Jak naprawić trudne relacje z nastolatkiem?

Relacje z nastolatkiem bywają trudne, chociaż nie jest to normą i nie zawsze musi tak być. Niemniej jednak dzieci, które wchodzą w okres nastoletni, przechodzą bunt, który związany jest ze zmianami w funkcjonowaniu gospodarki hormonalnej. Jako rodzice często zadajemy sobie pytanie, dlaczego nasza dotąd ułożona i spokojna pociecha nagle zaczyna negować nasze zdanie, nie spełnia naszych próśb albo nawet kłamie. Najczęściej zmiany w zachowaniu dziecka podyktowane są okresem buntu, który przypada na wiek 13-15 lat. Zwykle kojarzy się on negatywnie, natomiast tak naprawdę jest to moment, w którym nastolatek zaczyna poszukiwać swojej tożsamości, zmagając się przy tym z poczuciem emocjonalnego chaosu. 

Burzliwe relacje z nastolatkiem najczęściej wynikają z braku wzajemnego zrozumienia. Przejawy buntu okresu dorastania nie są aktem wymierzonym przeciwko rodzicom. Jest to coś całkowicie naturalnego, z czym należy się zmierzyć, opracowując nową strategię wychowania. Nastolatek nie chce już być postrzegany jako dziecko – dąży on do tego, by stać się częścią świata zarezerwowanego dotąd wyłącznie dla dorosłych.

Okres nastoletni jest trudny nie tylko dla dorastających dzieci, ale również dla ich rodziców. Często nie wiedzą oni, jak poradzić sobie z zachowaniem swojej pociechy i popełniają błędy, które zamiast załagodzić problemy, prowadzą do ich eskalacji. Jednym z nich jest brak komunikacji – rodzice sami nie wychodzą z inicjatywą kontaktu i mają pretensje do swojego dziecka, że nie spędza z nimi czasu i zamyka się w pokoju. Natomiast jeśli już dochodzi do rozmowy, to przybiera ona formę ataku, przesłuchania bądź wystawiania jednoznacznie negatywnej opinii. Ponadto rodzice mają tendencję do bagatelizowania i umniejszania problemów emocjonalnych i behawioralnych dorastającego dziecka. Nie dostrzegają tego, że jego zachowanie może być manifestacją poważnych trudności.

Relacje z nastolatkiem nie muszą być trudne i z góry skazane na porażkę. Zanim zaczniemy je odbudowywać, warto uświadomić sobie, że jego zachowanie nie jest wymierzone bezpośrednio w nas. Co prawda, akt buntu okresu dorastania często „realizowany jest na rodzicach”, jednak ostatecznie warto pamiętać, że to minie, a odpowiednia strategia postępowania jest w tym przypadku kluczem do sukcesu. 

Przede wszystkim warto okazać swojemu dziecku wsparcie, zrozumienie i akceptację – pokazać mu, że jego uczucia i emocje są ważne, a to, co przeżywa, jest trudne. Należy też pamiętać, że dla okresu buntu nastoletniego charakterystyczne jest poszukiwanie własnej tożsamości. 

Dobrym pomysłem jest udzielenie pomocy poprzez danie wskazówek oraz wspólne poszukiwanie nowych zainteresowań. Jedną z zauważalnych oznak okresu dorastania są zmiany w wyglądzie oraz zwracanie na niego większej uwagi. Dorośli powinni zaakceptować eksperymenty z modą swojej pociechy (w granicach rozsądku) i z całą pewnością ich nie wyśmiewać.

Gwarantem dobrych relacji z nastolatkiem nie jest całkowite pobłażanie mu i traktowanie po kumpelsku. Rodzice nie mogą wówczas zrezygnować ze stawiania granic – na tym etapie rozwoju dziecka wskazówki moralne mogą być mu pomocne jak nigdy wcześniej. Nie należy jednak stawiać siebie w roli rodzica, który wszystko wie najlepiej i nigdy nie popełnia błędów.

Problemy wychowawcze z nastolatkiem mogą przerosnąć niejednego rodzica. W takim wypadku nie należy się obwiniać, a poszukać pomocy na zewnątrz. Na początek warto udać się do psychologa szkolnego i porozmawiać z nim o trudnościach w wychowaniu swojej pociechy. Można też skorzystać z poradni zdrowia psychicznego lub udać się do psychoterapeuty specjalizującego się w pomocy w rozwiązywaniu problemów dzieci i młodzieży.

W okresie dorastania relacja z rodzicami zwykle przestaje być już tą najważniejszą dla dziecka. Bardziej liczą się dla niego rówieśnicy. To całkowicie normalne i często przejściowe. Jednak to, że kontakty z nastolatkiem nieco stracą na intensywności, nie oznacza, że nie mogą być one nadal jakościowe. 

Przede wszystkim warto zadbać o to, by zawsze jeść wspólnie całą rodziną minimum jeden posiłek w ciągu dnia. W tym czasie nie należy oglądać telewizji czy też korzystać z telefonu. Warto też znaleźć codziennie czas na chwilę luźnej rozmowy (nie przesłuchania!) z dzieckiem. Dobrym pomysłem jest realizowanie wspólnej pasji czy rytuałów, np. w soboty możemy chodzić razem na basen, a raz w miesiącu – do kina.