Katar u niemowlaka – przyczyny, objawy i leczenie

Kiedy w nosie dziecka pojawia się utrudniająca oddychanie wydzielina, mówimy o katarze. Choć sam w sobie nie jest szczególnie niebezpieczny, może być przyczyną groźnych chorób, np. zapalenia zatok czy uszu. Jak mówi lekarz pediatra Dorota Stachowicz #dzieckomamy:

„Katar to obrzęk błony śluzowej i nadmierne wydzielanie śluzu przez komórki znajdujące się w błonie śluzowej nosogardła i zatok. To nadmierne i niepożądane wydzielanie śluzu może być wywołane wieloma przyczynami”

 Wśród najważniejszych przyczyn kataru u niemowlaka są infekcje wirusowe, a dokładniej rhinowirusy – rodzaj wirusów odpowiedzialnych za prawie połowę wszystkich przeziębień. Rhinowiursy drogą kropelkową przenoszą się na otoczenie – głównie poprzez kichanie czy kaszel. Choć katar u miesięcznego dziecka budzi w rodzicach lęk i niepokój, to ten infekcyjny, któremu nie towarzyszą żadne inne objawy, przebiega dość łagodnie.  

„Za powstawanie kataru u dziecka odpowiada również nadreaktywność błony śluzowej w odpowiedzi na zmiany temperatury – wyjście z ciepła na zimno i odwrotnie. Przyczyną mogą być także zbyt ciepłe pomieszczenia, szczególnie do spania. Optymalna temperatura dla zdrowego funkcjonowania układu oddechowego dzieci to 19 – max 20 st. C” – dodaje Dorota Stachowicz.

Przyczyną kataru u niemowlaka może być także alergia na kurz, pleśń czy roztocza. W tym przypadku do typowych objawów towarzyszących zaliczymy kichanie czy sapkę.  

Ile trwa katar u niemowlaka?

Mówi się, że leczony katar trwa tydzień, a nieleczony siedem dni. Czy tak też jest w przypadku niemowląt? Ile przykładowo trwa katar u 5–miesięcznego dziecka? U niemowląt katar może utrzymywać się nawet do około 10 dni, co nie oznacza, że nie może skończyć się już po tygodniu. Zazwyczaj jednak katar u maluszków trwa dłużej, niż u starszych dzieci.  

„W zależności od etiologii katar może trwać od kilku dni do kilku tygodni, a nawet miesięcy – dlatego przy problemie z rozpoznaniem należy udać się do lekarza pediatry” – mówi Dorota Stachowicz.  

Jak radzić sobie z dziecięcym katarem? 

Jak leczyć katar u niemowlaka? Niezależnie od etiologii kataru należy zadbać o odpowiednie nawilżenie powietrza i utrzymanie właściwej temperatury. Wietrzenie mieszkania i nawilżanie powietrza – to wszystko zapobiega unoszeniu się kurzu i pyłu w pokoju, a tym samym chroni przed przesuszaniem błony śluzowej nosa.  

Jak pozbyć się kataru u niemowlaka? Kluczową rolę odgrywa usuwanie zalegającej w nosie wydzieliny. O ile przedszkolaki potrafią już samodzielnie wydmuchać nos, to katar u półrocznego dziecka muszą wyciągnąć rodzice.  

Pomocny w usuwaniu gęstej, zalegającej w nosie wydzieliny okaże się nebulizator, który roztwór soli fizjologicznej zamienia w delikatną mgiełkę. Można także wykorzystać wodę morską w sprayu. Rozrzedzoną wydzielinę usuwamy przy użyciu aspiratora, którego końcówkę delikatnie przykładamy do dziurki w nosie – tak, by nie uszkodzić błony śluzowej.  

Bardzo duży wpływ na komfort niemowlaka, który zmaga się z katarem, ma pozycja. O ile katar u 9–miesięcznego dziecka, a dokładniej jego pozycja nie jest dla rodziców aż tak dużym wyzwaniem, bo maluch większość czasu raczkuje albo siedzi, to 2–miesięcznego malucha warto położyć tak, by jego główka była wyżej, niż reszta ciała.  Taka pozycja zdecydowanie poprawi komfort niemowlaka.   

Jakie jeszcze domowe sposoby na katar u niemowlaka możemy zastosować? Maść majerankowa, która wykorzystywana była przez nasze mamy czy babcie, łagodzi obrzęk śluzówki nosa. Okolice noska należy posmarować nią dwa razy dziennie, jednak nigdy nie można maści wkładać do środka noska. Ukryte w majeranku olejki eteryczne odblokują nos i ułatwią dziecku oddychanie.  

Kolejnym sposobem – dla wielu nie tak oczywistym – który pomaga w walce z katarem są… spacery. Świeże powietrze obkurcza śluzówki nosa i ułatwia maluszkowi oddychanie. Na spacer można wybrać się wtedy, gdy dziecko nie gorączkuje i rodzice nie zauważyli u niego innych niepokojących objawów. 

W zdecydowanej większości przypadków powyższe sposoby na katar u niemowlaka okazują się skuteczne, przynosząc mu ulgę i ukojenie.  

Kiedy udać się do lekarza?

Niemowlę ma katar – kiedy należy udać się do lekarza? W przypadku, gdy katar utrzymuje się przez dłuższy czas, a maluch jest marudny i płacze, należy udać się do pediatry. Ponadto, jeśli pojawi się wysoka temperatura i uporczywy kaszel, nie ma co liczyć na skuteczność domowych sposobów. W takim przypadku konieczne może okazać się rozpoczęcie leczenia.