Przyrost wagi niemowlaka karmionego piersią

Karmienie piersią jest dużym doświadczeniem dla mamy i dziecka. Zazwyczaj musi minąć trochę czasu, by noworodek nabrał wprawy w jedzeniu, a mama nauczyła się go karmić. Zaleca się, by dziecko było przystawiane do piersi zawsze, kiedy sygnalizuje głód i zjadało tyle, ile potrzebuje. – W przypadku karmienia piersią norma ilościowa jest dość szeroka. Niemowlęta karmione są głównie na żądanie. O normie możemy mówić zarówno wtedy, kiedy maluch dopomina się piersi co godzinę, jak również wtedy, gdy jest budzony na karmienie co dwie, trzy godziny – tłumaczy pediatra Natalia Szwarc.

Jedynie krótko po porodzie, jeśli dziecko przesypia posiłki, powinno budzić się je do karmienia, by nie dopuścić do spadku wagi urodzeniowej o ponad 10 proc. – dodaje lekarka. W kolejnych tygodniach niemowlę powinno być przystawiane do piersi od ośmiu do dwunastu razy, również w nocy.

Regularne karmienie ma wpływ nie tylko na przyrost wagi noworodka, ale także szybsze ustąpienie żółtaczki fizjologicznej, czyli poprawę wyniku bilirubiny i schodzenie zażółcenia powłok skórnych, białek oczu i śluzówek. Częstsze, ale krótsze karmienia sprawdzają się u niemowląt, które rzadko moczą pieluszkę (świadczy o tym intensywny kolor moczu). Mleko mamy nie tylko zaspokaja głód, ale także pragnienie dziecka.  

W okresie noworodkowym ilość karmień zmienia się, bo dziecko nie potrafi jeszcze długo ssać. Zmienia się także skład mleka, które na początku każdego karmienia mleko jest bardziej wodniste i nie zaspokaja w pełni zapotrzebowania energetycznego dziecka. Kiedy dziecko nabywa umiejętności dłuższego, skuteczniejszego ssania, ilość przystawień do piersi zaczyna się stabilizować. – Urodzony o czasie, zdrowy noworodek w pierwszych dobach życia wypija w trakcie jednego karmienia ok. 20 ml mleka, by po tygodniu zwiększyć tę ilość do 60, 70 ml. Dwutygodniowy malec zjada już porcje 100 ml i większe. Miesięczne dziecko przyjmuje w ciągu doby do 700 ml pokarmu – wylicza Natalia Szwarc.

 Przy karmieniu piersią o sytości dziecka świadczy: 

• spokojne puszczanie brodawki piersi, 
• dobry nastrój, 
• zasypianie w trakcie lub zaraz po karmieniu, 
• brudzenie sześciu, ośmiu pieluszek w ciągu doby, 
• przybieranie na wadze.

Ten ostatni wskaźnik jest szczególnie ważny, ponieważ pytanie o to, jaki jest przyrost wagi noworodka karmionego piersią, będzie pierwszym, jakie padnie podczas wizyty kontrolnej u lekarza. Dziecko będzie także ważyć położna podczas każdej wizyty patronażowej. Mały przyrost wagi u dziecka jest wskazaniem do zmian w technice karmienia lub podjęcia decyzji o jego dokarmianiu.

Karmienie piersią wymaga cierpliwości i nabrania doświadczenia. Noworodek nie od razu będzie potrafił skutecznie chwycić brodawkę i odpowiednio ssać. Początkowo może nie mieć dość siły, by pobudzić do działania kanaliki mleczne. Może też być po prostu zmęczony po trudach porodu i odsypiać.

Także karmiąca mama w pierwszych tygodniach będzie zastanawiać się, czy karmienie przebiega skutecznie i czy dziecko nie jest głodne. By nie wpadać w niepotrzebny stres, warto poznać obowiązujące przez pierwsze 6 tygodni życia wskaźniki skutecznego karmienia, czyli odpowiedzieć sobie na następujące pytania:       

• Czy maluch jest karmiony minimum osiem razy na dobę?
• Czy widać, że przystawione do piersi dziecko przełyka?
• Czy po karmieniu piersi są miękkie? 
• Czy w ciągu doby noworodek/niemowlę oddaje trzy, cztery papkowate stolce? 
• Czy w ciągu doby moczy sześć i więcej pieluszek?
• Czy dziecko po karmieniu jest spokojne albo zasypia?
• Czy pomiędzy drzemkami maluch wybudza się na jedzenie i ma okresy aktywności?

