Progesteron w ciąży – jakie są prawidłowe normy?

Poziom progesteronu w kobiecym organizmie jest zależny od dnia cyklu miesiączkowego. Niedobory lub nadmiar progesteronu mogą zaburzać pracę całego organizmu – nie tylko w ciąży.

Natomiast zapłodnienie, zagnieżdżenie zarodka i utrzymanie ciąży są nierozerwalnie związane z prawidłowym poziomem progesteronu. Jego niedobór uważa się za jedną z podstawowych przyczyn trudności z zajściem w ciążę. 

Odpowiednio wysoki poziom progesteronu pozwala na uwolnienie komórki jajowej w trakcie cyklu miesięcznego. Już w ciąży progesteron neutralizuje wpływ oksytocyny, która powoduje czynność skurczową macicy.

Prawidłowe stężenie progesteronu w ciąży powinno kształtować się następująco, w zależności od trymestru ciąży: 

• progesteron w pierwszym trymestrze ciąży –norma: 11,0–44,3 ng/ml;
• progesteron w drugim trymestrze ciąży – norma: 25,4–83,3 ng/ml;
• progesteron w trzecim trymestrze ciąży – norma: 58,7–214 ng/ml.

Dla porównania – u kobiet niebędących w ciąży normy progesteronu kształtują się następująco:

1. poziom progesteronu w fazie folikularnej, czyli od pierwszego dnia krwawienia miesięcznego do owulacji – norma: 0,28–0,72 ng/ml;
2. poziom progesteronu w fazie okołoowulacyjnej, obejmującej kilka dni przed i po owulacji – norma: 0,64–1,63 ng/ml;
3. poziom progesteronu w fazie lutealnej– norma: 4,71–18,0 ng/ml.

Poziom progesteronu może więc wskazywać na dzień cyklu. Bez badań krwi również można szacować poziom progesteronu, a co za tym idzie – dni płodne i niepłodne. Służy do tego tzw. metoda termiczna. 

– Progesteron, który jest produkowany przez ciałko żółte, podnosi temperaturę ciała o 0,2–0,6 stopnia Celsjusza. Podwyższona temperatura utrzymuje się od momentu owulacji do dnia przed wystąpieniem krwawienia miesięcznego – mówi magister pielęgniarstwa, Agata Białas.

W ciąży badanie poziomu progesteronu może służyć, obok badania poziomu beta hCG, do potwierdzenia, że pacjentka spodziewa się dziecka. Ponadto odpowiedni poziom progesteronu wskazuje na prawidłowy przebieg ciąży. 

Lekarze zlecają oznaczenie stężenia progesteronu, kiedy zachodzi ryzyko poronienia oraz przy podejrzeniu ciąży pozamacicznej. Skierowania na oznaczenie poziomu progesteronu możemy się także spodziewać, kiedy lekarz chce: 

• ustalić, który to tydzień ciąży, 
• monitorować przebieg ciąży,
• monitorować rozwój łożyska,
• zdiagnozować bóle brzucha i krwawienia z dróg rodnych,
• ciąża jest zagrożona.

Badanie progesteronu w ciąży wykonuje się poprzez pobranie krwi żylnej, zwykle ze zgięcia łokcia. Wyniki są znane w ciągu jednego dnia. W trakcie ciąży, w zależności od jej przebiegu, poziom progesteronu może być oznaczany kilkakrotnie. 

Warto wiedzieć, że oznaczenie poziomu progesteronu jest jednym z podstawowych badań w zakresie poszukiwania przyczyn niepłodności. W trakcie leczenia hormonalnego badanie poziomu progesteronu może być również wskaźnikiem skuteczności terapii, a także sygnałem owulacji (lub jej braku). 

– Niepłodność można leczyć i to skutecznie – zauważa mgr pielęgniarstwa, Agata Białas.– Warto mieć na uwadze, że niepłodność powoduje też skutki w sferze psychiki, jak niskie poczucie własnej wartości, obniżenie nastroju czy stres. Z kolei te czynniki mogą wpływać na organizm, powodując zaburzenia hormonalne. W efekcie szanse na ciążę maleją.

Zbyt wysoki progesteron daje następujące objawy: 

• zatrzymanie wody w organizmie, 
• obrzęki, 
• żylaki, 
• wolny przepływ krwi. 

Przyczyną zbyt wysokiego progesteronu u kobiet niebędących w ciąży mogą być m.in. choroby wątroby, nadnerczy, jajników. 

O czym może świadczyć za wysoki poziom progesteronu w ciąży? Jeśli u kobiety, u której potwierdzono ciążę poziom progesteronu przekracza normy, może to oznaczać, że… pacjentka zostanie mamą kilkorga dzieci naraz!

Wysoki progesteron jest typowy dla ciąż bliźniaczych, trojaczych i bardziej licznych. W ciążach mnogich progesteron jest naturalnie wyższy niż w przypadku pojedynczych ciąż. Ułatwia to utrzymanie ciąży mnogiej, która zawsze jest ciążą podwyższonego ryzyka. 

Przy wysokim progesteronie w ciąży pacjentkom mogą dokuczać obrzęki i zatrzymywanie wody w organizmie. W bardzo rzadkich przypadkach zbyt wysoki poziom progesteronu w ciąży może wskazywać na choroby trofoblastu (np. zaśniad groniasty, nowotwory łożyska).

Zbyt niski poziom progesteronu może świadczyć o ciąży pozamacicznej, która nie ma szans na utrzymanie, a może wymagać interwencji medycznej w celu ratowania życia matki. 

Niski progesteron w ciąży może świadczyć o niewłaściwej pracy łożyska. Poziom progesteronu spada także w przypadku poronień oraz ciąż biochemicznych. Przyczyną niskiego progesteronu w ciąży może być zatrucie ciążowe. Niski poziom progesteronu odnotowuje się również w stanie przedrzucawkowym. 

Jeśli u kobiety w ciąży progesteron jest zbyt niski, lekarz może przepisać doustne lub dopochwowe tabletki z progesteronem. Jednak zależy to od wyników pozostałych badań, które potwierdzą obecność żywej ciąży umiejscowionej w macicy.