Ciąża bliźniacza tydzień po tygodniu

Pierwsze dni i tygodnie ciąży mnogiej mogą nie różnić się od początków ciąży pojedynczej. Wiele mam dopiero podczas pierwszego badania USG dowiaduje się, że w macicy rozwija się więcej niż jeden zarodek. Widok ciąży bliźniaczej na USG to naprawdę niezapomniane przeżycie.

Często zdarza się jednak, że już na początku ciąży bliźniaczej przyszła mama czuje się zdecydowanie gorzej niż „pojedyncze ciężarówki”. Objawy ciąży bliźniaczej mogą być bardziej dotkliwe. Wynika to z faktu, że dwa rozwijające się zarodki sprzyjają podwyższeniu poziomu progesteronu. To hormon odpowiedzialny m.in. za ciążowe mdłości i wymioty. 

W ciąży mnogiej można również obserwować większy i szybszy przyrost masy ciała. Brzuch w ciąży bliźniaczej powiększa się szybciej i wyraźniej. W kolejnych miesiącach ciążę mnogą charakteryzują bardziej intensywne i wyczuwalne w kilku miejscach ruchy płodów. W badaniach można również usłyszeć dwa serca, bijące w różnych rytmach.

Warto pamiętać, że rozpoznanie ciąży mnogiej w pierwszych tygodniach ciąży niekoniecznie oznacza, że kobieta zostanie mamą bliźniąt. Szacuje się, że nawet połowa ciąż początkowo bliźniaczych kończy się narodzinami jednego żywego dziecka. Wiąże się to m.in. z tzw. zespołem znikającego bliźniaka, czyli obumarciem jednego z płodów w pierwszym trymestrze. 

Z uwagi na możliwe powikłania ciąż mnogich, jak m.in. tzw. zespół podkradania, do utraty jednego z bliźniąt może dojść również na późniejszych etapach ciąży. Ponadto bliźnięta rodzą się zwykle przed terminem, co również zwiększa ryzyko śmierci w okresie okołoporodowym, m.in. z uwagi na niedojrzałość płuc i innych organów.

Można wyróżnić następujące rodzaje ciąż bliźniaczych: 

• Bliźnięta jednojajowe–około 25 proc. ciąż bliźniaczych. Powstają z jednej komórki jajowej zapłodnionej przez jeden plemnik. Zawsze są tej samej płci i mają ten sam materiał genetyczny. 
• Bliźnięta dwujajowe, dwojaczki–około 75 proc. ciąż bliźniaczych. Powstają z dwóch różnych komórek jajowych zapłodnionych przez dwa różne plemniki. Mogą być tej samej lub różnej płci. Ich pokrewieństwo i podobieństwo jest takie jak w przypadku zwykłego rodzeństwa. Znane są udokumentowane przypadki bliźniąt dwujajowych mających różnych ojców. To możliwe, jeśli w krótkim czasie kobieta odbyła kilka stosunków z różnymi partnerami i podczas nich doszło do zapłodnienia dwóch komórek jajowych przez różne osoby. 

Ciąże bliźniacze dzielone są również na: 

• 2k2o– ciąża dwukosmówkowa dwuowodniowa, czyli dwa zarodki mają osobne kosmówki i osobne owodnie. Oznacza to, że każde z bliźniąt rozwija się w swoim worku płodowym i ma swoje łożysko. To typ ciąży bliźniaczej najbezpieczniejszej dla płodów.
• 1k2o – ciąża jednokosmówkowa dwuowodniowa, czyli dwa zarodki mają osobne owodnie, ale wspólną kosmówkę. Oznacza to, że bliźnięta rozwijają się w osobnych workach płodowych, ale mają wspólne łożysko. To oznacza większe ryzyko powikłań typowych dla ciąż mnogich, jak np. zespół podkradania. 
• 1k1o – ciąża jednokosmówkowa jednoowodniowa, a więc bliźnięta dzielą kosmówkę i owodnię. To ciąża najwyższego ryzyka wśród ciąż mnogich. Rozwijające się w jednym worku owodniowym i mające wspólne łożysko płody obciążone są możliwością poważnych powikłań, jak zespołu TAPS (twin anemia-polycythemia sequence) lub TTTS (twin-to-twin transfusion syndrome), które mogą prowadzić do wewnątrzmacicznego obumarcia jednego lub obydwu płodów. Z uwagi na możliwość powikłań, ciąże 1k1o powinny być prowadzone przez personel doświadczony w opiece nad ciążami wielopłodowymi, starannie monitorowane i rozwiązywane najwcześniej ze wszystkich typów ciąż bliźniaczych.

