Dieta wegetariańska dla dzieci – czy to dobry pomysł?

Jako dietetyk często słyszę w gabinecie wątpliwości dotyczące zalet i wad diety wegetariańskiej dla dzieci. Przewrotnie odpowiadam wtedy, że dieta wegetariańska nie ma wad, jeśli jest prawidłowo skomponowana. Dietę bez mięsa i ryb można, zgodnie z aktualną wiedzą, stosować bezpiecznie na każdym etapie życia. Jednak bez minimalnej wiedzy żywieniowej taki sposób żywienia może wiązać się z pewnymi zagrożeniami. Jakimi? Nieprawidłowo skomponowana dieta wegetariańska:

• sprzyja niedokrwistości z niedoboru żelaza,
• wiąże się z trudniejszym pokryciem zapotrzebowania na kwasy omega-3,
• będzie niedoborowa w wapń, witaminę B12 czy cynk,
• może wiązać się z wolniejszym przyrostem masy ciała i wzrostu dziecka,
• zawiera mniejszą ilość pełnowartościowego białka.

Zaś prawidłowo skomponowana dieta wegetariańska niesie ze sobą szereg korzyści dla zdrowia dziecka. Na diecie wegetariańskiej:

• dzieci jedzą więcej różnorodnych warzyw i owoców (a co za tym idzie więcej błonnika, witaminy C, przeciwutleniaczy),
• zazwyczaj spożywa się mniej soli,
• dominują produkty niskoprzetworzone o wysokiej wartości odżywczej,
• rzadziej dochodzi do wzrostu masy ciała do poziomu nadwagi lub otyłości.

Dziecko na diecie wegetariańskiej ma niższe ryzyko rozwoju cukrzycy typu II, nadciśnienia, chorób serca czy zespołu metabolicznego w późniejszych latach życia. To robi wrażenie!

Wegetarianizm u dzieci nie ma wad, ale rodzice powinni wiedzieć, jak komponować posiłki i co suplementować. Tu nie można zdać się na przypadek. Wystarczy kilka spotkań z dietetykiem specjalizującym się w układaniu diet wegetariańskich, by zdobyć odpowiednią wiedzę. Gorąco cię do tego, drogi rodzicu, zachęcam, jeśli chcesz czuć się pewnie, komponując jadłospis wege dla dziecka.

Dieta wegetariańska jest zdrowa dla dzieci, pod warunkiem, że dostarcza odpowiedniej ilości energii (potocznie kalorii) i składników odżywczych. Jak każda dieta, tak i dieta wegetariańska skomponowana głównie ze słodyczy, produktów zbożowych oczyszczonych i dużej ilości słodzonych napojów nie będzie wspierać zdrowia dziecka. O czym zatem warto pamiętać?

Zwróć uwagę, by codziennie w diecie dziecka pojawiały się:

• produkty mleczne naturalne pełnotłuste lub półtłuste (nigdy 0 proc.),
• napoje roślinne wzbogacane w wapń,
• zielone warzywa (np. szpinak, brokuły, fasola szparagowa),
• pestki, orzechy, siemię lniane i chia w formie dopasowanej do możliwości dziecka (uwaga na możliwość zachłyśnięcia),
• dwie porcje świeżych lub suszonych owoców bez dodatku cukru,
• jajka (do 7 sztuk tygodniowo),
• inne różnokolorowe warzywa (wyglądają zachęcająco i dostarczają różnorodnych antyoksydantów),
• 3-4 porcje produktów zbożowych – chleba, makaronów, kasz, ryżu,
• nasiona roślin strączkowych w całości lub zmiksowane w formie pasty do pieczywa/zupy,
• napoje bezkaloryczne do picia.

Formę podawania dań i ich liczbę w jadłospisie wegetariańskim dopasuj do wieku i możliwości dziecka. Inną konsystencję dań zaproponujesz dziecku, które ma 8 miesięcy, a inną 6-latkowi. Dieta wegetariańska dla niemowląt jest inna niż ta dla przedszkolaków. Pamiętaj o złotej zasadzie – rodzic decyduje, co i kiedy dziecko je, a dziecko – czy i ile zje.

