Dziecko nie najada się piersią – dlaczego i co z tym zrobić?

Karmienie piersią jest naturalnym i najkorzystniejszym sposobem żywienia niemowlęcia. Światowa Organizacja Zdrowia zachęca kobiety do karmienia naturalnego, jednocześnie mobilizując jednostki medyczne do przekazywania wiedzy i umiejętności prawidłowej opieki nad dzieckiem.  

Choć karmienie piersią może wydawać się stosunkowo proste, wiele młodych mam nie wie, jak poprawnie to robić oraz jak długo i jak często karmić. Kluczowe dla rozwoju dziecka jest karmienie mlekiem mamy do ukończenia szóstego miesiąca życia oraz kontynuowanie karmienia do ukończenia przez dziecko drugiego roku życia lub dłużej, przy jednoczesnym wprowadzaniu pokarmów uzupełniających. 

Po porodzie najlepiej zacząć karmić noworodka do dwóch godzin od urodzenia, choć najbardziej optymalny jest czas pomiędzy 20. a 50. minutą po porodzie. Kobieta powinna otrzymać pomoc ze strony personelu medycznego, jeśli nie wie, jakie są prawidłowe techniki trzymania dziecka i podawania mu piersi. W kolejnych dniach nie należy zrażać się niepowodzeniami w karmieniu – z czasem czynność ta stanie się coraz łatwiejsza. Przebywając z dzieckiem, mama uczy się rozpoznawania potrzeb noworodka oraz dobierania pozycji do karmienia najbardziej wygodnej dla siebie i dziecka. 

Niemowlę do szóstego tygodnia życia powinno być przystawiane do piersi na żądanie średnio 8-12 razy na dobę, w tym dwa razy w nocy. Noworodek je często, ale porcje spożywanego mleka są jeszcze niewielkie. Regularne ssanie piersi zapewnia stałą produkcję pokarmu – im większa potrzeba dziecka, tym więcej pokarmu powstanie w gruczołach piersiowych. 

Każde dziecko jest inne, dlatego optymalny czas pojedynczego karmienia nie jest z góry określony. Niektóre dzieci najadają się po ssaniu piersi przez 5-10 minut, inne potrzebują więcej czasu, nawet do 30-45 minut. W pierwszych miesiącach życia każde karmienie dziecka jest ważne i pożądane, także nocne. Skład pokarmu zmienia się w różnych porach dnia. W nocy mleko matki zawiera więcej tłuszczu, przez co jest bardziej kaloryczne. 

Karmiąc piersią, mama nie jest w stanie dokładnie oszacować, ile dziecko zjadło, ale może obserwować zachowanie świadczące o najedzeniu. Skąd wiadomo, że dziecko się najada i kiedy niemowlę jest najedzone? W rozpoznaniu, czy dziecko się najada, pomocne jest: 

• Nasłuchiwanie odgłosu połykania – dobrze, aby niemowlę przełykało jedzenie z jednej piersi przez co najmniej 10 minut. 
• Przyglądanie się reakcji dziecka – najedzone niemowlę staje się spokojne, chętne do zabawy lub udania się na drzemkę. 
• Kontrolowanie przyrostów masy ciała – dobrze jest sprawdzać wagę niemowlęcia, ale nie częściej niż jest to wskazane, ponieważ dzieci „lubią” rosnąć skokowo. Nie zawsze niewielki przyrost masy ciała świadczy o nieprawidłowości w rozwoju. W pierwszym miesiącu życia dziecko zwiększa masę ciała o około 600 g, w drugim 800-900 g, między trzecim a szóstym – po 700 gramów na każdy miesiąc, a pomiędzy szóstym a dwunastym miesiącem – po około 500 gramów miesięcznie. W odniesieniu do masy urodzeniowej, dziecko powinno podwoić wyjściową masę ciała w piątym miesiącu życia i potroić ją w 11-12 miesiącu życia. 
• Zwracanie uwagi na liczbę wypróżnień i ilość zmoczonych pieluch. Po czwartej dobie życia dziecko oddaje trzy lub cztery stolce dziennie, choć może ich być więcej. Powinny mieć żółtawy kolor i rzadką konsystencję. Wraz z rozwojem układu pokarmowego, częstość oddawania stolców zmniejsza się. O prawidłowym nakarmieniu (a więc i nawodnieniu) dziecka świadczy moczenie od trzech do pięciu pieluch w ciągu trzech pierwszych dni po urodzeniu, aż do około sześciu pieluch dziennie w kolejnych dniach życia. 

Na efektywne karmienie wskazuje rozluźnienie piersi – mniej mleka w gruczole czyni go lżejszym. Różnica ta jest najbardziej zauważalna w ciągu pierwszych sześciu tygodni karmienia. Ponadto podczas karmienia kobieta odczuwa mrowienie w piersiach, które jest oznaką wypływu mleka. 

Mamy często zastanawiają się, jak poznać, czy niemowlę jest syte. Jeśli dziecko nie najada się mlekiem matki, może dawać o tym znać płaczem, marudzeniem, złoszczeniem się, wierceniem lub prężeniem ciała. Warto jednak pamiętać, że nie zawsze objawy te świadczą tylko i wyłączne o głodzie (mogą wynikać ze zmęczenia dziecka, mokrej pieluchy czy bólu brzucha). Głód często wybudza malucha ze snu. Jakie są oznaki, że dziecko się nie najada? Niesyte niemowlę wydaje z siebie różne dźwięki – mlaska, cmoka, pojękuje, ale też ssie palce, zaciska pięści, otwiera usta lub porusza gałkami ocznymi przy zamkniętych powiekach. 

Dlaczego dziecko nie najada się piersią? Dziecko może się nie najadać z kilku przyczyn, do których należy:  

• nieefektywne ssanie – jego powodem może być nieprawidłowe ułożenie dziecka przy piersi, złe uchwycenie piersi przez dziecko lub ssanie piersi bez pobierania pokarmu, 
• osłabienie organizmu, np. w wyniku infekcji, 
• ulewanie pokarmu, 
• zbyt mała ilość pokarmu produkowanego przez kobietę. 

Jak dokarmiać niemowlę? W pierwszej kolejności warto spróbować częściej przystawiać dziecko do piersi. Jeśli to nie pomoże, dziecku można podawać pokarm odciągnięty laktatorem. Karmiąc niemowlę, warto skorzystać ze specjalnego kubeczka, choć mleko dobrze podaje się także łyżeczką lub strzykawką. 

Bibliografia: 

1. Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338 
2.  Szajewska H. i wsp., “Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci”, STANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA 2016 T. 13 9-24. 
3. Mikulska A. i wsp., “Poradnik karmienia piersią”, Fundacja NUTRICIA, Warszawa 2016