Mycie zębów niemowlaka

U większości dzieci pierwsze ząbki pojawiają się w 6. miesiącu życia. Oczywiście u niektórych ząbkowanie zaczyna się wcześniej, a niemało dzieci jeszcze w wieku 10-11 miesięcy nie ma ani jednego zęba. Zanim pojawi się ten pierwszy, dziecko nawet przez kilka miesięcy ślini się, marudzi i jest niespokojne. Objawy nadchodzącego ząbkowania są bardzo różnorodne. Należą do nich: 

• ślinotok, 
• wkładanie wszystkiego do buzi,  
• niepokój, zły humor,  
• płacz, kapryśność, 
• brak apetytu, odrzucanie pokarmu z piersi, 
• wysypka wewnątrz ust i na podbródku, 
• zaczerwienienie skóry na policzkach,  
• stan zapalny dziąseł, opuchlizna i przekrwienie, 
• lekki katar, objawy przeziębienia.  

Objawy ząbkowania mogą występować przez cały okres wyrastania zębów u dziecka, który zazwyczaj trwa do 31. miesiąca życia. Maluch ma wtedy 20 zębów mlecznych, czyli o 12 mniej niż później stałych.  

Nie wszystkie przykre objawy ząbkowania występują w tym samym czasie. Wszyscy rodzice muszą jednak przyznać, że ząbkowanie i dolegliwości z nim związane determinują wczesne dzieciństwo, sprawiając kłopoty zarówno dzieciom, jak i ich rodzicom, którzy robią wszystko, by złagodzić towarzyszący mu ból i niepokój.  

Zanim zobaczymy pierwszy ząbek, zwykle jeden z dolnych siekaczy, dziąsła dziecka zaczynają puchnąć i boleć, a w buzi zaczyna wydzielać się nadmierna ilość śliny. Delikatny masaż palcem, albo zwilżoną bawełnianą chusteczką może przynieść dziecku ulgę. Właśnie ta czynność, przynosząc ulgę dziecku, jest także pierwszą czynnością higieniczną jamy ustnej maluszka, jaką wykonujemy, zanim jeszcze pojawią się zęby.  

Po karmieniu w jamie ustnej dziecka pozostają resztki mleka. Jeśli nie oczyścimy w porę dziąseł nawilżoną szmatką, mogą rozwinąć się tam bakterie, a nawet pleśniawki i afty. 

Polskie Towarzystwo Stomatologii Dziecięcej rekomenduje, by regularną higienę jamy ustnej dziecka rozpoczynać już w pierwszych tygodniach jego życia. Oczywiście nie używamy do tego jeszcze szczoteczki czy nakładki na palec, wystarczy zwykła szmatka, ale ważne jest, by nie dopuszczać do zagnieżdżania się baterii w jamie ustnej dziecka. „Pielęgnacja jamy ustnej powinna być rozpoczęta w pierwszych miesiącach życia dziecka. Rodzice powinni regularnie oczyszczać błonę śluzową i wały dziąsłowe już od wczesnego okresu niemowlęcego – codziennie wieczorem przed położeniem dziecka spać. Celem zabiegów higienicznych rozpoczynanych w tym okresie jest utrzymanie jamy ustnej w czystości oraz przyzwyczajanie dziecka do manipulacji w jamie ustnej” – czytamy na stronie www.ptsd.net.pl.  

Stomatolodzy zalecają, by oczyszczać jamę ustną letnią wodą lub słabym naparem rumianku. Przygotowany wcześniej gazik owijamy wokół palca wskazującego lub zakładamy specjalną nakładkę gumową, zanurzamy w wodzie lub rumianku, delikatnie wkładamy do ust dziecka i przecieramy górny i dolny wał dziąsłowy, a także błony śluzowe policzków.  

Pojawienie się pierwszego ząbka u dziecka to znak dla rodziców, że pielęgnacja jamy ustnej powinna być już stałym obowiązkiem. Pomoże to zapobiec próchnicy, która atakuje także mleczaki. Ok. 31 miesiąca dziecko ma już cały garnitur mleczaków, a już od 5. roku życia zaczynają rosnąć zęby stałe. Czas, kiedy nasze dziecko ma uzębienie mieszane, trwa do 11.-12. roku życia. Pielęgnacja pierwszych ząbków jest bardzo ważna, by były one zdrowe tak długo, jak długo są.  

Pojawienie się pierwszych zębów jest wskazaniem do kupienia pierwszej szczoteczki. Rynek jest tak duży, że na pewno znajdziemy coś odpowiedniego. Warto tylko zwrócić uwagę, by szczoteczka na pierwsze ząbki miała:  

• małą główkę z gumową powłoką, by nie powodować otarć, 
• miękkie, gęste i zaokrąglone na końcach włókna, które skutecznie dostaną się w szczeliny między zębami.  

