Cykl 30-dniowy – kiedy owulacja?

Cykl miesięczny (cykl menstruacyjny) to regularne, powtarzające się zmiany w organizmie kobiety, pojawiające się w efekcie współoddziaływania układu nerwowo-hormonalnego. Cykl miesięczny występuje wyłącznie w okresie rozrodczym. Przyjęło się uważać, że prawidłowy cykl miesięczny to taki, który trwa 28 dni. To jednak duże uproszczenie, gdyż u wielu kobiet cykl miesięczny ma inną długość. Od czego zależy długość cyklu? Długość cyklu miesięcznego zależy od profilu hormonalnego organizmu, a ściślej – hormonów kontrolujących aktywność podwzgórza. Mowa o hormonie luteinizującym LH oraz folikulotropowym FSH, stymulujących syntezę estrogenów i pobudzających owulację.

Średni czas trwania cyklu miesięcznego to 21-35 dni, a najczęściej ma długość od 26 do 31 dni. Cykl 30-dniowy jest więc cyklem prawidłowym. Określenie owulacji ma znaczenie dla par starających się o zajście w ciążę, gdyż pozwala zaplanować optymalny czas współżycia. Z kolei u par stosujących naturalne metody antykoncepcji, obliczenie dni płodnych pozwala na zapobieganie nieplanowanej ciąży. Jak określić czas owulacji, gdy występuje cykl 30-dniowy?

Owulacja to uwolnienie komórki jajowej poza pęcherzyk Graafa, dzięki czemu jest ona zdolna do zapłodnienia. W przypadku podręcznikowego, 28-dniowego cyklu owulacja przypada na 14. dzień cyklu. Jeśli okres występuje co 30 dni, to kiedy może wystąpić owulacja? Jeśli cykl miesięczny trwa 30 dni, owulacja powinna przypaść na 15-17 dzień cyklu. Należy mieć jednak na uwadze, że takie obliczenie znajduje zastosowanie jedynie w przypadku regularnych cykli miesięcznych. Jeśli natomiast cykle występują nieregularnie lub pojawią się czynniki mogące zakłócać owulację (np. stres czy infekcje), wówczas znacznie trudniej jest określić, kiedy wystąpi owulacja.

Jak obliczyć dni płodne?

Dni płodne to nie to samo co owulacja. Owulacja trwa maksymalnie 48 godzin, a okres płodny może trwać dłużej. Dni płodne określane są jako czas owulacji +/- dwa dni przed i po owulacji. Jest to czas, w którym plemniki mogą przeżyć w ciele kobiety i doprowadzić do zapłodnienia. Przyjmuje się, że czas żywotności plemników w ciele kobiety może sięgać do pięciu dni. Dni płodne w cyklu 30-dniowym przypadają na okres pomiędzy 13. a 19. dniem cyklu. Oczywiście są to jedynie orientacyjne obliczenia, a w celu ich wykonania pomocnych jest kilka metod szacowania momentu owulacji i dni płodnych.

Jedną z najdokładniejszych metod określania tego, kiedy wystąpi owulacja, jest test owulacyjny. Można go nabyć w każdej aptece, a wykonanie testu jest bardzo proste. Test wykonywany jest tak jak test ciążowy – wystarczy zanurzyć pasek testowy w próbce moczu. Test owulacyjny określa poziom hormonu LH – wzrost stężenia hormonu luteinizującego obserwowany jest na 24-36 godzin przed owulacją. Test pozwala na detekcję zmiany stężenia hormonu LH poprzedzającą owulację i najlepiej jest wykonać go na jeden lub dwa dni przed szacowanym terminem owulacji. Gdy test wskaże na wzrost poziomu LH, oznacza to, że już występują dni płodne, a w ciągu jednego bądź dwóch dni nastąpi owulacja. Taka metoda jest dość precyzyjna i sprawdza się w cyklach miesięcznych o różnej długości, np. gdy występuje cykl 26 dni. Kiedy dni płodne przypadają w przypadku takiego krótszego cyklu? Zazwyczaj jest to 7-16 dzień cyklu.

Inną metodą na oszacowanie czasu owulacji jest transwaginalne badanie USG, uwidaczniające uwolniona z pęcherzyka Graafa komórkę jajową.

Inne metody określania owulacji

Kolejne, mniej precyzyjne metody określania owulacji są następujące:

• pomiary temperatury, opierające się na nieznacznym wzroście temperatury podczas owulacji – o 0,2-0,6 stopnia; temperatura powinna być mierzona codziennie o tej samej porze, najlepiej rano; pomiarów można dokonać jamie ustnej przez 8 minut lub w pochwie, odbycie lub pod pachą przez 5 minut; brak dokładności tej metody wynika z faktu, że na zmiany temperatury ciała może wpływać wiele innych czynników;
• kalkulatory dni płodnych dostępne online, które pozwalają na szacunkowe wyznaczenie czasu owulacji i dni płodnych na podstawie analizy poprzednich cyklów;
• obserwacja śluzu pochwowego, która ma informować o dniach płodnych na podstawie zmiany wyglądu śluzu; dniom płodnym towarzyszy bardziej lepki i przejrzysty śluz, przypominający białko jaja; po owulacji śluz staje się bardziej gęsty i ma białawy odcień.

Kiedy będą dni niepłodne?

Teoretycznie dni niepłodne to wszystkie te dni cyklu miesięcznego poza dniami płodnymi. Oczywiście nie zawsze można polegać na takim uproszczeniu i jeśli para nie stara się o potomstwo, to powinna zdecydować się na stosowanie antykoncepcji w ciągu całego cyklu. W celu określenia dni niepłodnych pomocna może być obserwacja ciała kobiety – zazwyczaj dniom niepłodnym towarzyszy obecność bardziej gęstego i białego śluzu, może być nawet odczuwalne uczucie suchości w pochwie.