Pierwszy trymestr ciąży – objawy, przebieg, dolegliwości

Pierwszy trymestr ciąży trwa dwanaście tygodni. Innymi słowy, pierwszy trymestr trwa trzy miesiące. Czas trwania pierwszego trymestru może budzić pewne wątpliwości. Związane są one ze sposobem liczenia tygodni i miesięcy ciąży. Pierwszy trymestr ciąży zaczyna się ostatnią miesiączką. Oznacza to, że dopiero po ok. 2 tygodniach dochodzi do zapłodnienia (czyli połączenia komórki jajowej z plemnikiem). Zaczynamy więc pierwszy trymestr tak naprawdę nie wiedząc jeszcze, że będziemy w ciąży!

Po zapłodnieniu dochodzi do implantacji zarodka. Zagnieżdżenie następuje kilka dni po zapłodnieniu. Zazwyczaj dopiero ten moment może dawać realne objawy. Jest to tzw. plamienie implantacyjne. Może mieć różny stopień nasilenia: od bardzo skąpego (kilka kropli krwi) do na tyle obfitego, że bywa mylone z miesiączką. U niektórych kobiet krwawienie implantacyjne w ogóle nie występuje.

Jakie jeszcze objawy ciąży pojawiają się w pierwszym trymestrze?

• Nudności, mdłości, wymioty (nie tylko poranne, mogą trwać nawet całą dobę, nasilać się wieczorami lub w nocy);
• inne dolegliwości ze strony układu pokarmowego, np. zgaga, zaparcia lub biegunki
• zmęczenie, uczucie senności, osłabienie, a nawet omdlenia;
• zmiana preferencji smakowych, zapachowych;
• ból piersi, wrażliwość na dotyk oraz powiększenie, obrzmienie biustu;
• częstsze parcie na mocz,
• brak okresu w spodziewanym terminie,
• podniesiona temperatura ciała,
• rozpulchnienie szyjki macicy, większa ilość wydzieliny z pochwy (bez np. świądu czy pieczenia, co mogłoby świadczyć o infekcji intymnej).

Pierwszy trymestr ciąży – dolegliwości

Pierwszy trymestr ciąży ze względu na zachodzące w organizmie silne zmiany hormonalne, porównywany bywa do „tsunami” w organizmie. Dolegliwości w pierwszym trymestrze ciąży są szczególnie silne.

Na co najczęściej skarżą się kobiety w pierwszym trymestrze i jak temu zaradzić?

• Zwiększone wydzielanie śluzu, wydzieliny z pochwy – to zjawisko fizjologiczne na początku ciąży. Jednak jeśli budzi twój niepokój, skonsultuj się z lekarzem. Infekcja intymna może objawiać się podobnie. Zakażenia bateryjne, grzybicze, wirusowe lub choroby weneryczne mogą prowadzić do komplikacji ciążowych.
• Słynne „poranne mdłości” – mogą być całodobowe, nie tylko poranne. Ponad połowa (wg różnych źródeł od 60 do 85 proc. kobiet) cierpi z powodu nudności i/lub wymiotów na początku ciąży. W rzadkich przypadkach ta dolegliwość utrzymuje się nie tylko w pierwszym trymestrze. Czasem wymioty na początku ciąży są tak uciążliwe, że przyszłe mamy chudną, zamiast przytyć. Niektóre wymagają hospitalizacji, ponieważ organizm nie przyswaja wtedy tylu substancji odżywczych, ile powinien. Czy można sobie ulżyć przy uciążliwych mdłościach? Jeśli masz poranne nudności, poleż po przebudzeniu, zjedz coś, nim wstaniesz (np. sucharka lub krakersa). Co jeść w pierwszym trymestrze ciąży? Zmień dietę na lekkostrawną, unikaj ostrych przypraw. Niezastąpiony będzie imbir, czy to w postaci herbatki, czy syropu, w tabletkach do połknięcia lub do ssania. Polecamy również wodę z dodatkiem świeżo startego korzenia imbiru, cytryny i mięty.
• Bóle brzucha podobne do miesiączkowych – ból podbrzusza, a także bóle okolicy lędźwiowo-krzyżowej, rwa kulszowa itp. doskwierają wielu ciężarnym. To efekt powiększania się macicy. Jeśli jednak ból przybiera niepokojącą skalę, towarzyszą mu skurcze, krwawienia – nie zwlekaj i skontaktuj się ze specjalistą lub od razu udaj się na izbę przyjęć oddziału ginekologicznego lub patologii ciąży. Pierwszy trymestr wiąże się z zagrożeniem poronieniem znacznie wyższym niż na dalszych etapach ciąży.
• Dokuczliwą dolegliwością w pierwszym trymestrze ciąży jest często zmęczenie, osłabienie, senność. Aby temu zaradzić, zaleca się umiarkowaną aktywność fizyczną, jak np. spacery oraz po prostu… sen. Jest nawet takie ciążowe powiedzenie: „śpij, póki możesz”, gdyż później dziecko to skutecznie uniemożliwia.

