Ciąża pozamaciczna – Objawy

Ciąża pozamaciczna zdarza się w przypadku ok. 2 proc. wszystkich ciąż. Objawy ciąży pozamacicznej (ciąży ektopowej) mogą być trudne do rozpoznania. Może pojawić się ból brzucha, zwykle jednostronny i promieniujący. Ból może przypominać stan zapalny wyrostka lub przydatków. Czasem ciąży pozamacicznej towarzyszy krwawienie.

U niektórych pacjentek zauważa się spadek ciśnienia krwi i jednoczesne przyspieszenie tętna. Towarzyszyć mu mogą uczucie osłabienia, bladość, nadmierna potliwość.

W przypadku ulokowania zarodka w jamie brzusznej, objawami ciąży pozamacicznej mogą być wymioty, biegunki, zaparcia.

Ciąża pozamaciczna często kończy się samoistnym poronieniem. Poronienie ciąży ektopowej zazwyczaj następuje ok. 4.-8. tygodnia ciąży.

W przypadku kontynuowania ciąży pozamacicznej może dojść też do groźnych dla kobiety komplikacji, jak np. pęknięcie jajowodu, krwawienie do jamy brzusznej. Szacuje się, że co 10. śmierć kobiety w ciąży powodowana jest ciążą pozamaciczną.

Często objawy ciąży pozamacicznej są niewidoczne dla kobiety. Rozpoznanie ciąży ektopowej możliwe jest wówczas tylko podczas badania USG. W przypadku ciąży pozamacicznej test ciążowy i wynik badania poziomu hormonu beta HCG wskazują na ciążę, ale wewnątrz jamy macicy nie widać zarodka. Podczas badania USG lekarz lokalizuje zarodek, aby móc ustalić dalsze sposoby leczenia.

Rodzaje ciąży pozamacicznej

W 98 proc. przypadków zarodek jest umiejscowiony w jajowodzie. W pozostałych przypadkach ciąży ektopowej dochodzi do zagnieżdżenia zarodka w jajniku, szyjce macicy, jamie brzusznej.

Rodzaje ciąż pozamacicznych określa się według miejsca, w którym znajduje się zarodek:

• ciąża jajowodowa,
• ciąża jajnikowa,
• ciąża szyjkowa,
• ciąża brzuszna.

W jamie brzusznej ciąża może lokować się w jamie otrzewnej (ciąża otrzewnowa), w wątrobie (ciąża wątrobowa) itd.

Współcześnie ciąże pozamaciczne są coraz częściej rozpoznawane, szczególnie w krajach wysokorozwiniętych.

Przyczyny ciąży pozamacicznej

Ciąża pozamaciczna zdarza się statystycznie 1-2 razy na 100 ciąż. Nie zawsze można jednoznacznie wskazać przyczyny ciąży pozamacicznej. Ciąże pozamaciczne statystycznie najczęściej zdarzają się u kobiet między 26. a 30. rokiem życia.

Ciążę ektopową mogą powodować:

• wady budowy narządów rodnych kobiety (np. zrosty i zwężenia jajowodów),
• endometrioza,
• torbiele jajników,
• zapalenie przydatków i zmiany przerostowe po zapaleniu przydatków,
• stany zapalne i zakażenia bakteryjne w obrębie miednicy,
• choroby weneryczne (przenoszone drogą płciową), infekcje intymne,
• przebyte urazy narządów rodnych,
• przebyte operacje narządów rodnych,
• stany zapalne jamy ustnej (!),
• wkładki antykoncepcyjne domaciczne,
• przebyte ciąże pozamaciczne,
• techniki wspomaganego rozrodu (m.in. in vitro, inseminacja itp.).

Ciąża pozamaciczna stanowi zagrożenie dla życia i zdrowia kobiety.

Ciąża pozamaciczna rozwijająca się w jajowodzie może powodować jego pęknięcie, a w konsekwencji

• krwotok wewnętrzny,
• wstrząs – stan, który może powodować niewydolność wielonarządową, utratę przytomności, a nawet śmierć.

Ciąża pozamaciczna wymaga usunięcia zarodka (o ile nie dojdzie do poronienia). W części przypadków niezbędne jest również usunięcie np. jajnika lub jajowodu, w którym ciąża ektopowa była zlokalizowana.

Poważnym zagrożeniem dla stanu zdrowia kobiety są również emocje i uczucia towarzyszące konieczności terminacji ciąży pozamacicznej. Wiele osób czuje się matką już od chwili, gdy zobaczą dwie kreski na teście. Często od razu dzielą się z bliskimi tą nowiną. Tym trudniejsze jest później przekazanie informacji, że dziecka nie będzie.

Kobieta po ciąży pozamacicznej może wymagać wsparcia nie tylko medycznego, ale również psychologicznego.

– Każde poronienie – czy sztuczne, czy naturalne niesie ze sobą konsekwencje – podkreśla psycholog Urszula Struzkowska-Marynicz – Są to konsekwencje, które ważą na zdrowiu psychicznym i fizycznym każdej kobiety, każdej mamy.

– Warto pozwolić mówić ciężarnej o uczuciach, o obawach, o swojej sytuacji, o tym, jak dostrzega ważne dla siebie wartości, o nadziei, do której posiadania ma prawo – podkreśla psycholożka.

Nie należy „pocieszać”, powołując się na szanse na kolejne dziecko.

– Bo kobieta może sobie wyobrażać aktualne doświadczenia jako nie do przeżycia, przytłaczające i przerażające – mówi Urszula Struzikowska – Marynicz. – To doświadczenia pełne cierpienia, dezorganizacja dotychczasowego życia kobiety i jej rodziny. Rozumiem, że panuje pogląd na nadzieję, że medycyna się pomyli i dziecko okaże się zdrowe. A jednak trzeba przejść proces pożegnania się z dzieckiem, z nowym rozpoczętym życiem, z rolą matki, z nadzieją, z przedwczesną stratą.

Ciąża pozamaciczna – leczenie

Wbrew nadziejom wielu kobiet, ciąży pozamacicznej nie można utrzymać. Nie da się „przenieść” zarodka we właściwe miejsce.

Niezbędne jest usunięcie ciąży pozamacicznej, jeśli nie dojdzie do samoistnego poronienia. Stosuje się w tym celu:

• leczenie operacyjne – laparoskopowe lub laparotomijne,
• leczenie farmakologiczne – za pomocą metotreksatu, czyli antagonisty kwasu foliowego, zatrzymującego namnażanie komórek zarodka.

Na całym świecie znanych jest ok. 15 udokumentowanych przypadków narodzin żywego dziecka z ciąży pozamacicznej.

Ciąża pozamaciczna – czy może się powtórzyć?

Wiele kobiet po przebytej ciąży pozamacicznej zastanawia się, czy kolejna ciąża będzie zdrowa. Statystycznie 10 proc. ciąż po ciąży ektopowej znowu jest niewłaściwie umiejscowiona. W 90 proc. przypadków kolejna ciąża jest wewnątrzmaciczna. Konieczne jest jednak poinformowanie lekarza w wywiadzie o przebytej ciąży pozamacicznej.

Ciąże pozamaciczne zdarzają się statystycznie częściej u osób, które zachodzą w ciążę poprzez techniki wspomaganego rozwodu, m.in. in vitro, inseminację.