Jak zaradzić wypadaniu włosów u dziecka?

Najczęstszą przyczyną wypadania włosów u dziecka są niedobory pokarmowe. Deficyty składników odżywczych dotyczą przede wszystkim żelaza i cynku oraz witamin z grupy B i C. 

Anemia

Niedobór żelaza u dzieci przejawia się na wiele sposobów. Z jednej strony to senność, apatia, problemy z koncentracją, z drugiej zwiększona podatność na infekcje oraz osłabiona kondycja włosów, skóry i paznokci. 

Niedobór żelaza i związaną z nim niedokrwistość (anemię) rozpoznaje się u około 40 proc. dzieci poniżej 2. roku życia. Taką diagnozę słyszą głównie rodzice wcześniaków i noworodków z porodów powikłanych, ale także nieprawidłowo żywionych niemowląt. Niedokrwistości sprzyja zbyt wczesne wprowadzenie do menu dziecka mleka krowiego, ale też zbyt późne rozszerzanie diety niemowlaka. Anemia nie omija młodzieży. Przyczyną niedoboru żelaza u nastolatek często są zaburzenia miesiączkowania, ale nie można wykluczyć też zaburzeń odżywiania o podłożu psychicznym (anoreksja, bulimia). Dotyczy to tak samo dziewcząt, jak i chłopców.

Niedobór żelaza wynika nie tylko z nieprawidłowego sposobu odżywiania. Może być także wynikiem choroby. Często łączy się ze stanem zapalnym narządów układu pokarmowego i chorobami autoimmunologicznymi. Anemię ma duża część dzieci chorujących na celiakię.

Celiakia

Celiakia to choroba trzewna, polegająca na nietolerancji glutenu. Objawia się przede wszystkim przewlekłym bólem brzucha, nawracającymi biegunkami, wymiotami, nudnościami. Obraz celiakii jest zróżnicowany. Choroba oprócz dolegliwości „gastrycznych” wywołuje również dolegliwości ze strony układu kostno-stawowego, a także problemy ze skórą i nadmiernym wypadaniem włosów. 

Celiakia jest uwarunkowana genetycznie i rozwija się w okresie dzieciństwa. Niestety nawet w 70 proc. przypadków jest rozpoznawana po 20. roku życia, mimo iż nietolerancja glutenu stanowi rosnący problem na całym świecie. Uwagę rodziców powinny zwrócić przewlekłe dolegliwości żołądkowe, wysypka, wypadające włosy idące w parze z niskorosłością, cukrzycą typu I i wspomnianą już anemią.

Choroby tarczycy

Z celiakią wiążą się również zaburzenia pracy tarczycy, jednak mogą one wywoływać problemy trychologiczne u dzieci, które dobrze tolerują gluten. Nadmierne wypadanie włosów pojawia się zarówno przy nadczynności, jak i niedoczynności tarczycy. Zaburzenia endokrynologiczne u dzieci rozwijają się bardzo powoli i nieswoiście, a mogą o nich świadczyć następujące objawy:

• opóźniony proces wzrastania,
• późne dojrzewanie płciowe,
• nadpobudliwość, lękliwość, bezsenność,
• suchość skóry, wysypki, świąd,
• objaw. tzw. brudnych łokci,
• przesuszające się, nadmiernie wypadające włosy,
• zaparcia, biegunki,
• zaburzenia koncentracji i zapamiętywania,
• przyrost/spadek masy ciała.

Grzybica owłosionej skóry głowy

Wypadanie włosów u dziecka należy też powiązać z problemami dermatologicznymi. Jednym z nich jest grzybica owłosionej skóry głowy. To choroba wysoce zakaźna, przenoszona na drodze kontaktu bezpośredniego. Dzieci zarażają się głównie od rówieśników ze szkoły, przedszkola oraz od kolegów z podwórka, jednak choroba może mieć także pochodzenie odzwierzęce.

Grzybica owłosionej skóry głowy występuje w różnych odmianach w zależności od czynnika etiologicznego. Grzybica drobno zarodkowa i grzybica strzygąca, wywołane przez dermatofity, przynoszą podobne objawy. W ich przebiegu pojawia się łysienie punktowe przebiegające z łuszczeniem, a niejednokrotnie także stanem zapalnym i ropnymi naciekami. 

Grzybicę prowadzącą do nadmiernej utraty włosów wywołują także pleśniawki – wówczas oprócz łysienia i łuszczenia skóry głowy mogą pojawić się zajady w jamie ustnej. Jeśli natomiast oprócz wypadania włosów u dziecka pojawia się łupież pstry, przyczyną mogą być drożdżaki Candida albicans. 

Łysienie telogenowe

Do przyczyn wypadania włosów u dzieci zalicza się również łysienie telogenowe, które ma związek z zaburzeniem cyklu włosa. U najmłodszych może dochodzić do tego na skutek ostrej choroby gorączkowej, często o podłożu bakteryjnym. Zdarza się również, że łysienie telogenowe ma podłoże stresowe. 

Trichotillomania

Silny przewlekły stres może manifestować się na różne sposoby, również w postaci zaburzeń obsesyjno-kompulsywnych. Trichotillomania to kompulsywne wyrywanie włosów z głowy, wykonywane pod wewnętrznym przymusem, które przynosi ulgę i odprężenie. Choroba jest rzadka, ale rozwija się już w okresie wczesnego dzieciństwa, wyraźniej dając o sobie znać około 11.–13. roku życia.

Wypadanie włosów przy rozczesywaniu nie musi świadczyć o żadnym zaburzeniu. Może pojawić się po zimie lub po chorobie. Czasem jest reakcją na zbyt mocne upięcia lub intensywną pielęgnację. Wyrywając włosy lub nawijając loki na palec, małe dzieci rozładowują napięcie emocjonalne. W takich sytuacjach zwykle ma to charakter przejściowy i nie powinno być powodem zmartwień rodziców. 

Inaczej jest, gdy wypadanie włosów u dziecka pojawia się nagle, wraz z innymi niepokojącymi objawami. Wszelkie zmiany w obrębie skóry głowy, dolegliwości ze strony różnych narządów, a także zmiana zachowania powinny wzbudzić czujność i zostać ocenione przez lekarza.

Zwykle przy wypadaniu włosów u dziecka konieczna jest zmiana codziennej pielęgnacji, a często także sposobu żywienia. Do menu warto wprowadzić więcej owoców i warzyw, a mniej produktów wysoko przetworzonych (słodyczy, fast foodów, dań typu instant). 

Jeśli chodzi podawanie dzieciom suplementów witaminowych, najlepiej porozmawiać o tym z lekarzem. Warto pamiętać, że duży wpływ na kondycję cery i włosów ma poziom witaminy D3, której niedobór zauważa się u większości Polaków, tych dużych i małych. Dlatego jeśli już sięgać po witaminy na wypadające włosy, niech będzie to witamina D3. A suplementację najlepiej połączyć z rodzinnymi spacerami w pełnym słońcu.

Zawsze warto skonsultować się z pediatrą lub dermatologiem, ponieważ tylko lekarz jest w stanie rzetelnie ocenić problem, rozpoznać jego przyczynę i ustalić drogę leczenia. Może się okazać, że wypadanie włosów u dziecka jest objawem, który wymaga dokładnej diagnostyki endokrynologicznej, dietetycznej lub psychologicznej.