Kiedy robi się badanie płodności u mężczyzn

Niepłodność męska występuje równie często jak niepłodność u kobiet. Diagnoza płodności u mężczyzn – badanie nasienia, inaczej seminogram lub spermiogram–to jedno z pierwszych badań, które należy wykonać w ramach diagnostyki męskiej niepłodności. – Badanie ogólne nasienia dostarcza podstawowych informacji o stanie płodności pacjenta. Pozwala określić, czy w ogóle są plemniki, jak wyglądają, czy się prawidłowo poruszają. Na jego podstawie można też ocenić, czy są szanse na poczęcie drogą starań naturalnych, czy też wskazane jest rozszerzenie diagnostyki o specjalistyczne badania nasienia (fragmentacja DNA plemnika, test wiązania z hialuronianem HBA, test stresu oksydacyjnego, posiewy itd.) i ewentualne skorzystanie z technik wspomaganego rozrodu. Często przy nieprawidłowościach stwierdzanych w badaniu ogólnym nasienia zalecane jest wykonanie badań hormonalnych i genetycznych z krwi oraz badań obrazowych, takich jak USG jąder, prostaty czy ocena obecności żylaków powrózka nasiennego – mówi dr ginekolog Alicja Bednarowska-Filisiak.

W podstawowym badaniu nasienia analizowane są ogólne parametry: objętość i lepkość ejakulatu, wygląd, ogólna liczba plemników w nasieniu, liczba plemników w 1 ml ejakulatu, czas upłynnienia, pH, odsetek żywych i poruszających się plemników. Pod uwagę brana jest także aglutynacja plemników – ruchliwe plemniki przylegają do siebie tak jakby były pozlepiane. 

Z kolei w rozszerzonym badaniu nasienia ocenia się dodatkowo budowę plemników, a także określa proporcje pomiędzy prawidłowo zbudowanymi plemnikami a tymi z  uszkodzeniami.  

Badania płodności mężczyzn obejmuje również rozszerzone badanie morfologii plemnika, które umożliwia obserwację budowy plemnika w 6000-krotnym powiększeniu. Dzięki niemu możemy przeanalizować wiele detali budowy plemników, a w szczególności jego główki. Badanie nasienia metodą MSOME-6600 zazwyczaj wykonuje się przy skrajnie niskim odsetku plemników prawidłowych, w przypadku zaawansowanego wieku partnera i gdy stwierdzamy poronienia nawracające. 

U mężczyzn ze zdiagnozowanym brakiem plemników w spermie wykonywana jest biopsja jąder. Biopsja ma na celu sprawdzenie, czy występują w jądrach ruchliwe i prawidłowo rozwinięte plemniki, które ewentualnie będzie można wykorzystać podczas zapłodnienia pozaustrojowego. W niektórych przypadkach wynik pozwala na określenie bezpośredniej przyczyny niepłodności.

Test na płodność mężczyzny, czyli badanie nasienia, wykonuje się w ośrodku leczenia niepłodności. Kliniki dysponują specjalnym pokojem, w którym mężczyzna może oddać nasienie w drodze masturbacji. W ostateczności materiał uzyskany w domu można dostarczyć do laboratorium w jałowym pojemniku. Należy jednak mieć na uwadze, że warunki transportu mogą zaburzyć wynik badania.

Cena badania nasienia uzależniona jest od miejscowości i kliniki, która je wykonuje. Za podstawowe należy zapłacić około 70–80 zł, koszt rozszerzonego wynosi około 150–200 zł, a średni koszt badania MSOME-6600 wynosi od 300 do 500 zł. 

Biopsję jąder wykonuje się w szpitalu lub specjalistycznej klinice. To jedno z droższych badań w diagnostyce niepłodności męskiej, a jego koszt może wynosić od 1 tys. do nawet 3 tys. złotych. 

Bezpłatne wykonanie badania nasienia czy biopsji jąder – w ramach NFZ – wymaga skierowania od androloga, czyli lekarza zajmującego się diagnozowaniem i leczeniem męskiego układu płciowego. W przypadku gdy pacjent zdecyduje się wykonać badanie w prywatnym gabinecie, skierowanie nie jest potrzebne.

Przed badaniem nasienia wymagany jest 3–5 dniowy okres abstynencji seksualnej. Nie może on być ani krótszy, ani dłuższy. Zbyt krótki czas abstynencji może skutkować obniżeniem koncentracji plemników, z kolei zbyt długi może obniżyć ich żywotność. W obydwu przypadkach wynik będzie zafałszowany. Ponadto na 3 do 5 dni przed oddaniem nasienia mężczyzna powinien powstrzymać się od spożycia alkoholu.