Wapno dla niemowląt i jak je wybrać

Wapno jest składnikiem mineralnym niezbędnym do budowy kości dziecka. Najlepszym źródłem wapnia w diecie niemowląt jest mleko mamy. Dzieci, które nie są karmione piersią, otrzymują ten składnik pokarmowy w mieszance mlecznej.

U zdrowego niemowlaka dodatkowe stosowanie wapna w postaci suplementów nie ma uzasadnienia, ponieważ mleko kobiece lub mleko modyfikowane (spożywane w ilości dostosowanej do potrzeb malucha) pokrywa całe zapotrzebowanie dziecka na tę substancję.

Zapotrzebowanie na wapń u niemowląt wynosi:

• 200 mg dla dzieci do szóstego miesiąca życia,
• 260 mg dla dzieci w drugim półroczu życia.

W 100 ml mleka modyfikowanego początkowego znajduje się ok. 60 mg wapna, podobną zawartość ma mleko kobiece. Oznacza to, że już spożycie 330 ml mleka dostarcza maluchowi w pierwszym półroczu życia wystarczającą ilość tego składnika mineralnego (a orientacyjna ilość pokarmu spożywana przez niemowlęta w tym okresie życia jest dwukrotnie wyższa). Widzimy więc, że nie ma potrzeby włączania do diety dodatkowej ilości wapna dla niemowląt w postaci suplementów.

W drugim półroczu życia, na etapie rozszerzania jadłospisu maluch zaczyna stopniowo spożywać mniej mleka, a więcej innych produktów – typowo o niższej zawartości wapnia. Nie oznacza to jednak, że suplementacja jest potrzebna. Starsze niemowlęta zgodnie z zaleceniami powinny spożywać minimum trzy posiłki mleczne dziennie, średnio po około 200 ml. Taka ilość mleka dostarczy im 360 mg wapnia, a więc prawie o jedną trzecią więcej od wymaganej dawki (przy czym mleka modyfikowane następne, którymi po szóstym miesiącu życia u niemowląt karmionych mieszankami można zastąpić mleka początkowe, mają wyższą zawartość wapnia, a więc podajemy dziecku jeszcze więcej tego składnika „na zapas”).

Dodatkową ilość wapna dzieci w drugim półroczu życia otrzymują wraz z pokarmami uzupełniającymi. Wysoką zawartością tego składnika mineralnego charakteryzują się produkty, takie jak:

• zielone warzywa liściaste (np. jarmuż, szpinak, kapusta, brukselka) oraz brokuły,
• tofu,
• nasiona roślin strączkowych,
• jogurty,
• sery (twarogi zawierają znacznie mniej wapnia niż sery żółte),
• ryby,
• suszone owoce – figi, morele.

Niemodyfikowane mleko krowie jest bardzo dobrym źródłem wapnia, jednak nie należy go podawać niemowlętom. Stanowi natomiast ważny składnik diety małych dzieci (wiek 1–3 lat) oraz dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym.

Zadbanie o to, żeby w diecie niemowlęcia była wystarczająca ilość wapnia nie jest trudne, ponieważ jadłospis dziecka w początkowym okresie życia opiera się na mleku mamy lub mieszance – produktach o bardzo wysokiej zawartości tego składnika.

Nie bez powodu pokarm dostosowany do potrzeb malucha w pierwszym roku życia bogaty jest w wapno. Ten minerał to składnik niezbędny do budowania mocnych kości. W dzieciństwie i okresie nastoletnim zwiększamy masę kostną, a w dorosłym życiu dochodzi do jej stopniowej utraty. Zbudowanie silnych kości we wczesnym okresie życia chroni przed pojawieniem się skutków zachodzącego z wiekiem zmniejszania ich gęstości.

Wapń pomaga również w prawidłowej pracy mięśni i nerwów. Jest potrzebny także do odpowiedniego funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego.

Niemowlęta z alergią na białka mleka krowiego karmione są albo mlekiem mamy (będącej na diecie bezmlecznej), albo mieszankami mlecznymi z białkami poddanymi hydrolizie, które dostarczają tyle wapnia, co standardowe mleka modyfikowane.

Możemy więc założyć, że jeśli niemowlę prawidłowo przybiera na wadze, to otrzymuje wystarczającą ilość pokarmu, a w sytuacji, gdy spożywa wystarczającą ilość pokarmu – to dostarczana jest też odpowiednia ilość wapnia.

Kiedy mama karmiąca piersią jest na diecie bezmlecznej, można rozważyć u niej suplementację wapnia – ale ze względu na zdrowie kobiety, a nie dziecka. Ilość wapnia spożywanego przez mamę nie warunkuje zawartości tego składnika w mleku. W przypadku niedoboru wapnia w diecie „dawka” potrzebna do wytworzenia pokarmu pobierana jest z jej kości. Zapobiec temu można, spożywając produkty wzbogacane w wapń (przede wszystkim napoje roślinne z dodatkiem tego składnika) lub przyjmując suplementy diety, np. w postaci tabletek.

Podwyższone zapotrzebowanie na wapno mają noworodki, które urodziły się przed terminem, dlatego powinny one otrzymywać dodatkową dawkę tego składnika mineralnego. Wcześniaki otrzymują mleko mamy z dodatkiem wzmacniaczy, które zwiększają w pokarmie zawartość składników, takich jak m.in. wapń i białko.

Niemowlęta mogą być karmione również specjalnym mlekiem modyfikowanym dostosowanym do potrzeb dzieci urodzonych przedwcześnie, które także ma zwiększoną zawartość wapna. Sposób żywienia maluchów urodzonych przedwcześnie zawsze powinien być zgodny z zaleceniami otrzymanymi od pediatry.

Wapna w syropie i tabletkach nie należy podawać niemowlętom. Suplementy diety z tym składnikiem mineralnym mogą przyjmować starsze dzieci, których dieta nie opiera się już na mleku mamy lub mieszance mlecznej. Ma to uzasadnienie w przypadku, gdy maluchowi nie można zapewnić właściwego zapotrzebowania na wapń, np. z powodu alergii na białka mleka krowiego.