bez wątpienia warto, bo dla małego dziecka ruchu nigdy za wiele, tym bardziej ukierunkowanego na wzmocnienie mięśni. Opłata za zajęcia, nawet jeśli jest wymagana, nie stanowi na ogół istotnego problemu. Zanim jednak zgłosimy się do pediatry z prośbą o skierowanie na gimnastykę korekcyjną dla dziecka, postarajmy się dowiedzieć, czy prowadzi ją osoba mająca odpowiednie kwalifikacje. Zapytajmy też rodziców dzieci ze starszych grup, czy są zadowoleni z tych zajęć i czy przyniosły one oczekiwany efekt.