Głodne niemowlę – objawy

Gdy dziecko odmawia posiłku lub zdaniem rodziców je za mało, budzi to u nich duży niepokój. Często zdarza się, że maluchy są karmione na siłę, byleby zjadły tyle jedzenia, ile dla nich przygotowano. Niestety stałe namawianie, a nawet zmuszanie dzieci do jedzenia może przynieść efekt odwrotny do zamierzonego. Warto wiedzieć, że organizm ludzki posiada umiejętność samoregulacji – dzieci doskonale wiedzą, czy w danym momencie są już wystarczająco syte. Zapotrzebowanie kaloryczne zmienia się w czasie rozwoju dziecka, jest też zależne od tempu wzrostu niemowlęcia. Oznacza to, iż maluch może przez pewien czas jeść mniej lub więcej pokarmów niż zazwyczaj i jest to zupełnie normalne. 

Jak rozpoznać, że noworodek jest głodny? Rodzice powinni obserwować swoje dziecko i uczyć się jego zachowań. Noworodek może dawać sygnały, że jest głodny, nawet co jedną lub dwie godziny, niemowlę – co trzy lub cztery godziny. Objawy głodu u noworodka i ich prawidłowa interpretacja pozwoli na szybkie zaspokojenie potrzeb dziecka i nauczenie się jego cyklu snu i czuwania. Jeśli dziecko nie otrzyma pokarmu w odpowiednim czasie, może zacząć płakać. Na tym etapie uspokojenie niemowlęcia jest znacznie trudniejsze niż wtedy, gdy dziecko sygnalizowało niewielki głód. 

Nie każde zachowanie niemowlęcia wskazujące na głód oznacza, że rzeczywiście dziecko potrzebuje coś zjeść. Podobnie jak u osób dorosłych, potrzeba jedzenia może być podyktowana nie tylko czynnikami fizjologicznymi, ale też bodźcami pochodzącymi z otoczenia. Dziecko może domagać się jedzenia, bo jest znudzone lub wie, że swoim marudzeniem przekona rodzica do dania mu czegoś słodkiego. Jeśli rozpoznamy u dziecka tzw. jedzenie emocjonalne, warto z nim o tym porozmawiać (o ile jest na tyle duże) lub zachęcić do podjęcia jakiejś aktywności oraz zapewnić, że posiłek pojawi się w odpowiednim czasie. 

Równie ważne jest rozpoznawanie sygnałów najedzenia. Ich poprawna interpretacja pomaga rodzicom w zakończeniu karmienia w odpowiednim czasie. Dziecko uczy się, ile pokarmu jest mu potrzebne do osiągnięcia stanu sytości. Z czasem zaczyna rozumieć, że odczuwa głód lub sytość, a dzięki temu dowiaduje się, kiedy może spodziewać się jedzenia. 

Należy pamiętać, że płacz jest późnym objawem głodu u niemowląt. Zanim dziecko zasygnalizuje szlochem potrzebę jedzenia, można zauważyć inne symptomy głodu. Jak poznać, że dziecko jest głodne? Oznaki głodu u sześciomiesięcznego niemowlaka to: 

• budzenie się i poruszanie rączkami, 
• przykładanie rąk do ust, 
• odwracanie głowy w stronę piersi lub butelki, 
• marszczenie twarzy, cmokanie, mlaskanie, oblizywanie ust, układanie ust w dzióbek, 
• ssanie palców lub ubranka, 
• wysuwanie języka, 
• zaciskanie rączek. 

Czy głodne niemowlę zaśnie? Głodne niemowlę prawdopodobnie nie zaśnie, nawet jeśli będą podejmowane różne próby uśpienia malucha. Potrzeba jedzenia może być manifestowana w bardzo ekspresyjny sposób (dziecko głośno płacze, a nawet wrzeszczy), ponieważ wykształcenie takiego mechanizmu umożliwiało maluchowi przeżycie. 

Im starszy maluch, tym łatwiej zinterpretować jego zachowanie. W późniejszym okresie życia można poznać, że dziecko jest głodne, jeśli: 

• sięga po jedzenie lub wskazuje na nie, 
• otwiera usta podczas karmienia łyżką, 
• przysuwa się do jedzenia, 
• cieszy się na widok posiłku, 
• macha rękami lub wydaje dźwięki, aby poinformować opiekuna, że nadal nie jest syte. 

Nie każdy płacz niemowlęcia oznacza, że jest ono głodne. Czasem dziecko sygnalizuje tak dyskomfort spowodowany niewygodnym ubraniem lub niepokój wynikający ze zbyt głośnego otoczenia czy przebywania w jaskrawym świetle. Do płaczu może doprowadzić też przegrzanie dziecka. 

Choć czasem interpretacja zachowania dziecka może być trudna, w wielu przypadkach w łatwy sposób da się odróżnić głód od zmęczenia. Dziecko, które doświadczyło wielu wrażeń w krótkim czasie, może być na tyle zmęczone, że wieczorem zacznie po prostu płakać. Rodzic może poznać znużenie niemowlęcia po ziewaniu, zaciskaniu powiek i próbach wtulenia głowy. Wyczerpany maluch marudzi, pręży ciało i wygina plecy.  

Płacz zmęczonego dziecka jest nieco inny niż płacz z głodu – bardziej piskliwy, przypomina nieco ziewanie, dziecko trze w tym czasie oczy. Niemowlę daje się ukoić ssąc piersi lub pijąc mleko z butelki. Niestety zbyt częste karmienie może sprzyjać nieodpowiedniemu przybieraniu na wadze oraz utrwaleniu nieprawidłowego zachowania. 

Po czym jeszcze można poznać, że noworodek jest głodny, a nie zmęczony? Dobrze jest policzyć czas od ostatniego karmienia – jeśli nie minęły dwie godziny, a dziecko już płacze, prawdopodobnie może potrzebować zmiany pieluchy, kontaktu z rodzicem lub drzemki. Dziecko szybciej uśnie na spacerze lub gdy buja się je w leżaczku. Będzie to sygnał, że maluch nie był głodny. 

Bibliografia: 

1. Centers for Disease Control and Prevention, “Signs Your Child is Hungry or Full”, online: https://www.cdc.gov/nutrition/infantandtoddlernutrition/mealtime/signs-your-child-is-hungry-or-full.html 
2. “Infant hunger and satiety clues”, online https://wicworks.fns.usda.gov/wicworks/WIC_Learning_Online/support/job_aids/cues.pdf 
3. Healthy Eating Research “Feeding Infants and Young Toddlers: Using the Latest Evidence in Child-Care Settings”, A National Program of the Robert Wood Johnson Foundation, May 2017.