Czym są adaptogeny?

Słowo adaptogen wywodzi się od łacińskiego adaptare oznaczającego „przystosowanie się”. Mianem adaptogenów określa się substancje pochodzenia naturalnego, które podnoszą odporność organizmu na wpływ różnego rodzaju czynników środowiskowych, jak smog, promienie UV, hałas czy infekcje. Do adaptogenów zalicza się wiele ziół i roślin, występujących endemicznie w różnych zakątkach świata. 

Adaptogeny są ważnym elementem zachodniego i wschodniego ziołolecznictwa. A w ostatnim czasie coraz więcej uwagi poświęcają im także naukowcy z Europy. Rosnące zainteresowanie roślinami adaptogennymi to odpowiedź na współczesne problemy ludzi, którzy szukają sposobów, aby ograniczyć szkodliwy wpływ środowiska skutecznie, bezpiecznie i naturalnie.

Zgodnie z definicją rośliny adaptogenne powinny:

• wywoływać wielokierunkową odpowiedź organizmu na stres,
• działać normalizująco, pomagając zachować fizjologiczną równowagę (homeostazę) organizmu,
• nie być toksyczne, uzależniające ani w żaden sposób szkodliwe. 

Oznacza to, że do grupy adaptogenów można zaliczyć wyłącznie te rośliny czy zioła, które normalizują organizm, ale nie prowadzą do nadstymulacji i nie zaburzają w żadnym stopniu pracy całego ustroju. Adaptogeny wzmacniają i tonizują, nie wywołując przy tym działań niepożądanych. 

Dokładne działanie adaptogenów wciąż nie zostało wyjaśnione. Wiadomo jednak, że stymulują rdzeń nadnerczy, który wytwarza epinefrynę, norepinefrynę i dopaminę. To neurohormony odgrywające kluczową rolę w odpowiedzi organizmu na stres. Pod wpływem adaptogenów wzrasta nieswoista zdolność przystosowawcza organizmu i odporność na przeciążenia. Dzięki temu możemy poczuć się lepiej fizycznie i psychicznie.

Najlepiej znaną rośliną adaptogenną jest żeń-szeń (Panax), który występuje w ponad 20 odmianach. Jedną z nich jest ashwagandha, o której w ostatnim czasie sporo się mówi. Na popularności zyskuje też różeniec górski czy tajemniczo brzmiący jiaogulan. Lista odkrytych adaptogenów jest bardzo długa. Znajdują się na niej zarówno zioła, kwiaty, korzenie, jak i grzyby. Każdy adaptogen wykazuje inne działanie biochemiczne i każdy wyróżnia się odmiennymi właściwościami. Chcąc z nich skorzystać, warto dokładniej je poznać.

Wybrane rośliny adaptogenne na stres:

• Cytryniec chiński (Schisandrachinensis) – wysuszone owoce tej dalekowschodniej rośliny są bogate w lignany, czyli związki redukujące stan zmęczenia fizycznego i psychicznego. Działają synergicznie z lekami uspokajającymi i nasennymi. Pobudzają mechanizmy antyoksydacyjne i detoksykacyjne, chroniąc wątrobę i przyspieszając jej regenerację. Wykazują właściwości antynowotworowe.
• Jiaogulan (Gynostemia) – nazywany zielem długowieczności. Skutecznie obniża poziom stresu, podnosi motywację do działania, a przy tym poprawia nastrój. Działa przeciwlękowo i uspokajająco. Ponadto wykazuje właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne i antynowotworowe. 
• Różeniec górski (Rhodiolarosea) – jego kłącze i korzenie stanowią surowiec leczniczy, który działa immunostymulująco, poprawia siłę mięśniową, zmniejsza zmęczenie i redukuje negatywny wpływ na organizm czynników środowiskowych, głównie zanieczyszczeń, hałasu i infekcji. 
• Żeń-szeń syberyjski (Eleuterokok kolczasty) – wykazuje liczne właściwości prozdrowotne. Stymuluje pracę umysłową i funkcjonowanie całego organizmu. Zwalcza przyczyny i objawy stresu oksydacyjnego. Wyrównuje ciśnienie krwi, wspomaga serce. Ma też działanie antywirusowe i przeciwzapalne.

Czy warto stosować adaptogeny? Zdecydowanie tak! Rośliny adaptogenne poprawiają pracę organizmu w sposób wielokierunkowy. Stosując je regularnie, można przywrócić i utrzymać homeostazę całego ustroju, podnieść odporność, wzmocnić swoją siłę mięśniową i zdolności poznawcze. Nie bez przyczyny adaptogeny suplementują sportowcy olimpijscy i astronauci. Rośliny adaptogenne działają z udowodnioną skutecznością, pobudzając naturalne mechanizmy organizmu. Są bezpieczne, nietoksyczne i nieuzależniające, więc można z nich korzystać przez dłuższy czas. Odpowiednio dobrane przynoszą zaskakująco dobre rezultaty. Najlepiej przetestować je osobiście.