Czy paracetamol zbija gorączkę u dziecka równie skutecznie co ibuprofen? Opinie ekspertów

Chodzi o publikację „Gorączka u dzieci – reKOMendacje PostępowaniA w praktyce lekarza podStawowej opieki zdrowotnej – KOMPAS GORĄCZKA” 2021. Jej autorem jest wszechstronne grono ekspertów różnych specjalizacji: pediatrii, medycyny rodzinnej, pneumonologii i farmakologii.

Gdy dziecko gorączkuje, rodzice zwykle sięgają po dostępne bez recepty leki przeciwbólowe: ibuprofen albo paracetamol (acetaminofen). To bardzo dobra praktyka, w wielu przypadkach umożliwiająca obniżenie gorączki bez wsparcia lekarza. Czy jednak któraś z tych substancji jest w swoim działaniu skuteczniejsza?

Paracetamol – skuteczność w leczeniu gorączki

Czasem można spotkać się z przekonaniem, że paracetamol działa słabiej od ibuprofenu. Zgodnie z informacjami zawartymi w  dokumencie  „KOMPAS GORĄCZKA” 2021, metaanaliza z 2009 roku oceniająca skuteczność ibuprofenu i paracetamolu w zmniejszaniu gorączki oraz łagodzeniu objawów jej towarzyszących u dzieci wykazała niewielką przewagę ibuprofenu w 6. godzinie od podania i brak różnic po wielokrotnym zastosowaniu. Późniejsze badania, z 2015 roku, wskazują, że działanie przeciwgorączkowe i przeciwbólowe obu leków jest podobne. Warunkiem jest jednak zastosowanie zalecanego dawkowania. Z kolei metaanaliza z 2020 roku, w ramach której przeanalizowano 19 różnych badań (objęły one swoim zasięgiem ponad 240 tys. badanych z 7 krajów), dowodzi, że stosowanie ibuprofenu w porównaniu z paracetamolem w leczeniu gorączki lub bólu u dzieci poniżej 2. roku życia wiąże się ze zmniejszoną temperaturą i mniejszym bólem w pierwszych 24 godzinach leczenia, przy porównywalnym bezpieczeństwie obu leków.

Paracetamol – stosuj go właściwie

Problemem, z jakim lekarze podstawowej opieki zdrowotnej często spotykają się w swojej praktyce, jest podawanie gorączkującym dzieciom zbyt małych dawek paracetamolu. Skutkiem tego są wahania temperatury i niedostateczny efekt przeciwgorączkowy, a także przeciwbólowy.

Podstawą skutecznego działania paracetamolu jest więc podanie dziecku właściwej dawki – tę zawsze należy ustalać według wagi dziecka, a nie wieku (tabelki na opakowaniu preparatu oraz w ulotce podane są jedynie informacyjnie i orientacyjnie). Lek należy odmierzać dołączonym do produktu dozownikiem albo strzykawką – nie łyżeczką do herbaty, nie każda bowiem ma taką samą objętość.

Dawkowanie paracetamolu

U dzieci o masie ciała poniżej 40 kg:

• Zalecana dawka paracetamolu stosowana doustnie to 15 mg/kg masy ciała podawana co 4 godziny (maks. 60 mg/kg masy ciała na dobę).
• Zalecana dawka paracetamolu stosowana doodbytniczo to 15 mg/kg masy ciała podawana co 4–6 godzin (maks. 60 mg/kg masy ciała na dobę).

U dzieci o masie ciała 40–50 kg lub wyższej, powyżej 12. roku życia i u dorosłych:

• Zalecana dawka paracetamolu stosowana doustnie to 750–1000 mg co 4–6 godzin (maks. 4000 mg/dobę).
• Zalecana dawka paracetamolu stosowana doodbytniczo to 750–1000 mg co 4–6 godzin (maks. 4000 mg/dobę).

Oblicz jednorazową dawkę leku

Wpisz wagę swojego dziecka:

Oblicz

Jednorazowa dawka leku to:

ml

Maksymalna ilość dawek w ciągu doby:  

Pamiętaj, aby zachować 6 godzin przerwy pomiędzy dawkami.

Za mała masa ciała dziecka. Lek jest dostępny dla dzieci powyżej 5 kg masy ciała.

Dla pacjentów powyżej 40 kg polecamy APAP Junior

Rodzicu, o tym też pamiętaj

Istotną kwestią jest konieczność zastosowania dawkowania podanego w ulotce. Dlaczego? Na rynku dostępne są preparaty z różnym stężeniem paracetamolu. Oznacza to, że nawet przy takiej samej wadze pacjenta, mając dwa różne preparaty, trzeba podać dziecku różną objętość (ilość) leku. Dlatego przed zastosowaniem produktu  zawsze należy zapoznać się z ulotką.

Autorzy zaleceń „KOMPAS GORĄCZKA” 2021 podkreślają, że paracetamol powinien być podawany w stałych odstępach czasowych – regularnie co 4 godziny (a nie doraźnie po stwierdzeniu gorączki), nie przekraczając dawki 60 mg/kg masy ciała na dobę. Należy stosować najmniejszą skuteczną dawkę przez najkrótszy okres konieczny do złagodzenia objawów. Nie należy jednak w tym samym czasie stosować kilku preparatów zawierających paracetamol, podobnie jak nie powinno się stosować dawki podwójnej, by uzupełnić pominiętą dawkę leku.

Zdaniem specjalistów paracetamol najlepiej podawać doustnie – podanie drogą doodbytniczą uważane jest za mniej skuteczne. Zwykle zaleca się stosowanie paracetamolu u dzieci powyżej 3. miesiąca życia. U młodszych lek można zastosować tylko według zaleceń lekarza.

Paracetamolu nie należy podawać dziecku bez wyraźnego uzasadnienia dłużej niż przez 3 dni. Jeśli jednak po 2 dniach stosowania leku nie nastąpi poprawa albo pacjent poczuje się gorzej, należy skontaktować się z lekarzem.