W sklepach znajdziemy także szczoteczki soniczne dla niemowląt, które nie tylko oczyszczają zęby, ale także masują dziąsła, co jest szczególnie ważne w okresie nieustannego ząbkowania. Projektanci prześcigają się w efektach i elementach wyposażenia szczoteczek, by zachęcić dziecko do szczotkowania.  

Każdy mleczny ząb, który pojawia się u dziecka powinno się pielęgnować tak, jak ząb stały. Dorośli powinni myć zęby przynajmniej dwa razy dziennie, podobnie dziecku, nawet najmłodszemu, powinno zapewnić się taką samą pielęgnację. Nadrzędnym celem jest, by zęby mleczne nie zepsuły się i dobrze służyły naszemu dziecku.  

Polskie Towarzystwo Stomatologii Dziecięcej zaleca stosowanie pasty o zawartości fluoru 1000 ppm od pojawienia się pierwszego zęba. „Szczególnie ważne jest mycie zębów przed snem ze względu na zatrzymanie fluoru w jamie ustnej. Ponadto podczas spania następuje zmniejszenie wydzielania śliny, która już nie oczyszcza tak dobrze zębów i nie dostarcza im w odpowiedniej ilości składników mineralnych” – czytamy na stronie Towarzystwa. 

Musimy pamiętać, że zarówno mycie pierwszych ząbków, jak i w ogóle pielęgnacja jamy ustnej nie przyjdzie dziecku naturalnie, ale musimy je tego nauczyć. Zaleca się, by towarzyszyć dziecku przy tej czynności nawet do 7. roku życia.  

Na zwilżoną nakładkę na palca lub szczoteczkę nakładamy niewielką ilość pasty do mycia zębów dla dzieci. Na opakowaniu znajdziemy informację o wieku dziecka, dla którego jest przeznaczona. Błędem jest nakładanie na szczoteczkę zbyt dużej ilości pasty, bo dziecko długo nie będzie wypluwać nadmiaru pasty i śliny. Wraz z wiekiem uczymy dziecko, by wypluwało nadmiar pasty, a nie połykało jej.  

Mycie pierwszych ząbków najlepiej wykonywać tzw. metodą Fonesa: 

• ruchami kolistymi powierzchni przedsionkowych zębów 
• ruchami szorującymi powierzchni żujących zębów 
• ruchami wymiatającymi powierzchni językowych zębów 

U dzieci kilkuletnich do pielęgnacji zębów można włączać już akcesoria, takie jak nici dentystyczne, szczoteczki międzyzębowe i skrobaczki do języka.  

W pierwszych latach życia dziecka tomy jesteśmy odpowiedzialni za to, czy i jak nasze dziecko myje zęby. Dlatego bardzo ważne jest, by od małego wdrażać dobre nawyki. Przyzwyczajone do regularnego szczotkowania i obserwujące myjących zęby rodziców dziecko będzie uważało to za coś naturalnego. Nawyk będzie dla niego tak oczywisty, że nie będzie się wobec niego buntować. Może w tym pomóc: 

Wspólne mycie zębów razem z dzieckiem. Niemowlę będzie z czasem naśladować rodziców, a mycie zębów stanie się przyjemnym, rodzinnym rytuałem. Przez zabawę nauczymy dziecko prawidłowo trzymać szczoteczkę, sprawdzimy jak długo szczotkuje i pomożemy mu w prawidłowym wykonaniu tej operacji.  

Zabawa w mycie zębów. Scenariuszy takiej zabawy może być wiele, niemowlęta będą z radością w niej uczestniczyć traktując ją, jak największą atrakcję wieczoru. Dzieci starsze chętnie angażują się w zabawy oparte na rywalizacji, polubią też nagrody za wspaniałe szczotkowanie i inne tego rodzaju atrakcje.  

Wybieraj szczoteczkę i inne akcesoria razem z dzieckiem. Już niemowlę zainteresuje się kolorową szczoteczką i chętniej po nią sięgnie. Dziecko starsze może mieć swoje ulubione smaki pasty, wzory szczoteczek, np. z ulubionymi bohaterami bajek. 

Chwal dziecko za prawidłowe szczotkowanie. Nawet niemowlę ucieszy się, kiedy zostanie pochwalone i docenione przez rodziców.  

Nie strofuj dziecka za niedociągnięcia. Nawet jeśli zrobi coś nie tak, nabrudzi, pobrudzi piżamkę, nie jest to żaden powód do strofowania dziecka.  

Konsultuj się ze stomatologiem. Pierwsza wizyta powinna się odbyć 6 miesięcy po wyrznięciu pierwszego zęba mlecznego, ale nie później niż w 12. miesiącu życia.