Nawet dieta wegetariańska, która nie wyklucza jajek i produktów mlecznych, może być niedoborowa w witaminę B12, która występuje wyłącznie w produktach pochodzenia zwierzęcego. Przejście na dietę bez mięsa i ryb wiąże się z jej ciągłą suplementacją także u dzieci, w dawce ustalonej przez lekarza.

Na diecie wegetariańskiej często wprowadza się także suplement z kwasami omega-3. Zazwyczaj omega-3 pozyskuje się z ryb, ale na rynku dostępnych jest wiele preparatów bazujących na algach morskich odpowiednich dla osób, która nie chcą spożywać produktów rybich.

Poza tym w wegetariańskiej diecie dziecka należy uwzględnić także suplementację witaminą D. Dawkę najlepiej dobrać na bazie badania stężenia witaminy 25(OH)D we krwi. Optymalne stężenie witaminy D wynosi 30-50 ng/ml. U dzieci, w zależności od wyniku badań, masy ciała i wieku, stosuje się dawki od 400 j.m. do 2000 j.m. witaminy D.

W wyjątkowych sytuacjach lekarz lub dietetyk może zalecić także włączenie innych suplementów, np. z żelazem, gdy wyniki krwi będą wskazywać na niedokrwistość. Konsekwentnie stosowana suplementacja na diecie wegetariańskiej dla dzieci zmniejsza ryzyko niedoborów pokarmowych.

By mieć pewność, że dieta wegetariańska jest zdrowa dla twojego dziecka, regularnie, przynajmniej raz do roku, wykonuj badania profilaktyczne, pamiętając o oznaczeniu (poza podstawowymi parametrami zleconymi przez lekarza):

• stężenia witaminy B12,
• ferrytyny (pokazuje zapas żelaza w organizmie).

Dietę wegetariańską dla dziecka wprowadzaj wtedy, kiedy czujesz, że to jest odpowiedni wybór. Aktualne zalecenia podkreślają, że zarówno weganizm jak i wegetarianizm mogą być stosowane na każdym etapie życia, od niemowlęctwa po ostatnie lata życia.

Jeśli trafisz na specjalistę – lekarza czy dietetyka – który będzie cię od tego pomysłu odwodził, upewnij się, czy są ku temu wskazania medyczne. Dieta wegetariańska może być przykładowo niewskazana w żywieniu dzieci ze stanami zapalnymi jelit czy przy nawracającej niedokrwistości.

Jednak jeśli twoje dziecko jest zdrowe, to nikt nie ma prawa ci mówić, co masz robić. Wegetarianizm u dzieci jest możliwy, a jeśli ktoś twierdzi inaczej, to nie pozostaje ci nic innego, jak poszukać specjalisty, który będzie szanował twoje decyzje.

Zobacz, jak może wyglądać przykładowy jadłospis dla dziecka na diecie wegetariańskiej.

Dzień 1

Śniadanie

Owsianka na mleku krowim 3,2 proc. z malinami, masłem orzechowym, kakao ciemnym, amarantusem ekspandowanym i suszonymi śliwkami.

II śniadanie

Koktajl z kefiru, banana, szpinaku, siemienia lnianego i mango.

Obiad

Kasza jęczmienna z jajkiem, fasolą szparagową i pomidorami z dodatkiem oliwy z oliwek.

Kolacja

Kanapki z pastą z nasion słonecznika i natki pietruszki ze słupkami papryki do kanapki.

Dzień 2

Śniadanie

Jajecznica na parze z pestkami dyni i pomidorem, chleb żytni.

II śniadanie

Mandarynka, orzechy włoskie.

Obiad

Zapiekanka z ziemniaków, brokułów i wędzonego tofu.

Kolacja

Zupa krem z soczewicy.

Zazwyczaj gdy rodzice decydują o diecie wegetariańskiej dla dziecka, to oznacza, że wegetarianizm stosuje cała rodzina. Warto urozmaicać jadłospis i razem z dzieckiem poszukiwać nowych potraw, eksperymentować kulinarnie, by nie popaść w powtarzalność. Pamiętaj, że urozmaicenie to nie „dietetyczny frazes”, to przede wszystkim zmniejszenie ryzyka niedoborów pokarmowych, a można to uzyskać próbując nowych, smacznych dań. Przyjemne z pożytecznym!