Długość ciąży bliźniaczej, tak jak w przypadku innych typów ciąż, obliczana jest od pierwszego dnia ostatniej miesiączki.

Ciąża bliźniacza – tygodnie 1–4

W ciąży jednojajowej dochodzi do zapłodnienia jednej komórki jajowej, która następnie dzieli się na dwa embriony.

• Podziałnastępujący do 4 dni po zapłodnieniu – ciąża 2k2o 
• Podział następujący między 4. a 7. dniem po zapłodnieniu – ciąża 1k2o 
• Podział następujący po 7 dniach po zapłodnieniu – ciąża 1k1o
• Podział następujący po 13 dniach po zapłodnieniu – bliźnięta syjamskie (zroślaki). Innym zjawiskiem jest tzw. fetus in fetu, czyli występowanie w ciele dominującego płodu części ciała drugiego, wchłoniętego bliźniaka. 

W przypadku ciąży dwujajowej do kolejnego zapłodnienia może dojść w odstępie nawet kilku dni, w zależności od tego, kiedy została uwolniona druga komórka jajowa. W praktyce trudno jednoznacznie określić momenty kolejnych zapłodnień. Badania USG pozwalają w przybliżeniu określić wiek płodów na postawie rozmiaru. Może się jednak zdarzyć, że któreś z dzieci będzie wydawać się „młodsze” o kilka dni, bo jest po prostu mniejsze. 

Ciąża bliźniacza– 5. tydzień

To optymalny moment na test ciążowy, jeśli w spodziewanym terminie nie pojawiła się miesiączka. Po domowym teście ciążowym zaleca się wykonanie badań z krwi. Wysokie poziomy beta HCG i progesteronu mogą zdradzać, że zostaniesz mamą bliźniaków. 

Ciąża bliźniacza– 6. tydzień

Zwykle już na tym etapie pojawiają się objawy, które w ciążach pojedynczych mogą dawać o sobie znać w późniejszym terminie: wymioty, mdłości, zgaga, bóle żołądka, parcie na pęcherz, obrzmienie i tkliwość piersi. 

Kiedy widać ciążę bliźniaczą na USG? Zaleca się wykonanie badania po 6.tygodniu ciąży. To czas, w którym serca płodów powinny bić. Ciąża bliźniacza na USG wygląda inaczej niż pojedyncza. W ciąży bliźniaczej dwujajowej obecne są dwa osobne pęcherzyki. W ciąży bliźniaczej jednojajowej widać jeden pęcherzyk ciążowy z dwoma zarodkami w środku. 

Ciąża bliźniacza –7. tydzień

Następuje wykształcenie komór serca płodów.

Ciąża bliźniacza– 8. tydzień

Wykształcają się narządy zmysłów: oczy i uszy.

Ciąża bliźniacza –9. tydzień

Wykształcają się narządy płciowe płodów.

Ciąża bliźniacza –10. tydzień

Nasilają się dolegliwości ciążowe: mdłości, wymioty, osłabienie, senność i ciążowe zachcianki.

Ciąża bliźniacza –11. tydzień

Już na tym etapie może powiększać się obwód brzucha. To wcześniej niż w przypadku ciąż pojedynczych. Dzieje się tak z powodu obecności dwóch płodów i większej ilości płynu owodniowego. Jeśli dotychczas nosiłaś bardzo dopasowane ubrania, czas je nieznacznie poluzować, żeby nie uciskać brzucha.

Ciąża bliźniacza –12. tydzień

Czas na badania: tzw. genetyczne USG i testy przesiewowe pod kątem m.in. zespołów trisomicznych: 

– trisomia13 –zespół Pataua, 

– trisomia 18 – zespół Edwardsa, 

– trisomia 21 – zespół Downa. 

Ciąża bliźniacza –13. tydzień

Z uwagi na to, że płody mają w macicy mniej miejsca, już na tym etapie w ciąży mnogiej można delikatnie odczuwać ruchy bliźniąt.

Ciąża bliźniacza –14. tydzień

U bliźniąt pojawiają się włosy. Przesądy mówią, że wówczas matki mogą odczuwać zgagę. W ciążach pojedynczych zwykle w drugim trymestrze ustępują mdłości i wymioty. Bliźniacze mamy niestety często dłużej odczuwają nieprzyjemne nudności.

Ciąża bliźniacza –15. tydzień

To czas dalszego wzrostu i dojrzewania narządów wewnętrznych u bliźniąt.