W pierwszych dobach po porodzie waga dziecka nieznacznie spada. Jest to naturalne, dziecko oddaje mocz i smółkę, czyli pierwszą kupę po narodzinach. – Najniższa waga, dochodząca nawet do utraty 10 proc. wagi urodzeniowej, pojawia się zwykle w trzeciej dobie. Zwykle od czwartej doby życia dziecko zaczyna przybierać, jednak na odzyskanie wagi urodzeniowej ma ono nawet dwa tygodnie – wyjaśnia pediatra Natalia Szwarc.

Ponieważ waga u maluchów rośnie skokowo, niemowlaka powinno ważyć się raz na tydzień, a przyrosty porównywać zawsze z wagą najniższą, a nie urodzeniową. Pamiętajmy też, że dzieci karmione wyłącznie piersią mają inne przyrosty wagi, niż te, które karmione są mlekiem modyfikowanym. To dlatego pediatra sprawdza, czy przyrost wagi noworodka jest odpowiedni, korzystając z siatek centylowych dedykowanych dzieciom karmionym piersią.

W pierwszych miesiącach życia niemowlę powinno przybierać minimum 150 gramów na tydzień, najczęściej jednak jest to 182-217 gramów, czyli od 26 do 31 gramów na dobę. 

Jeśli przyrosty wagi budzą niepokój, warto przedyskutować to z doradcą laktacyjnym czy pediatrą.

Przyrost wagi u niemowlęcia, wraz z drugim parametrem, jakim jest długość jego ciała są wyznacznikami jego dobrostanu (rozwoju fizycznego i odżywienia), dlatego tak istotna jest ich systematyczna kontrola i analiza w połączeniu z parametrami wieku metrykalnego i płci. W książeczkach zdrowia dziecka zamieszczane są siatki centylowe, które umożliwiają szybkie sprawdzenie, jak rozwija się dziecko w odniesieniu do swoich rówieśników. Warto jednak pamiętać, że dzieci dziedziczą niektóre cechy fizyczne po swoich przodkach i dlatego mogą ważyć mniej, choć rozwijają się prawidłowo.

W ciągu pierwszych sześciu miesięcy życia waga dziecka dynamicznie się zmienia. Miesięczne przyrosty wahają się od 600 a 1000 gramów, by w kolejnym półroczu zmniejszyć się do około 500 gramów w skali miesiąca.

W 4. miesiącu życia niemowlę podwaja masę urodzeniową, zaś w okolicach 10. miesiąca życia, do roku zwykle ją potraja. – Maksymalna częstotliwość pomiaru wagi to raz w tygodniu, jednak w przypadku dzieci zdrowych, w pierwszym półroczu życia w zupełności wystarczy ważenie niemowlęcia raz w miesiącu, a w drugim co trzy miesiące. W 2. i 3. roku życia wystarczy robić to dwa razy w roku – zaleca Natalia Szwarc.

Podczas ważenia warto pamiętać o tym, by niemowlę było nago i leżało na wytarowanej, możliwie dokładnej wadze. Idealnie, jeśli kolejnych pomiarów wagi dokonuje się na tej samej wadze i o podobnej godzinie, a dziecko jest wypróżnione. Niemowlak powinien w miarę możliwości leżeć spokojnie, co jest trudne do uzyskania w przypadku starszych dzieci, dlatego jednym z ostatecznych, niezbyt dokładnych rozwiązań jest ważenie się z dzieckiem na rękach, a następnie odejmowanie od wartości pomiaru swojej wagi.  

Na szczególną uwagę zasługują sytuacje spadku masy ciała u niemowlęcia. Niezależnie od tego, czy jest on nagły, czy powolny i systematyczny, należy skonsultować go z pediatrą, szczególnie, jeśli sięga 15 – 20 proc. masy ciała należnej danemu wiekowi. Przyczyn utraty wagi może być wiele i nie wszystkie świadczą o poważnych problemach zdrowotnych dziecka. Mogą to być:

• zaburzenia wchłaniania,
• zaburzenia metaboliczne, 
• skrócone wędzidełko języka, 
• odwodnienie, 
• infekcja, 
• nieodpowiednie przystawianie malca do piersi.

Jeśli konieczne okaże się dokarmianie dziecka, warto podawać mu pokarm mamy ściągnięty z piersi. Zanim jednak zapadnie decyzja o podaniu mleka modyfikowanego, warto skonsultować się z doradcą laktacyjnym, bo wielu problemom z karmieniem można zaradzić.

Niepokojącą i wymagającą konsultacji sytuacją jest również zbyt szybki przyrost masy ciała. Zwykle bywa spowodowany przekarmianiem dziecka, czyli podawaniem mu zbyt dużej ilości wysokokalorycznych pokarmów (kaszek, słodkich deserów, ryżu), albo nadmiernym gromadzeniem w organizmie wody i elektrolitów.