Smółka – czym jest u noworodka?

Smółka to pierwszy stolec pojawiający się w życiu nowo narodzonego dziecka. Dlaczego smółka jest taka ważna? Jakie informacje mogą dzięki niej uzyskać lekarze?

Smółka – czym jest?

Smółka (meconium) to pierwsza kupka w życiu noworodka cechująca się dużą gęstością, lepkością i ciemnym zabarwieniem (tak jak smoła, stąd też wzięła się jej nazwa) zanikającym około czwartej doby życia. Do wydalenia smółki może dojść tylko raz ze względu na skład pochodzący jeszcze z macicy.

Proces tworzenia się stolca rozpoczyna się już ok. 16 tygodnia ciąży, (4 – 5 miesiąc). Z tygodnia na tydzień jej ilość narasta. Jej gromadzenie jest oznaką tego, że jelita właściwie pracują.

W skład smółki wchodzi:

• bilirubina;
• cholesterol;
• enzymy trawienne;
• maź płodowa;
• komórki nabłonka przewodu pokarmowego płodu;
• wody płodowe (źródło pokarmu płodu);
• lanugo (meszek pokrywający ciało płodu).

Smółka – kiedy jest na nią czas?

Największa ilość noworodków wydala smółkę w pierwszej dobie po urodzeniu (dzieci urodzonych w terminie). Wcześniaki wydalają smółkę w ciągu pierwszych dwóch dni od narodzenia.

Terminowo wydalona smółka jest znakiem dla pediatry, że maluszek i jego jelita są zdrowe.

Zbyt późne wydalenie smółki może być oznaką schorzeń. Należy więc obserwować pieluchy dzieci.

Do objawów zbyt późno wydalonej smółki zalicza się:

• niepokój dziecka;
• płaczliwość;
• drażliwość;
• odmowa przyjmowania pokarmu przez dziecko (z piersi i z butelki).

Późno wydalona smółka może być objawem takich chorób, jak:

• mukowiscydoza – choroba genetyczna związana z zaburzeniami pracy układu oddechowego i pokarmowego (do objawów należy zwiększenie gęstości wydzieliny i trudności z jej oddaniem);
• choroba Hirschprunga – choroba związana z brakiem  części splotów nerwowych w ścianie jelita (występują zaburzenia przebiegu ruchów perystaltycznych w układzie pokarmowym dziecka). Choroba jelita grubego występująca w formie łagodnej lub ostrej.

Choroba Hirschsprunga objawia się:

• biegunką;
• wymiotami (w treści może pojawiać się zielona lub brązowa substancja);
• wzdęciami lub gazami;
• nabrzmiałym brzuchem,
• niemożnością wypróżnienia w pierwszym lub drugim dniu życia.

Zbyt wczesne oddanie smółki może prowadzić do pojawienia się poważnych konsekwencji (ten proces może odbyć się już nawet w okresie płodowym). Przedostanie się smółki (substancji zawartych w wydalinie) do wód płodowych jest niebezpieczne dla płodu. Może pojawić się zespół aspiracji smółki (prowadzi do pojawienia się u dziecka schorzeń, tych związanych z niedotlenieniem u dziecka).

Za zbyt wczesne pojawienie się smółki odpowiedzialne są zakażenia wewnątrzmaciczne lub ciąże przenoszone.

Smółka – dlaczego pierwszy stolec jest badany?

W zagranicznych ośrodkach naukowych coraz częściej wykonywane są badania smółki.

Stolec można przebadać na obecność specyficznych metabolitów związanych m.in. z paleniem lub piciem alkoholu.

W naszym kraju tego rodzaju badania są wykonywane bardzo rzadko.