Spadek wagi u noworodka

Spadek masy noworodka po porodzie nie jest niczym nadzwyczajnym. W pierwszych dniach dzieci oddają mocz i pierwszy stolec nazywany smółką. Nie potrzebują natomiast zbyt dużych ilości jedzenia, ledwie kilku mililitrów na jedno karmienie. Dlatego nic dziwnego, że w pierwszych dniach noworodek traci na wadze. 

Podczas pobytu w szpitalu waga jest sprawdzana regularnie, by zauważyć moment, kiedy dziecko zaczyna odzyskiwać utracone gramy. 

– Na oddziale położniczym standardem jest codzienny pomiar masy ciała noworodka. Ma on na celu dokładne określenie spadku masy ciała noworodka oraz ocenę jego stopniowego przybierania na wadze. Lekarze nie wypuszczą do domu noworodka, który nie zaczął przybierać na wadze lub u którego spadek masy ciała się nie zatrzymał. Po powrocie do domu i prawidłowej ocenie efektywności karmienia, niemowlę można ważyć raz na kilka tygodni – mówi położna Kamila Ciastek-Majtyka. 

W pierwszym miesiącu życia typowy noworodek przybiera na wadze ok. 20 gramów dziennie, czyli średnio około 150 gramów tygodniowo. Trzeba pamiętać, iż przyrost masy ciała noworodka oblicza się od najniższego wyniku, a nie od masy urodzeniowej.

Nowo narodzone dziecko musi przestawić się z życia w środowisku wodnym na samodzielne funkcjonowanie w zupełnie innym otoczeniu. W rezultacie z jego organizmu „ucieka” woda – w trakcie oddychania, z kałem, moczem, paruje również przez skórę. Ponieważ dziecko nie potrzebuje jeszcze dużych porcji mleka, traci na wadze więcej niż przybiera i jest to proces jak najbardziej naturalny.

W ciągu pierwszych 4-5 dni po narodzinach dzieci tracą około 150-250 gramów. Spadek wagi o 5-7 proc. jest uznawany za normalny. Kiedy sięga 10 proc., lekarze i położne zaczynają obserwować sposób karmienia mamy, by nie przegapić narastających trudności z podawaniem pokarmu. 

– Zawsze niepokoi nas spadek masy ciała poniżej 10 proc. oraz brak odzyskania wagi urodzeniowej w trzecim tygodniu życia noworodka. Warto zaznaczyć, że to nie jest powód, by sięgnąć po butelkę z mlekiem modyfikowanym, ale sygnał, aby znaleźć problem i go naprawić – wyjaśnia położna.

Wraz ze zwiększaniem ilości zjadanego pokarmu, waga powinna ruszyć. Noworodki w pierwszych dniach nie wysysają z piersi więcej niż 10-20 ml mleka, a już w 7. dobie ok. 60-70 ml. By zmniejszyć spadek wagi, zalecane są częstsze karmienia piersią, a w przypadku karmienia mieszanką dokarmianie dziecka. Ważną rolę odgrywa optymalna temperatura w pomieszczeniu. Kiedy jest wysoka, dziecko intensywniej się poci i traci jeszcze więcej wody i cennych dla siebie elektrolitów. 

W 8. dobie życia dziecko powinno wrócić do wagi urodzeniowej i od tego momentu waga powinna już tylko rosnąć.

Jeśli noworodek nie jest wcześniakiem, a przybiera na wadze znacznie mniej niż zalecane średnie 150 g tygodniowo, trzeba poszukać przyczyny zahamowania przyrostu masy jego ciała. Niekiedy przyczyny mogą być łatwe do wyeliminowania: 

– Jednym z częstych powodów braku przyrostu masy ciała jest przedłużająca się żółtaczka u noworodka. Wysokie poziomy bilirubiny powodują senność u dziecka i obniżoną aktywność podczas jedzenia. Nierzadko odkrywamy problemy z karmieniem po stronie matki albo dziecka. Np. zatkane kanaliki mleczne, stan zapalny piersi, a u dziecka skrócone wędzidełko, wzmożone lub osłabione napięcie mięśniowe – wylicza położna. 

Do innych przyczyn należą:

Odwodnienie

Małe dziecko odwadnia się bardzo szybko, wystarczy niewielka biegunka czy wymioty. Dlatego należy pamiętać, by dziecko przyjmowało odpowiednią ilość płynów, aby uniknąć wizyt w szpitalach i nawadniania kroplówką. 

Infekcja

Choroba infekcyjna może być przyczyną utraty apetytu, tym samym masa dziecka spadnie. Dodatkowo, infekcja sprzyja występowaniu odwodnienia. 

Anemia

U noworodka anemia zazwyczaj spowodowana jest niedoborem żelaza. Brak tego pierwiastka obserwuje się głównie u dzieci, które przyszły na świat między 22. a 37. tygodniem ciąży. Ale to nie jest jedyny powód. Czasem zdarza się, że anemia u tak małego dziecka ma związek z konfliktem serologicznym. 

Alergie pokarmowe

W pierwszych tygodniach problem ten dotyczy raczej dzieci, które z różnych powodów nie dostają naturalnego pokarmu lub też źle go tolerują. Dlatego jeśli badania i obserwacja dziecka potwierdzą, że mleko mu nie służy, położna lub lekarz zalecą wprowadzenie lub zmianę mieszanki. 

Białaczka i inne choroby nowotworowe

Niekiedy już u noworodków rozpoznaje się białaczkę limfoblastyczną, która może odbierać im apetyt i sprawić, że zaczną niebezpiecznie tracić na wadze. 

Choroby przewodu pokarmowego

Przyczyną problemów może być fizjologiczny refluks żołądkowo-przełykowy, czyli cofanie się pokarmu do przełyku. Na szczęście schorzenie to nie jest groźne i zazwyczaj mija samoistnie wraz ze wzrostem dziecka. Jeśli jednak problem nasila się, konieczne są pogłębione badania. Przyczyną problemów może być także kolka jelitowa, która może pojawić się już w trzeciej dobie życia dziecka.

Zakażenie pasożytami

Może się zdarzyć, że obecny w organizmie dziecka pasożyt pochłania wartościowe substancje, które są mu potrzebne lub wywołuje biegunki lub wymioty.

Zahamowanie przyrostu masy ciała niemowlęcia nie powinno być powodem obaw rodziców. W przeważającej większości przypadków dziecko zaczyna przybierać na wadze. Warto jednak pamiętać, że w kolejnych tygodniach i miesiącach tempo wzrostu dziecka może cyklicznie wzrastać i spadać, a nawet zatrzymywać się na jakiś czas (np. w trakcie infekcji) i jest to zupełnie normalne. Jeśli jednak waga zbyt długo będzie stać w miejscu, dobrze jest skonsultować się z lekarzem pediatrą. Tylko on może ocenić faktyczny stan dziecka i zastosować odpowiednie leczenie.

Kamila Ciastek-Majtyka przyjmuje porody domowe i wspiera młode mamy w okolicach Wrocławia. W grudniu 2020 roku została wyróżniona Aniołem Fundacji Rodzić po Ludzku.