Zapalenie dziąseł u dziecka – co zrobić?

Stan zapalny dziąseł jest stosunkowo częstą i powszechną przypadłością, zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych. Zwykle wynika z nadmiernego nagromadzenia się płytki nazębnej, która zawiera różnego rodzaju bakterie, w tym m.in. Lactobacillus czy Streptococcus mutan, odpowiadające m.in. za rozwój próchnicy. 

Wobec tego zapalenie dziąseł u dziecka najczęściej stanowi konsekwencję niedostatecznej higieny jamy ustnej, co jest powszechnym problemem w stomatologii dziecięcej. Dzieci, szczególnie małe, mogą nie zdawać sobie sprawy, jak bardzo ważne jest szczotkowanie zębów, mycie języka oraz płukanie jamy ustnej – te czynności maluchy często robią pośpiesznie, a czasem nawet w ogóle o nich zapominają. Niekiedy jednak wady zgryzu (np. stłoczenia zębów) znacznie utrudniają czyszczenie przestrzeni międzyzębowych, co może prowadzić do gromadzenia się płytki nazębnej, a w konsekwencji – do zapalenia jamy ustnej. 

Warto jednak podkreślić, że błędy higieniczne nie są jedyną przyczyną rozwoju zapalenia dziąseł u dzieci. Niekiedy rozwija się ono na skutek zakażenia wirusem opryszczki (HSV-1). W takiej sytuacji możemy mówić o opryszczkowym zapaleniu dziąseł, które często obejmuje również gardło.

Zapalenie dziąseł zwykle pojawia się u dzieci w okresie niemowlęcym (ma bezpośredni związek z procesem ząbkowania), a także przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Wynika to m.in. z wymiany zębów mlecznych na zęby stałe. Niekiedy stan zapalny jamy ustnej, w tym dziąseł, towarzyszy chorobom, w tym m.in. cukrzycy, grzybicy, rumieniowi wysiękowemu czy liszajowi płaskiemu. 

Charakterystyczne objawy zapalenia dziąseł u dziecka to: 

• samoistne krwawienie dziąseł, 
• dolegliwości bólowe (nasilające się przy jedzeniu i szczotkowaniu zębów), 
• widoczne zaczerwienienie dziąseł (przy zaawansowanym stanie zapalnym), 
• nieprzyjemny zapach ust, 
• poczucie szczypania dziąseł, 
• nadwrażliwość dziąseł na ciepło lub zimno,
• podwyższona temperatura ciała (gorączka przy zapaleniu dziąseł u dziecka świadczy o zaawansowanym stanie zapalnym, sugerującym podłoże infekcyjne).

Zarówno diagnozą, jak i doborem najefektywniejszej metody leczenia zapalenia dziąseł zajmuje się stomatolog bądź higienistka stomatologiczna. Mogą je rozpoznać nawet podczas kontrolnej wizyty, na którą powinno się zabierać dziecko przynajmniej raz na pół roku (od czasu kiedy zacznie ząbkować, czyli mniej więcej od 6. miesiąca życia). 

Niekiedy stan zapalny dziąseł może przebiegać bezobjawowo – występowanie takich symptomów jak np. krwawienie dziąseł, dolegliwości bólowe czy też podwyższona temperatura ciała sugeruje zaawansowane zapalenie, które wymaga natychmiastowej konsultacji ze specjalistą. Badaniem pozwalającym na rozpoznanie zapalenia dziąseł u dziecka jest badanie RTG jamy ustnej. 

Niekiedy wykonuje się również podstawowe badanie periodontologiczne, w ramach którego przeprowadza się sondowanie i ocenia stan rowków dziąsłowych (tzw. kieszonek).

Podstawą w leczeniu zapalenia dziąseł u dziecka jest podjęcie próby wyeliminowania jego bezpośredniej przyczyny, czyli usunięcie płytki nazębnej. Można to zrobić w łatwy, szybki i bezbolesny sposób, za pomocą zabiegów stomatologicznych: skalingu bądź piaskowania (często są one łączone i wykonywane na jednej wizycie). Tego typu zabiegi są korzystne również dla zębów, gdyż zmniejszają ryzyko wystąpienia próchnicy. 

Ważnym aspektem w leczeniu zapalenia dziąseł u dziecka jest również zmniejszenie uporczywości objawów, w tym szczególności dolegliwości bólowych. W tym celu można stosować: specjalne płyny do płukania jamy ustnej, ziołowe pasty do zębów, a także żele antybiotykowe (przepisane przez stomatologa). Działaniem przeciwzapalnym charakteryzują się płyny do płukania jamy ustnej z chlorheksydyną, które można stosować również w ramach codziennej profilaktyki chorób jamy ustnej. 

Pomocne mogą być także domowe sposoby na zapalenie dziąseł dla dzieci w postaci ziołowych płukanek, np. z rumianku, eukaliptusa bądź z szałwii. 

Przed zastosowaniem jakiegokolwiek środka leczniczego, warto skonsultować się ze stomatologiem bądź farmaceutą. Część preparatów na zapalenie dziąseł może nie być przeznaczona dla dzieci.