Najlepsze elektrolity dla niemowlaka i jak je wybrać

Elektrolity to preparaty podawane dzieciom, u których istnieje ryzyko odwodnienia i wystąpienia ryzyka zaburzeń wodno-elektrolitowych. W skład tego typu preparatów wchodzą takie związki jak glukoza bezwodna, chlorek sodu, chlorek potasu oraz cytrynian sodu. Elektrolity dla dziecka dostępne są w postaci gotowych płynów glukozowo-elektrolitowych, saszetek do rozpuszczenia w wodzie czy tabletek musujących.

Elektrolity powinny być podawane wówczas, gdy pojawiają się wymioty czy biegunki mogące być przyczyną odwodnienia i nasilonej utraty cennych jonów z organizmu. Wówczas samo podawanie dowolnego płynu nie wystarczy. Elektrolity są preparatami zapewniającymi najskuteczniejsze nawodnienie, gdyż wykazują następujące właściwości:

• zwiększają wchłanianie wody z przewodu pokarmowego,
• odpowiadają za odpowiednią dystrybucję wody w organizmie,
• regulują przemieszczanie wody między wnętrzem komórek a płynem pozakomórkowym,
• poprawiają skład i objętość płynów ustrojowych.

Elektrolity dla niemowląt powinny być stosowane zawsze wtedy, gdy maluch narażony jest na wystąpienie odwodnienia. Najlepiej jest nie czekać z podaniem elektrolitów do momentu, gdy pojawią się już objawy odwodnienia. Jeśli dziecko zaczyna wymiotować lub pojawia się biegunka, dobrze jest podawać elektrolity – pomoże to zapobiec odwodnieniu organizmu i niedoborom ważnych jonów. Elektrolity należy podawać zgodnie z zaleceniem lekarza lub informacjami zawartymi na ulotce. Trzeba zadbać o to, aby dziecko wypiło całą zalecaną porcję elektrolitów. Dzieci mogą pić elektrolity niechętnie, gdyż preparaty tego typu mają specyficzny smak, zwłaszcza gdy są pozbawione dodatków smakowych.

Niedobór elektrolitów u małych dzieci wynika z odwodnienia organizmu. Wraz z utratą płynów tracone są rozpuszczone w nich jony. Jest to najczęstsza postać odwodnienia, tzw. odwodnienie izotoniczne, kiedy to utrata elektrolitów jest proporcjonalna do objętości utraconych płynów. Dotyczy to przede wszystkim jonów sodowych i potasowych. Jony sodowe występują w płynie pozakomórkowym i odpowiadają za przekazywanie impulsów nerwowych, skurcz mięśni szkieletowych oraz mięśnia sercowego. Z kolei potas występuje przede wszystkim wewnątrz komórek ciała i jego funkcje są podobne do funkcji jonów sodowych.

Na odwodnienie organizmu może być narażony każdy z nas, a grupą podwyższonego ryzyka są małe dzieci. Wysoka podatność na odwodnienie wynika z faktu, że w organizmie małego dziecka zawartość wody jest większa niż u dorosłych. W organizmie osoby dorosłej woda stanowi około 45–65 proc. masy ciała, a u noworodka i niemowlaka sięga od 65 proc. do nawet 80 proc. masy ciała. Oznacza to, że utrata określonej objętości płynów z organizmu będzie miała znacznie większe konsekwencje dla dziecka niż dla dorosłego. 

Przyczynami odwodnienia niemowlaka może być niewystarczająca podaż płynów, a także nasilona ich utrata z organizmu. Do odwodnienia może dojść zatem wówczas, gdy maluch odmawia przyjmowania płynów, np. w przebiegu infekcji, a także w efekcie biegunek, wymiotów, nasilonej potliwości w przebiegu gorączki czy podczas upałów. Jedną z najczęstszych przyczyn poważnego odwodnienia jest biegunka występująca podczas zakażenia rotawirusami.

Objawy utraty elektrolitów bardzo często powiązane są z wystąpieniem symptomów charakterystycznych dla odwodnienia organizmu. W przypadku niemowląt, gdy dziecko nie zwerbalizuje, że jest spragnione, rodzice powinni zwracać uwagę na następujące objawy:

• osłabienie i senność dziecka,
• płacz bez łez,
• sucha pieluszka w efekcie zmniejszenia produkcji moczu,
• oddawanie ciemnego moczu,
• wysuszenie błon śluzowych,
• utrata sprężystości skóry – po uchwyceniu skóry palcem wskazującym i kciukiem skóra bardzo wolno powraca do pozycji wyjściowej,
• zapadnięte gałki oczne i ciemiączko,
• przyspieszony, płytki oddech,
• przyspieszona akcja serca.

W przebiegu ciężkiego odwodnienia może dojść do omdleń, spadku ciśnienia krwi, wstrząsu, a nawet śmierci. Z kolei objawy wynikające bezpośrednio z utraty elektrolitów to ból głowy, bóle mięśniowe, zmęczenie i rozdrażnienie.