Czym jest jelitówka u dzieci?

Każdy dorosły, który przeszedł grypę żołądkową, z pewnością przyzna, że to jedna z najgorszych chorób wirusowych. Jelitówka u dzieci jest jeszcze bardziej uciążliwa, a w dodatku groźna. W wielu przypadkach wymaga leczenia szpitalnego. Na oddział zakaźny trafiają głównie maluchy w wyniku odwodnienia. Przy ostrej biegunce, wymiotach, gorączce i braku apetytu młody organizm szybko traci płyny, a zaburzenie równowagi elektrolitowej prowadzi do zaburzeń rytmu serca, nerek, spadku ciśnienia, omdleń. To stany zagrażające zdrowiu i życiu.

Jelitówkę u dzieci wywołują w głównej mierze rotawirusy. Szczęśliwie istnieje szczepionka przeciwdziałająca tym chorobotwórczym wirusom, od 2021 roku jest w Polsce bezpłatna. Jak podaje Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego, przyjęcie pełnej dawki chroni w 85‒98 proc. przed ciężkim przebiegiem biegunki rotawirusowej, wymagającym hospitalizacji. Dla sceptyków to zapewne za mało, ale rodzice, którzy wieźli na SOR dziecko z jelitówką, uważają, że jest niezbędna. Każdy dorosły, którego pociecha przeszła tę chorobę, potwierdzi, że trzeba chronić przed nią wszelkimi możliwymi sposobami.

Jelitówkę u dzieci wywołują przede wszystkim rotawirusy, ale czasem również adenowirusy i astrowirusy. Grypa żołądkowa jest wysoce zakaźna, przenosi się w wyniku bezpośredniego kontaktu na drodze fekalno-oralnej. Na jelitówkę często chorują niemowlęta, które poznają świat wszystkimi zmysłami, wkładając różne rzeczy do ust. W grupie ryzyka są też maluchy uczęszczające do żłobków i przedszkoli, gdzie zakażenie szerzy się drogą kropelkową. Zresztą nie trzeba przebywać w grupie, żeby się zarazić. Wystarczy krótka rozmowa z nosicielem, podanie dłoni, używanie wspólnych przedmiotów, a wirus bez trudu wniknie do organizmu.

Jelitówka zwykle zaczyna się od osłabienia. Zmęczenie i spadek energii zapowiadają poważną chorobę, która rozwija się nawet w ciągu kilku godzin. Zwykle najpierw pojawiają się wymioty, a następnie biegunka, czasem podbarwiona krwią. W przebiegu choroby podwyższa się temperatura ciała. Dzieci często mają niewysoką gorączkę, do tego są ospałe, apatyczne, nie mają apetytu, odmawiają jedzenia i picia. Mogą skarżyć się na ból brzucha i ogólne złe samopoczucie. 

Objawy jelitówki u dzieci:

• wymioty,
• ostra biegunka wodnista lub krwista (min. 3 płynne lub półpłynne stolce na dobę),
• podniesiona temperatura ciała,
• nudności,
• bóle brzucha,
• osłabienie,
• ospałość,
• apatia,
• brak apetytu.

U niemowląt karmionych naturalnie trzeba sprawdzić, czy ssą efektywnie, ponieważ wskutek choroby mogą nie mieć siły. U takich maluchów odwodnienie następuje bardzo szybko. Rozpoznaje się je po wzmożonym pragnieniu, suchej pieluszce wskazującej na zmniejszoną ilość wydalanego moczu, zapadniętym ciemiączku, płaczu bez łez oraz wiotkiej, pofałdowanej skórze na brzuszku, która po delikatnym uszczypnięciu rozprostowuje się powoli. Wyraźnym sygnałem odwodnienia są zaburzenia świadomości. W takiej sytuacji zwykle konieczna jest hospitalizacja i nawadnianie dożylne (przez kroplówkę).

Jelitówka jest chorobą wirusową i samoograniczającą. Przemija samoistnie w ciągu kilku dni. Może mieć postać łagodną, umiarkowaną lub ciężką w zależności od nasilenia biegunki. Nie ma leku, który ukróciłby przebieg tego zakażenia, czasem włącza się leki przeciwbiegunkowe , a także probiotyki i prebiotyki. Jednak kluczowym działaniem jest odpowiednie nawadnianie. To podstawowa metoda leczenia objawowego biegunki, która może uchronić dziecko przed odwodnieniem i hospitalizacją.

Ważne: przez cały czas trwania choroby podajemy dziecku małymi łyczkami wodę niegazowaną. Niemowlęta karmione piersią przystawiamy na życzenie, a nawet częściej. Ponadto stosujemy doustne glukozo-elektrolitowe płyny nawadniające (tzw. elektrolity). Nie są zbyt smaczne, więc dzieci nie chcą ich pić, dlatego lepiej podać schłodzony płyn, który maluchy lepiej tolerują. 

A co z jedzeniem? Co podać dziecku przy jelitówce? Wskazana jest dieta oparta na skrobi. Ziemniaki, makaron czy ryż większość maluchów lubi, więc warto je podać np. z gotowanymi warzywami lub mięsem. Na przekąskę sprawdzą się banany, krakersy lub jogurt naturalny. Tych kolorowych z dużą ilością cukru lepiej unikać. W czasie choroby nie przygotowujemy potraw z mleka, dań smażonych ani ciężkostrawnych, np. frytek. Zamiast nich lepiej sprawdzi się zwykłe puree ziemniaczane. Po ustąpieniu objawów można wrócić do zwykłego sposobu odżywiania, choć jeszcze przez jakiś czas warto podawać dziecku probiotyki. Obecne w nich żywe kultury bakterii wspomogą regenerację mikroflory jelitowej i przyspieszą regenerację organizmu po ciężkiej chorobie.