Ciąża bliźniacza–16. tydzień

Zaleca się wykonanie kolejnego badania USG. Jeśli dzieci będą dobrze ułożone, masz szansę już na tym etapie poznać ich płeć. 

Ciąża bliźniacza –17. tydzień 

Ruchy dzieci są coraz bardziej odczuwalne. 

Ciąża bliźniacza –18. tydzień 

Może pogarszać się samopoczucie mamy. Bóle brzucha i kręgosłupa mogą towarzyszyć już do rozwiązania.

Ciąża bliźniacza– 19. tydzień

Brzuch może być już dobrze widoczny. Przyrost masy ciała w ciąży mnogiej jest większy niż w ciążach pojedynczych. Oprócz masy ciała dzieci, łożysk i płynu owodniowego, możesz przybierać na wadze z powodu zatrzymania wody w organizmie.

Ciąża bliźniacza– 20. tydzień 

To dobry moment, aby zacząć uczęszczać do szkoły rodzenia. Większość bliźniąt to wcześniaki. Poza tym może się zdarzyć, że późniejsze tygodnie ciąży będziesz spędzać w szpitalu ze względu na większe ryzyko powikłań.

Ciąża bliźniacza –21. tydzień 

Pojawia się puchnięcie nóg, szczególnie kostek, a także nadgarstków, co może być bardzo nieprzyjemne. Dobrze jest zaopatrzyć się w specjalną poduszkę lub spać z lekko uniesionymi nogami. Taka pozycja zapobiega również skracaniu się szyjki macicy. Na USG (tzw. połówkowym) potwierdzona zostanie płeć dzieci oraz sprawdzony ich stan zdrowia. 

Częste monitorowanie ciąży mnogiej jest niezbędne. Podczas każdego z badań szacowana będzie masa ciała płodów. Różnica nieprzekraczająca około 10 proc. uważana jest za bezpieczną. Jeśli dysproporcja się zwiększa, może to oznaczać np. zespół podkradania lub nieprawidłowe przepływy pępowinowe u jednego z płodów. 

Ciąża bliźniacza– 22. tydzień 

To czas dalszego wzrostu płodów. Ściśnięte w macicy dwa płody mogą kopać mamę mocniej niż jedno dziecko. Już wkrótce przekroczysz granicę, po której dzieci mają szanse na przeżycie poza organizmem matki.

Ciąża bliźniacza –23. tydzień 

Z uwagi na wysokie ryzyko porodu przed terminem, przyszłej mamie mogą być podawane sterydy, które przyspieszają dojrzewanie płuc dzieci. Dzięki temu rosną ich szanse na przeżycie.

Ciąża bliźniacza –24. tydzień 

Współczesna medycyna jest w stanie skutecznie ratować dzieci urodzone na tym etapie ciąży. Pamiętaj, że wcześniaki są nie tylko mniejsze, ale również mają inne potrzeby niż dzieci urodzone w terminie. Z uwagi na możliwość wcześniejszego rozwiązania, warto już po połowie ciąży mieć przygotowaną torbę na wypadek niespodziewanej hospitalizacji.

Ciąża bliźniacza– 25. tydzień 

To czas, kiedy bliźnięta zaczynają reagować na bodźce zewnętrzne: światło, dźwięk. Jeśli planujesz ciążową sesję zdjęciową, nie odkładaj jej na później – może się zdarzyć, że będziesz potem źle się czuła lub konieczna będzie hospitalizacja. A jeśli twoje samopoczucie będzie dobre, możesz przecież zrobić jeszcze jedną sesję również później!

Ciąża bliźniacza –26. tydzień 

Możesz już myśleć nad wyprawką. Pamiętaj, że dzieci prawdopodobnie urodzą się mniejsze niż noworodki z pojedynczej ciąży. Ubranka poniżej rozmiaru 56 raczej nie są dostępne w stacjonarnych sklepach. Warto poszukać w Internecie – większość mam bliźniąt zamawia ubranka już od rozmiaru 40–44. Pod koniec drugiego trymestru musisz być uważna na sygnały, jakie daje ci organizm, aby nie przeoczyć skurczów lub zmiany częstotliwości ruchów jednego lub obu płodów. Każde z dzieci waży teraz około 1 kg.

Ciąża bliźniacza –27. tydzień 

To czas, w którym przyszłej mamie jest coraz bardziej niewygodnie. Może ona również odczuwać skurcze przepowiadające. Brzuch w ciąży bliźniaczej na początku trzeciego trymestru może już osiągać wielkość brzucha w końcówce ciąży pojedynczej.

