Dieta wegetariańska u dziecka z zaparciem czynnościowym – Jadłospis do pobrania!

Dieta wegetariańska to sposób żywienia wykluczający spożywanie wszystkich lub niektórych rodzajów żywności pochodzenia zwierzęcego, w tym mięsa (np. wieprzowiny, wołowiny, jagnięciny, drobiu), produktów na bazie mięsa (np. wędlin, pasztetów), ryb i owoców morza, mleka, produktów mlecznych oraz jaj.

Do najczęściej stosowanych rodzajów wegetarianizmu należą:

• laktoowowegetarianizm – dopuszcza spożywanie mleka i produktów mlecznych oraz jaj;
• owowegetarianizm – dopuszcza spożywanie jaj;
• laktowegetarianizm – dopuszcza spożywanie mleka i produktów mlecznych;
• weganizm – opiera się na wykluczeniu wszystkich produktów pochodzenia zwierzęcego (tj. mięsa, ryb, owoców morza, mleka i produktów mlecznych, jaj).

Obecnie modny stał się fleksitarianizm polegający na okazjonalnym spożywaniu niewielkich ilości różnych rodzajów mięsa. Radykalne formy wegetarianizmu tj. frutarianizm (dopuszczający spożywanie tylko surowych lub suszonych owoców, nasion i niektórych warzyw) oraz witarianizm (dopuszczający spożywanie tylko surowych warzyw i owoców; sposób odżywiania z ograniczeniem obróbki termicznej żywności) nie powinny być stosowane u dzieci.

Zapoznaj się z naszym ebookiem zawierającym przepisy wegetariańskie dla dzieci z problemami z zaparciami czynnościowymi! Opracowany przez dietetyka specjalizującego się w żywieniu klinicznym i dziecięcym, pomoże Ci zaspokoić zapotrzebowanie Twojego dziecka na błonnik i płyny zgodnie z jego wiekiem. W poradniku znajdziesz informacje dotyczące różnych rodzajów diet wegetariańskich oraz przepisy zgodne z laktoowowegetariańską dietą. Pobierz go teraz!

POBIERZ JADŁOSPIS

Eliminacja całych grup produktów u dzieci wiąże się z ryzykiem niedoborów określonych składników pokarmowych. W przypadku stosowania diety eliminacyjnej wskazane jest zastępowanie produktów wykluczanych z diety zamiennikami o podobnej wartości odżywczej.

W przypadku stosowania diety wegetariańskiej u dzieci istnieje ryzyko niedoborów białka, żelaza, cynku, witaminy D oraz długołańcuchowego kwasu tłuszczowego omega-3 (dokozaheksaenowego, DHA). W przypadku diety owowegetariańskiej dodatkowo mogą pojawić się u dziecka niedobory wapnia i witaminy B12 ze względy na wykluczenie mleka krowiego i produktów mlecznych. U dzieci stosujących dietę wegańską dodatkowo mogą wystąpić deficyty wapnia oraz witamin B12, B2 i A.

W badaniu kanadyjskim oceniano związek między stosowanym przez dzieci sposobem żywienia a ich wzrostem (Elliott 2022). Nie stwierdzono istotnych różnic w zakresie ich wzrostu dzieci obserwowanych od 6 mies. do 8 roku życia. Stosowanie przez dzieci diety wegetariańskiej było jednak związane z wyższym ryzykiem niedowagi w porównaniu z dziećmi odżywiającymi się w sposób tradycyjny.

W polskim badaniu oceniono wpływ stosowania diety wegetariańskiej i wegańskiej przez dzieci w wieku 5-10 lat na wskaźniki antropometryczne, niedobory pokarmowe, masę kostną i niedobory pokarmowe (Desmond 2021). W porównaniu z tradycyjnym sposobem żywienia, dzieci stosujące dietę wegańską cechowały się niższym wzrostem, niższą masą kostną, niższym stężeniem lipoprotein LDL (tzw. złego cholesterolu), żelaza i witaminy B12 oraz witaminy D (w grupie bez suplementacji). Niedobór witaminy B12, anemia z powodu niedoboru żelaza, niskie stężenie ferrytyny występowały częściej u dzieci wegańskich w porównaniu z dziećmi stosującymi diety wegetariańską lub tradycyjną. Jedna trzecia dzieci stosujących dietę wegetariańską lub wegańską nie otrzymywała suplementacji witaminą B12 lub produktów wzbogacanych w tę witaminę. Prawdopodobny niedobór witaminy B12 występował u 19% wegetariańskich i 40% wegańskich dzieci. Niedobór tej witaminy u dzieci może prowadzić do trwałych zaburzeń poznawczych. Jedna trzecia dzieci stosujących dietę roślinną nie otrzymywała suplementu witaminy D. Suplementacja witaminami B12 i D była skuteczna w leczeniu ich niedoborów pod warunkiem ich przyjmowania. Umiarkowany niedobór żelaza występował u 2% wegetarian i wegan.

Opiekunowie dzieci stosujących diety wegetariańskie lub wegańskie powinni być przeszkoleni z odpowiedniego bilansowania roślinnych posiłków, stosowania roślinnych zamienników o zbliżonej wartości odżywczej do eliminowanych produktów, zasadności suplementacji oraz o potencjalnych korzyściach i ryzyku stosowania tego rodzaju sposobu żywienia w tej grupie wiekowej. Optymalnie dziecko na diecie wegetariańskiej (zwłaszcza wegańskiej) powinno być opieką pediatry i dietetyka.

W przypadku dzieci z zaparciem czynnościowym korzyścią wynikającą ze stosowaniem diet roślinnych jest zwiększone spożycie warzyw i owoców oraz nasion roślin strączkowych. Stosowanie diety wegetariańskiej lub wegańskiej jest zwykle związane z wyższym spożyciem błonnika w porównaniu z tradycyjnym sposobem odżywiania, co może być korzystne w kontroli objawów. Niezależnie od sposobu odżywiania dziecka z zaparciem czynnościowym, opiekun powinien monitorować spożycie płynów i błonnika (w razie potrzeby może skonsultować się z dietetykiem). Obecnie zaleca się, aby u dziecka z zaparciem czynnościowym spożycie błonnika i płynów było zgodne z normami dla wieku (patrz Normy Żywienia dla Populacji Polskiej i ich zastosowanie).

Polskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (PTGHiŻDz) wskazuje, że diety wegetariańskie niezależnie od ich rodzaju mogą być stosowane przez niemowlęta, dzieci i młodzież. Dzieci stosujące dietę wegetariańską wymagają specjalistycznej opieki i odpowiedniej suplementacji.

Komitet ds. Żywienia ESPGHAN dopuszcza stosowanie diety wegańskiej u dzieci tylko pod warunkiem zapewnionej opieki dietetyka i zachowania właściwej suplementacji. Rodzice lub opiekunowie powinny być poinformowani o możliwym poważnym ryzyku dla zdrowia i życia dziecka związanym ze stosowaniem niezbilansowanej diety lub brakiem odpowiedniej suplementacji. Generalnie nie zachęca się, aby stosować diety wegańskie u niemowląt w trakcie rozszerzania diety, choć teoretycznie jest to możliwe.

Autor: mgr Agata Stróżyk, dietetyczka kliniczna i dziecięca, doktorantka w Klinice Pediatrii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, członkini Komitetu AHP Europejskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) oraz członkini Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (PTGHiŻD).