Asymetria u niemowlaka – objawy, przyczyny, leczenie

Asymetria ułożeniowa występuje wtedy, gdy dziecko układa się asymetrycznie, preferując jedną stronę ciała. Położone na wznak odwraca główkę w tę samą stronę, może też wyginać ciało w literę C.

Asymetria u niemowlaka najczęściej jest stanem fizjologicznym, zanika wraz z rozwojem dziecka. Gdy w trzecim–czwartym miesiącu niemowlę nie będzie dążyło do symetrii, wciąż będzie układało się asymetrycznie w stosunku do linii środkowej ciała, możemy mówić o asymetrii utrwalonej, którą uznaje się za patologię.

Asymetrię u niemowlaka dostrzeżemy bez problemu: maluch odwraca się w tę samą stronę. Objawy asymetrii ułożeniowej to m.in.:

• układanie główki tylko na jedną stronę (co może prowadzić do jej odkształcenia);
• wkładanie do buzi tylko jednej rączki;
• problem z symetrycznym podporem w pozycji na brzuszku, kierowanie głowy tylko w jedną stronę;
• w czasie aktywności wybór tylko jednej strony (przekręcanie się tylko przez jedno ramię, sięganie po zabawkę tylko jedną rączką).

Asymetria może rozwinąć się w okresie przedporodowym lub porodowym. Jej objawy mogą dotyczyć struktur ciała (asymetria strukturalna), jego funkcji (asymetria funkcjonalna) lub jednego i drugiego; związane są z określonym obszarem ciała (asymetria miejscowa) lub całym ciałem (asymetria uogólniona).

Niemowlę nie przyjmuje symetrycznej pozycji, ponieważ jego układ nerwowy nie jest na tyle rozwinięty, aby świadomie kontrolować ciało. Układanie się dziecka w linii środkowej pojawia się około trzeciego-czwartego miesiąca życia.

Asymetria ułożeniowa najczęściej jest stanem fizjologicznym, ale jeśli nie zanika, może utrudniać rozwój dziecka. Dlatego zawsze warto skonsultować się z lekarzem pediatrą – im szybciej zaczniemy działać, tym szybciej zapomnimy o asymetrii ułożeniowej.

Główne przyczyny asymetrii u niemowlaka to „wyuczona” pozycja – dziecko układa się w sposób, jaki pamięta z życia płodowego – i brak przemienności: układanie niemowlaka w łóżeczku w tej samej pozycji, podchodzenie do niego zawsze z tej samej strony, noszenie na tej samej ręce itp.

Inne przyczyny asymetrii u niemowlaka to:

• wzmożone lub obniżone napięcie mięśniowe,
• wady wzroku i słuchu,
• kręcz szyi,
• porażenie splotu barkowego,
• dziecięce porażenie mózgowe,
• skolioza.

O symetrię warto zadbać, jest ona ważna dla rozwoju dziecka. Gdy zaobserwujesz objawy asymetrii, skonsultuj się z pediatrą. Sprawdzi on, czy jest ona fizjologią, czy wiąże się z nieprawidłowościami w rozwoju. Może także zalecić konsultację np. z neurologiem – niekiedy asymetria może świadczyć o zaburzeniach układu nerwowego.

W leczeniu asymetrii u niemowląt najczęściej wystarczy zmiana codziennych nawyków, wsparciem jest także rehabilitacja. Metody terapeutyczne, które stosuje się w przypadku asymetrii, to głównie metoda Vojty oraz NDT-Bobath.

Ćwiczenia na asymetrię niemowląt to przede wszystkim te zachęcające do wybrania mniej lubianej strony – dziecko musi wykonać pewien wysiłek, uruchomić mięśnie odpowiedzialne za trudniejszą pozycję. W czasie codziennych czynności powinnyśmy pamiętać o zasadzie naprzemienności: noszenie, karmienie itp. powinny się odbywać z różnych stron (raz układamy dziecko na lewej, raz na prawej ręce).

Angażujmy mniej aktywną stronę, np. układając po tej stronie zabawki, zmieniając ustawienie łóżeczka i zachęcając dziecko do patrzenia w różnych kierunkach. W czasie codziennej zabawy warto także pokazywać dziecku symetrię ciała – kołysać na obydwie strony i układać symetrycznie w łóżeczku.