Ciąża bliźniacza– 28. tydzień 

To czas dalszego wzrostu płodów. Coraz intensywniej kopią mamę i siebie nawzajem. 

Ciąża bliźniacza –29. tydzień 

Bóle kręgosłupa przyszłej mamy mogą być bardzo dotkliwe. Masa płodów i otaczających je wód może powodować coraz więcej dolegliwości. 

Ciąża bliźniacza– 30. tydzień 

To czas, w którym właściwie w każdej chwili możesz spodziewać się rozwiązania. Na kolejnych wizytach USG będzie sprawdzana długość i zwartość szyjki macicy. W zależności od ułożenia płodów i typu ciąży bliźniaczej, możesz planować z lekarzem prowadzącym poród naturalny lub przez cesarskie cięcie. W przypadku ciąż 1k1o nierzadko już na tym etapie ciąża jest rozwiązywana przez cesarskie cięcie.

Ciąża bliźniacza –31. tydzień 

Płuca dzieci są coraz bardziej dojrzałe, w razie porodu przed terminem jest wysokie prawdopodobieństwo, że dzieci przeżyją, a po okresie niemowlęctwa mogą nie mieć oznak wcześniactwa.

Ciąża bliźniacza –32. tydzień 

Bliźnięta ważą razem mniej więcej tyle, co dziecko z pojedynczej ciąży w chwili narodzin (czyli 1,6–2 kg na każde z dzieci, a razem nawet 4 kg). Dlatego mogą już pojawiać się objawy zbliżającego się porodu. Macica ma ograniczone możliwości, jeśli chodzi o stopień rozciągnięcia i udźwignięcia masy dzieci. Z tego względu ciąże trojacze czy czworacze kończą się jeszcze wcześniej.

Ciąża bliźniacza –33. tydzień 

To czas, w którym mama może już marzyć o rozwiązaniu. Brzuch w ciąży bliźniaczej na tym etapie jest już tak duży, że najprostsze czynności stanowią wyzwanie.

Ciąża bliźniacza– 34. tydzień 

To już ostatnie chwile dzieci w brzuchu. Zwykle na tym etapie przyszłe mamy spędzają już czas w szpitalu, aby w razie postępu akcji porodowej być pod odpowiednią opieką. Większość ciąż mnogich wymaga rozwiązania przez cesarskie cięcie. Zmniejsza to ryzyko komplikacji okołoporodowych, szczególnie u drugiego dziecka.

Ciąża bliźniacza– 35. tydzień

To etap, w którym dzieci mogą ważyć około 2,3–2,5 kg. Są gotowe do przyjścia na świat.

Ciąża bliźniacza –36. tydzień 

Uważa się ciążę bliźniaczą za donoszoną. Większość bliźniąt przychodzi na świat przed 37. tygodniem ciąży. 

Obecnie zauważa się więcej bliźniąt niż w przeszłości. Szacuje się, że w ciągu najbliższych lat i dekad prawdopodobieństwo urodzenia bliźniąt będzie coraz większe. Wynika to m.in. z częstszego niż dawniej stosowania techniki in vitro, leczenia hormonalnego, późniejszego wieku pierworódek (większe prawdopodobieństwo urodzenia bliźniąt mają osoby po 30. roku życia).

Skłonność do ciąż mnogich może być również dziedziczona w linii żeńskiej. Dotyczy to bliźniąt dwujajowych, będących efektem zapłodnienia dwóch komórek jajowych. Prawdopodobieństwo zajścia w ciążę mnogą mogą zwiększać też duże dawki kwasu foliowego zażywanego przed ciążą. To, że na świat przychodzi aktualnie więcej bliźniąt, wynika także z lepszych możliwości monitorowania ciąż wysokiego ryzyka, a także z lepszej opieki neonatologicznej. 

– Ciąże bliźniacze są trudniejsze dla pacjentek z kilku powodów. Zauważalny jest większy przyrost masy ciała i większy obwód brzucha, co bardzo często powoduje rozstępy na skórze, ale też rozejście mięśni brzucha, co za tym idzie, rozwarstwienie i poszerzenie kresy białej, przepuklinę pępkową, przepuklinę kresy. Pacjentki odczuwają też większe trudności, nudności, wymioty, zmęczenie, ból pleców, obrzęk nóg. Do tego dochodzi stres z powodu świadomości możliwych powikłań. Mówi się, że ciąża bliźniacza to podwójne szczęście, ale są to też podwójne wyzwania, tak jak późniejsze dubeltowe rodzicielstwo – przyznaje opiekunka medyczna, Anna Jankowska.