Pierwszy trymestr ciąży – kiedy widać brzuszek?

W pierwszym trymestrze ciąży jeszcze nie widać ciążowego brzuszka. Jednak obwód talii, szczególnie u bardzo szczupłych kobiet, może się nieco zwiększyć. Średni wzrost masy ciała w pierwszym trymestrze to ok. 2 kg.

Pierwszy trymestr to czas wysokiego ryzyka dla ciąży. Zagrożenie poronieniem w pierwszym trymestrze ciąży wynosi 1:6. W kolejnych trymestrach roniona jest co 50. ciąża. Oznacza to, że do 80 proc. poronień dochodzi w pierwszym trymestrze. Z uwagi na ryzyko straty ciąży, mimo dolegliwości w pierwszym trymestrze, wiele osób ukrywa ciążę w tym czasie.

Po przekroczeniu 12. tygodnia ciąży spada ryzyko poronienia. Często dopiero po tym terminie kobiety informują o swoim stanie rodzinę i pracodawcę.

Pierwszy trymestr ciąży – co się dzieje z płodem?

W pierwszym trymestrze ciąży płód rozwija się najszybciej i najbardziej intensywnie. Ok. 4-6 tygodnia ciąży pojawia się akcja serca zarodka. Płód powoli przybiera coraz bardziej ludzki kształt. W pierwszym trymestrze powstają zawiązki wszystkich organów wewnętrznych, kończyn, narządów zmysłów, gonad płciowych. W oczach już na tym etapie kształtuje się kolor tęczówek. Powstają linie papilarne, paznokcie, cebulki włosów.

Z dwóch połączonych komórek: plemnika i komórki jajowej – w pierwszym trymestrze płód dorasta do ok. 7 cm i nawet 20 g.

Co jeść w pierwszym trymestrze, aby czuć się dobrze i aby ciąża rozwijała się prawidłowo?

– Odżywianie i suplementacja to jest podstawa. Przede wszystkim witaminy z grupy B, szczególnie B12, witamina D3, C, witamina E, która jest witaminą młodości i płodności. Wszelkiego rodzaju minerały, ale też bardzo ważne kwasy omega3 – wymienia Agnieszka Grobelna. Specjalistka zwraca uwagę na jeszcze jeden ważny aspekt pierwszego trymestru:

– Po pierwsze, trzeba mieć w sobie taką zgodę na to, co się ma wydarzyć. Czasami jest tak, że doszło do poczęcia, ale nie wykształciły się pewne układy, które mogłyby pozwolić, aby zarodek przeżył. Przychodzi naturalne poronienie. Kiedyś, nie mając testów ciążowych, kobiety nawet nie wiedziały, że tracą swoje dzieci. My w dzisiejszych czasach jesteśmy w stanie bardzo wcześnie stwierdzić,  poprzez badanie beta HCG, że jesteśmy w ciąży. Ale taka informacja często zwiększa stres, który nie wpływa dobrze. Często kobiety się zamartwiają, czy wszystko będzie dobrze, czy nic się nie wydarzy, czy beta HCG będzie rosło, czy będzie biło serduszko. Są tysiące lęków, więc ważne, by zrozumieć, że nie mamy nad tym procesem władzy. To, co możemy zrobić, to właśnie odżywiać się, dołączyć suplementację, natomiast przejąć kontroli nad tym całym procesem nie jesteśmy w stanie – podkreśla ekspertka Agnieszka Grobelna. – Najważniejsze w pierwszych tygodniach ciąży to po prostu spokój i pozwolenie sobie, żeby ciało mogło działać. To jest najlepsze, co możemy zrobić.

Agnieszka Grobelna – fizjoterapeutka, coach, ekspertka kobiecego cyklu, prowadząca Centrum Wspierania Płodności.