Niemowlę ma problem z wypróżnianiem – co zrobić?

Zaparciem nazywa się rzadkie oddawanie twardego, zbitego stolca z towarzyszącym tej czynności bólem i dyskomfortem, który utrzymuje się u dziecka co najmniej przez miesiąc. Zaparcia to częsty problem. Jak się szacuje, od 3 do 8 proc. wszystkich wizyt lekarskich u pediatry związanych jest z problemami ze stolcem u dzieci.  

Choć mogłoby się wydawać, że u noworodków i niemowląt trudno jest mówić o zaparciach, bo ich kupa jest zwykle papkowata i luźna, a zaparcia towarzyszą raczej dzieciom starszym, jednak i u maluchów obserwujemy zachowania, które wskazywałyby na problemy z wypróżnieniem, takie jak:  

• Robienie kupy rzadziej niż 2-3 razy w tygodniu.  
• Stolec twardy i wydalany z wyraźnym bólem.  
• Duża średnica stolca.   
• Zatrzymywanie się kału w odbytnicy.  
• Napinanie i bolesność brzucha. 
• Płacz i marudzenie.  
• Małe przyrosty masy ciała. 

Trudności z wypróżnianiem u niemowląt wynikają najczęściej z niedojrzałości ich układu pokarmowego i mają charakter przejściowy. Wraz z lepszym przyswajaniem pokarmów będą słabnąć, aż w końcu wszyscy o nich zapomną. U wrażliwego malca, w pierwszych tygodniach jego życia nawet pokarm mamy może powodować problemy. Najwięcej jest ich jednak w czasie, kiedy zaczynamy rozszerzać dietę dziecka.  Przyczyn zaparć u niemowląt może być wiele, m.in.: 

• Nadwrażliwość na nowy produkt w diecie,  
• alergia na laktozę,  
• nadmierne obciążenie układu trawiennego nowymi produktami,  
• niewłaściwie przygotowane mleko modyfikowane,  
• zbyt mała ilość płynów w diecie, 
• za mało/ zbyt dużo na raz warzyw i owoców w diecie. 

Na etapie poszerzania diety każda zmiana dotychczasowego schematu wypróżnień u dziecka może mieć związek z jedzeniem. Warto wtedy wstrzymać się ze zmianami na jakiś czas. Układ pokarmowy dziecka cały czas dojrzewa, z pewnością za jakiś czas jego reakcja na nowy pokarm będzie dobra.  

Jak długo mogą trwać?

Liczba wypróżnień u dziecka zależy od jego wieku. Niemowlęta robią kupę dość często, ale wraz z dojrzewaniem ich układu pokarmowego i rzadszym jedzeniem, ilość wypróżnień zmniejsza się. Dzieci od 1. do 4. roku życia oddają zazwyczaj dwa stolce dziennie. Starsze mogą wypróżniać się trzy razy dziennie. Normą jest także jedna kupka na 2-3 dni, jeśli oczywiście nie towarzyszą temu objawy bólu brzuszka i dyskomfortu.  

Bolesne problemy z wypróżnianiem u niemowląt mogą występować w pierwszych miesiącach życia, a niekiedy utrzymywać się do 3 roku życia. Większość zaparć, szczególnie tych na tle pokarmowym, ustępuje w ciągu kilku dni.  

U najmniejszych dzieci zaparcia mogą być mylone z innymi dolegliwościami: 

„U niemowląt zaparcia należy różnicować z dyschezją. Dyschezja jest to zaburzenie występujące u niemowląt, zwykle do 6. miesiąca życia, wynikające z nieprawidłowej koordynacji mięśni tłoczni brzusznej i dna miednicy podczas defekacji. Charakteryzuje się gwałtownym krzykiem i  płaczem dziecka trwającymi około 10–20 minut – objawy te poprzedzają oddanie stolca o prawidłowej konsystencji” – czytamy w artykule  Żanety Malczyk i Anny Jarzumbek opublikowanym w czasopiśmie „Pediatria i Medycyna Rodzinna”.  

Autorki zwracają też uwagę na występującą bardzo rzadko u dzieci chorobę Hirschsprunga, którą myli się z zaparciem, a która wymaga szybkiej interwencji chirurgicznej: 

„Choroba Hirschsprunga występuje średnio u 2 na 10 000 noworodków. Jej typowa postać jest czterokrotnie częstsza u chłopców niż dziewczynek. Istotą schorzenia jest zwężenie fragmentu jelita (najczęściej odbytnicy i esicy). (…) Rozpoznanie choroby Hirschsprunga w 90 proc. przypadków ustalane jest w  okresie noworodkowym. Do jej najczęstszych objawów należą: opóźnienie oddania smółki (90–94 proc. chorych), wzdęcie brzucha (55–87 proc.) oraz wymioty treścią żółciową i jelitową (19–44 proc.).” 

Czy Twoje dziecko ma problemy z zaparciami czynnościowymi i jest na diecie wegetariańskiej? Nasz ebook to doskonałe rozwiązanie! Zawiera przepisy zgodne z dietą laktoowowegetariańską oraz wskazówki dotyczące rodzajów diet wegetariańskich, opracowane przez dietetyka klinicznego i dziecięcego. Pobierz go teraz i zadbaj o zdrowie swojego malucha!

POBIERZ EBOOK

Jak poradzić sobie z zaparciami u maluszka?

W większości przypadków zaparć u dzieci wystarczającym sposobem na ich złagodzenie będzie modyfikacja diety: 

• Podawanie większej ilości płynów. 

Kiedy wprowadzamy do menu dziecka nowe produkty, szczególnie zbożowe, które absorbują większe ilości płynów, organizm będzie je pozyskiwał z pokarmu, a to doprowadzi do problemów z wypróżnianiem u niemowląt. Dlatego u dzieci do czwartego miesiąca podajemy im przegotowaną wodę lub wodę mineralną przeznaczoną dla niemowląt, a u starszych niemowląt możemy podawać do picia soki.  

• Włączenie do diety kasz i innych produktów bogatych w błonnik. 

Warto podawać dziecku przeciery owocowe i warzywne z dodatkiem owoców o właściwościach wspomagających prawidłowe wypróżnianie, np. śliwek, ale także dyni czy jabłek. 

• Wstrzymanie się z podawaniem pokarmów zapierających. 

Takimi produktami są np. banany, gotowana marchewka czy ryż. 

• Zmiana mleka modyfikowanego. 

Jeśli problemy z wypróżnianiem u dziecka wystąpiły krótko po zmianie mleka, to właśnie mieszanka może być przyczyną problemów. Już zmiana na mleko innego producenta może okazać się pomocna. