Gradówka u dziecka – co to takiego i jak sobie z nią radzić?

Gradówka to jedna z najczęściej występujących dolegliwości skóry powiek. Powstaje z  zaczopowania gruczołu łojowego występującego w następstwie jęczmienia, czyli ostrego stanu zapalnego o charakterze bakteryjnym. 

– Można sobie to wyobrazić następująco: mamy jęczmień w obrębie powieki, jest zaczerwienienie, obrzęk i ropna krostka. Jeśli nie wyleczymy tego antybiotykiem, to po pęknięciu jęczmienia treść ropna wylewa się i dochodzi do powstania przewlekłego stanu zapalnego, czyli gradówki. Jest to twardy guzek o charakterze zapalnym, ale nie tak ostrym jak jęczmień – wyjaśnia dr Bartosz Pawlikowski, dermatolog i pediatra.

Gradówka jest zatem przewlekłym stanem zapalnym, którego początkiem jest jęczmień. W przeciwieństwie do jęczmienia gradówka nie jest bolesna. To grudka na powiece, guzek, wokół którego powstaje obrzęk, występujący najczęściej na linii rzęs.

Gradówka objawia się niebolesnym, białawym guzkiem na górnej lub dolnej powiece. Skóra nad zmianą może być zaczerwieniona, powieka obrzęknięta, a samo oko podrażnione. Guzek, choć nie jest bolesny, może powodować dyskomfort. Gruczoł, którego zapalenie powoduje gradówkę, odpowiedzialny jest za utrzymanie szczelności powiek oraz ochronę przed utratą wilgotności oka.

Zanim gradówka objawi się powstaniem obrzęku, oko może być wysuszone, podrażnione, może występować poczucie piasku pod powieką, a po przebudzeniu na oku możemy zaobserwować  wydzielinę. Częstym objawem jest też pieczenie i świąd. Po kilku dniach objawy te ustępują i na oku pojawia się obrzęk w postaci białawej grudki, która w odróżnieniu od jęczmienia nie jest bolesna i wrażliwa na dotyk. Guzek rośnie powoli.

Jeśli zaobserwujemy zmiany na powiece u dziecka lub dziecko skarży się na objawy typowe dla gradówki, powinniśmy być czujni. Nieleczona gradówka może mieć wpływ na wzrok. Czy z gradówką u dziecka powinniśmy udać się do lekarza?

– Z gradówką u dziecka powinniśmy udać się do lekarza, kiedy grudka jest na tyle duża, że upośledza ruchy powieki albo jest stan zapalny, który nawraca w tym samym miejscu, powiększa się i prowadzi do zapalenia spojówki oka – mówi dr Bartosz Pawlikowski.

Pierwszą reakcją nie musi być jednak wizyta u specjalisty. Stan zapalny należy obserwować – część przypadków gradówki u dziecka ulega samozaleczeniu. Można też łagodzić objawy gradówki. Domowe sposoby na gradówkę to przede wszystkim okłady oraz przemywanie powieki. 

Do leczenia gradówki u dziecka doskonale nadaje się rumianek. Wystarczy zaparzyć zioło i ciepłym naparem przemywać powiekę. Okłady należy powtarzać kilka razy dziennie, do ich wykonania można użyć wacików, a najlepiej jałowych gazików. Zanurzony w rumianku gazik wystarczy położyć na powiece na 15–20 minut. Gradówki nie należy uciskać. Wśród domowych sposobów na gradówkę wymienia się także masaż powieki, jednak należy wykonywać go bardzo delikatnie.

By zmniejszyć objawy gradówki u dziecka, można też wybrać maść lub płyn na gradówkę, które dostępne są w aptekach bez recepty. Jeśli domowe sposoby na gradówkę nie pomogą, należy wybrać się do okulisty, zwłaszcza, jeśli występują zmiany w ostrości widzenia lub ból.

– Gdy zwlekamy z leczeniem, gradówka może spowodować wystąpienie powikłań, do których można zaliczyć astygmatyzm wynikający z ucisku gradówki na rogówkę. Przy stosowaniu kortykosteroidów może dojść do hipopigmentacji, czyli zaburzenia barwnikowego skóry. Ciągle nawracające zmiany w tym samym miejscu mogą być spowodowane obecnością nowotworowych komórek łojowych. Występuje to jednak rzadko – komentuje dr Pawlikowski.

Kiedy gradówka wymaga leczenia farmakologicznego, najczęściej polega ono na wcieraniu w zmiany na powiece maści zawierających antybiotyki. Okulista może również zapisać specjalne krople do oczu lub leki doustne.

Jeśli leczenie nie przynosi spodziewanych efektów, może zaistnieć potrzeba operacyjnego usunięcia gradówki. Zabieg ten wykonuje w znieczuleniu miejscowym. Polega on na nacięciu skóry oraz precyzyjnym usunięciu zmiany razem z torebką otaczającą wydzielinę. Chirurgiczne usuwanie gradówki jest zabiegiem niegroźnym. Rzadko zostaje po nim blizna, przez 3–4 dni po wycięciu gradówki utrzymuje się krwiak. Do chirurgicznego leczenia gradówki kwalifikuje się jedynie 5 proc. wszystkich przypadków.