Wzdęcia u noworodka

Wzdęcia i gazy towarzyszą noworodkowi od pierwszych dni życia. Po narodzinach jego układ pokarmowy musi podjąć trud przyjęcia i przetworzenia ogromnej, jak na możliwości jego żołądka, ilości pokarmu. Zazwyczaj nie jest do tego przygotowany, bo noworodek ma niedojrzały system jelitowy i sterujący pracą jelit układ nerwowy. Reaguje na to problemami trawiennymi. 

Epizody tzw. bolesnego twardnienia brzucha, czyli kolki jelitowej, której właśnie wzdęcia są głównym objawem, pojawiają się już w 2. tygodniu życia. Najsilniejsze są około 6. tygodnia. Z czasem zanikają, ale trwa to zazwyczaj do 5. miesiąca życia. Objawy kolki pojawiają się o stałych, regularnych porach, zazwyczaj w godzinach popołudniowych, wieczornych lub nocnych. Dziecka nie ukoi karmienie czy noszenie na rękach. Domowe metody na wzdęcia mogą przynieść chwilową ulgę.

Noworodek jest  bezbronny i nie umie manifestować swojego problemu jelitowego. Dlatego reaguje: 

• rozpaczliwym i długotrwałym płaczem,
• napadowym zaczerwienieniem twarzy,
• zaciskaniem rączek, 
• podkurczaniem nóżek,
• sztywnieniem całego ciała. 

Kiedy dotkniemy wtedy dziecka, stwierdzimy:

• rozdęcie i twardnienie brzucha, 
• nadmierne ilości gazów jelitowych,
• przelewanie się treści pokarmowej,
• wydalanie gazów,
• ulewanie pokarmu. 

Dodatkowo cierpiący na wzdęcia noworodek może manifestować niechęć do jedzenia.

Kiedy obserwujemy wzdęcia u noworodka, mamy wrażenie, że atak jest bardzo bolesny. Dziecko sygnalizuje to grymasami twarzy i napadowym, nie dającym się ukoić płaczem. 

Wzdęcia u noworodka bolą, a treść pokarmowa wymieszana z gazami potęguje nieprzyjemne wyziewy z ust i jelita grubego. Dodatkowo towarzyszące wzdęciom ulewanie pokarmu pozostawia:

• niesmak w ustach, 
• podrażnienia błony śluzowej gardła, 
• drapanie w gardle, spowodowane mechanicznymi uszkodzeniami śluzówki od długotrwałego płaczu.  

Pediatrzy uspokajają rodziców, że w większości przypadków bolący brzuszek noworodka wynika z niedojrzałości układu pokarmowego i z czasem problem ustąpi. Należy jednak skonsultować z lekarzem objawy wzdęcia u noworodka, ponieważ już u tak małego dziecka mogą występować choroby czy uczulenia. Wizyta lekarska jest konieczna, kiedy wzdęciom i zaburzeniom jedzenia towarzyszą:

• gorączka, 
• wymioty, 
• biegunka, 
• silne bóle brzucha, 
• głośne przelewanie się treści pokarmowej w jamie brzusznej, 
• niechęć do jedzenia, 
• ulewanie wyjątkowo dużych porcji jedzenia,
• zbyt łapczywe jedzenie,
• spadek masy ciała.

Kiedy widzimy wzdęty brzuch u noworodka, a dodatkowo dziecko jest niespokojne i nie umie znaleźć sobie miejsca, należy go wziąć na ręce, przytulić i mówić do niego spokojnym głosem. Bliskość rodzica i jego spokój pomogą uspokoić się także dziecku. Pomagają także: 

1. masaże brzucha ciepłymi dłońmi posmarowanymi oliwką,
2. okłady na brzuch z ciepłej pieluchy, poduszki, termoforu,
3. krople na wzdęcia przepisane przez lekarza,
4. ziołowe napary dla mamy i dziecka z kopru włoskiego albo rumianku,
5. zmiana pozycji karmienia z uniesieniem głowy dziecka wyżej od tułowia,
6. zakładanie nakładek na sutki, które spowalniają wypływ mleka,
7. podawanie dziecku mleka butelką ze specjalnie profilowanym smoczkiem. 

Czasami dobre efekty daje łagodny hałas (np. suszarka do włosów, miś Szumiś), jazda samochodem. Bardzo ważne jest eliminowanie bodźców zewnętrznych, które mogą wprowadzać niepokój w życie dziecka.

Najnowsze wskazania lekarzy i dietetyków mówią, że dieta matki karmiącej nie istnieje. Można jeść wszystko, na co ma się ochotę, ponieważ pokarm dla dziecka produkowany jest z krwi, a nie z treści żołądka. Tak jest w istocie, ale do krwi mogą przedostawać się niektóre szkodliwe substancje, np. leki czy alkohol, a także toksyny, konserwanty i alergizujące białka.

Niektóre mamy widzą związek między jedzeniem przez nie niektórych produktów i wzdęciami u karmionego przez nie noworodka. Do takich produktów zalicza się warzywa kapustne, fasolkę, groch czy bób. 

Z obserwacji wynika także, że przy karmieniu piersią sprawdza się eliminacja z diety matki mocnej kawy i herbaty, ostrych przypraw, orzechów oraz czekolady, a także przejście na dietę bezmleczną. Jak się okazuje, eliminacja podstawowych alergenów z diety karmiącej mamy pomaga złagodzić trawienie u noworodka na etapie doskonalenia jego układu pokarmowego. 

Dietetycy zalecają, by dieta na czas karmienia piersią była dietą lekkostrawną, pożywną i urozmaiconą. Nie powinno się smażyć potraw, ale raczej przyrządzać je na parze lub gotować. 

Nie jest jednak dobrze, jeśli trwale eliminujemy z diety karmiącej mamy niektóre produkty. Dziecko trzeba przyzwyczajać do jedzenia zróżnicowanych posiłków. Nie możemy z góry zakładać, że będzie miało na coś uczulenie. 

Dlatego jeśli podejrzewamy, że przyczyną wzdęć u dziecka są niektóre produkty jedzone przez mamę, powinno się eliminować je z diety na jakiś czas. Jeśli różnica w zachowaniu dziecka będzie wyraźna, warto to brać pod uwagę. Jeśli jednak okaże się, że różnicy brak – trzeba dalej szukać przyczyny wzdęć u noworodka.