Zatkany nos u niemowlaka

Przyczyn zatkanego nosa u niemowląt może być wiele i nie wszystkie mają podłoże chorobowe. Małe dziecko oddycha głównie przez nos, więc wszelkie problemy z jego drożnością utrudniają mu nie tylko spokojny sen, ale także ssanie piersi czy smoczka. 

Układ oddechowy u dziecka działa inaczej niż u dorosłych. Dziecko oddycha znacznie szybciej – noworodek nawet 60 razy na minutę, a niemowlę do 1. roku życia 50 razy. Oddychanie przez nos zatkany wydzieliną infekcyjną czy też drobnoustrojami z powietrza będzie dla niego dużym utrudnieniem. 

Dlatego też nie powinno się lekceważyć zapchanego nosa u dziecka, bo problemy z prawidłowym oddychaniem mogą obniżać u niego saturację, czyli dotlenienie krwi. Zatkany nos u niemowlaka może także powodować: 

• płaczliwość, 
• marudzenie,
• utratę apetytu,
• duszności, 
• zaburzenia snu.

Szukając przyczyn zatkanego nosa u dziecka, zazwyczaj bierzemy pod uwagę infekcję kataralną o podłożu wirusowym. Nieżyt nosa, objawiający się opuchniętą, przekrwioną śluzówką, wywołują zazwyczaj wirusy odpowiedzialne za przeziębienia –rhinowirusy i adenowirusy. Nasilenie infekcji kataralnych przeżywamy zazwyczaj wczesną wiosną i w okresie jesienno-zimowym, zakażenie wirusowe u dziecka może jednak wystąpić o każdej porze roku, bo jego odporność na wirusy jest bardzo mała, dziecko nabiera jej dopiero z wiekiem. 

Niekiedy przyczyną kataru u niemowlaka może być refluks żołądkowo-jelitowy. Kiedy treść pokarmowa wraca do przełyku, może powodować podrażnienie błony śluzowej w przewodach nosowych dziecka. U niemowląt zatkany nos może także współwystępować przy takich chorobach, jak zakażenie dróg moczowych czy infekcje układu pokarmowego. Zapchanym nosem może objawiać się alergia albo uczulenie pokarmowe. Zapchany nos to także jeden z objawów ostrego lub przewlekłego zapalenia zatok czy przerostu migdałków. 

Przyczyny zapchanego nosa mogą być także bardziej prozaiczne i nie związane z problemami zdrowotnymi – taki skutek może mieć przebywanie w przegrzanym pomieszczeniu, a także kurz i zanieczyszczenia w powietrzu.

Nietrudno zauważyć zapchany nos niemowlaka. Objawy niedrożności są bardzo charakterystyczne. Należą do nich: 

• głośne oddychanie,
• poświstywanie,
• sapka, 
• pochrapywanie, 
• bulgotanie, 
• gwizdanie.

Na zapchany nos niemowlaka wiele możemy poradzić domowymi sposobami. Jeśli przyczyną niedrożności jest infekcja, zabiegi te pomogą w zmniejszeniu obrzęku i przekrwienia śluzówki. 

Zakraplanie solą fizjologiczną – zwilżoną wydzielinę u niemowlaka można odessać, dzieci starsze powinny już bez problemu wydmuchać je w chusteczkę. 

Nebulizacje z soli fizjologicznej – metoda ta może być stosowana nawet u noworodków, jej skutkiem jest rozrzedzenie wydzieliny i łatwiejsze jej usunięcie. 

Nawodnienie –nawodnione niemowlę lepiej znosi infekcje, jego śluzówki łatwiej się regenerują.

Nawilżanie powietrza – w domu, gdzie mieszka dziecko, nawilżacz jest bardzo wskazany. Sprawdzi się także wieszanie mokrych ręczników i prania w pokoju, gdzie kładziemy dziecko do snu. Zapobiega to przesuszaniu śluzówek nosa. 

Unikanie przegrzania – zbyt suche powietrze i za wysoka temperatura w pomieszczeniu, gdzie przebywa dziecko, a także ubieranie go za grubo, to częsta przyczyna zatkanego nosa. Temperatura nie powinna przekraczać 20–22 st. C. Warto też kontrolować wilgotność powietrza – w pokoju dziecka powinna ona wynosić od 40 do 60 proc. 

Wietrzenie – regularne dostarczanie świeżego powietrza zmniejsza ilość bakterii w pomieszczeniu, co jest szczególnie ważne podczas infekcji.

Jeśli przyczyną obrzęku jest stan zapalny, pomocne mogą być inhalacje parą wodną lub solą morską. Dobrym rozwiązaniem jest woda morska lub inhalacje solą fizjologiczną, które mają wszechstronne działanie, m. in.:  

• udrażniają nos, 
• pielęgnują błonę śluzową, 
• zwiększają poziom nawilżenia, 
• wspomagają regenerację mikrouszkodzeń, 
• zmniejszają przekrwienie śluzówki. 

Naturalna woda morska jest dostępna także w sprayu. W tej postaci może być aplikowana u dzieci powyżej 6. miesiąca życia.

Zapchany nos u noworodka i niemowlaka do 6. tygodnia życia to wskazanie do kontaktu z lekarzem. W tym wieku dziecko nie potrafi jeszcze oddychać ustami. Niedrożności nosa mogą towarzyszyć objawy tak poważne, jak duszność i sinica. Jeśli je zauważymy, należy jak najszybciej szukać pomocy. O zatkanym nosie u starszego niemowlaka warto także powiedzieć podczas wizyty kontrolnej. Zazwyczaj w takiej sytuacji lekarz zaleci inhalacje i inne sposoby nawilżania śluzówki nosa. 

Problem z zapchanym nosem może współwystępować razem z problemami zdrowotnymi wymagającymi pogłębionej diagnostyki. Mogą być konieczne badania laboratoryjne, obrazowe, takie jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, albo testy alergiczne, choć te wiarygodne są zazwyczaj dopiero u nieco starszych dzieci. 

Przyczyną niedrożności nosa mogą być także:

• urazy okołoporodowe spowodowane np. intubacją czy sondą żołądkową,
• wady wrodzone, takie jak wrodzona niedoczynność tarczycy, zwężenie nozdrzy tylnych, wady twarzoczaszki, rozszczep wargi i podniebienia,
• skrzywienie przegrody nosa. 

Do badania nosa lekarz używa maleńkiego wziernika lub fiberoendoskopu – maleńkiego urządzenia zakończonego kamerą, która umożliwia dokładne obejrzenie wnętrza nosa.