Koronawirus a karmienie piersią – czy to szkodzi dziecku?

Karmienie piersią jest bardzo dobrze udokumentowanym sposobem na poprawę stanu zdrowia niemowląt. Wśród korzyści z tego sposobu żywienia wymienia się m.in. znaczące zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób infekcyjnych oraz wzmocnienie więzi między matką i dzieckiem. Czy wystąpienie COVID-19 u mamy niemowlęcia stanowi wskazanie do zaprzestania karmienia piersią?

Zalecenia WHO

Czołowe instytucje publikujące wytyczne postępowania w dobie pandemii (w tym Światowa Organizacja Zdrowia) zalecają, by matki z podejrzeniem lub potwierdzonym zakażeniem koronawirusem zachęcać do kontynuowania karmienia dziecka piersią. Zgodnie z przeanalizowanymi danymi naukowymi, korzyści płynące z żywienia malucha tą metodą przewyższają potencjalne ryzyko związane z jego zachorowaniem na COVID-19.

Badania dotyczące karmienia piersią a COVID-19 

Wydając te zalecenia, Światowa Organizacja Zdrowia wzięła pod uwagę ponad 150 prac, których tematem były różne aspekty wpływu matki chorej na COVID-19 na dziecko karmione piersią. W badaniach dokonano m.in. analizy próbek mleka zakażonych kobiet pod kątem obecności w ich pokarmie materiału genetycznego koronawirusa. Z 46 próbek, w 43 nie wykryto obecności RNA wirusa, w trzech wynik był dodatni.

Nie jest na razie jasne, czy obecność w mleku cząstek wirusa wiąże się ze zwiększonym ryzykiem zachorowania u karmionego nim niemowlaka. W badaniu wykazano, że dwoje z trojga dzieci karmionych pokarmem, w którym wykryto obecność wirusa, miało negatywny wynik testu na COVID-19. Do zakażenia w przypadku trzeciego z tych maluchów mogło natomiast dojść nie drogą pokarmową, a kropelkową (na skutek bliskiego kontaktu z chorą mamą).

Dzieci należą do grupy osób o niskim ryzyku zakażenia koronawirusem. Większość opisanych przypadków zachorowań miała przebieg bezobjawowy lub łagodny.

Mleko zaszczepionych kobiet zawiera przeciwciała przeciw koronawirusowi. W kontekście karmienia piersią w dobie pandemii warto wspomnieć także o szczepieniach na COVID-19. Badania kliniczne nad ich bezpieczeństwem i skutecznością nie obejmowały matek w okresie laktacji. Mimo tego dopuszcza się decyzję o podaniu szczepionki kobietom karmiącym. Rekomendowane jest to szczególnie osobom z grup wysokiego ryzyka zakażenia, w tym matkom pracującym w ochronie zdrowia i matkom wcześniaków. Nie zaleca się przerywania karmienia piersią w okresie przed i po szczepieniu.

W kwietniu 2021 roku opublikowano wyniki badań z udziałem 84 izraelskich mam karmiących piersią, które poddały się szczepieniom. Na podstawie uzyskanych danych stwierdzono, że po przyjęciu szczepionki w mleku zdecydowanej większości z nich wystąpił znaczący wzrost stężenia przeciwciał przeciwko koronawirusowi. W związku z tym przypuszcza się, że spożywanie mleka zaszczepionej mamy do pewnego stopnia chroni dziecko przed infekcją tym wirusem. Po szczepieniu u badanych matek ani u niemowląt karmionych przez nie piersią nie odnotowano groźnych skutków ubocznych.

W innych badaniach wykazano także, że przeciwciała przeciw wirusowi powodującemu COVID-19 obecne są w mleku kobiet, które przeszły chorobę. Dotychczas nie poznano jednak szczegółowych danych dotyczących czasu utrzymywania się tych przeciwciał w mleku oraz ich skuteczności w zapobieganiu zachorowaniu dziecka na COVID-19. Naukowcy podejrzewają jednak, że wysoka zawartość przeciwciał obecnych w pokarmie zakażonych mam może przeciwdziałać rozwojowi infekcji u dziecka nawet w sytuacji, gdyby mleko zawierało cząstki koronawirusa.

Jeśli zdiagnozowano u ciebie COVID-19 lub podejrzewasz, że mogłaś zostać zakażona, szczególnie ważne mogą okazać się poniższe wskazówki dotyczące karmienia i opieki nad najmłodszymi dziećmi.

Karmienie piersią

Jeśli zdecydujesz się przystawiać malucha do piersi, pamiętaj o umyciu rąk wodą z mydłem przez min. 20 sekund zawsze przed rozpoczęciem karmienia. W sytuacji, gdy nie możesz skorzystać z wody i mydła, alternatywą jest środek dezynfekcyjny o zawartości alkoholu co najmniej 60 proc. Zakładaj także maseczkę – nos i usta powinnaś osłaniać zawsze, gdy zbliżasz się do malucha na odległość półtora lub dwóch metrów.

Karmienie mlekiem odciąganym z piersi

W przypadku, gdy w czasie infekcji koronawirusem zdecydujesz się karmić dziecko mlekiem odciąganym z piersi, weź pod uwagę poniższe zalecenia:

• podczas odciągania mleka usta i nos zasłaniaj maseczką ochronną,
• myj ręce wodą z mydłem zawsze przed dotykaniem laktatora, butelki oraz przed rozpoczęciem odciągania mleka,
• po każdym użyciu dokładnie czyść części pompy, które mają kontakt z mlekiem.

Jeśli chcesz karmić dziecko mlekiem odciąganym z piersi w czasie infekcji koronawirusem, rozważ poproszenie o pomoc zdrowej osoby, która w tym okresie mogłaby zaopiekować się dzieckiem i podawać mu pokarm. Pamiętaj, że ona także powinna nosić maseczkę ochronną w czasie zajmowania się dzieckiem.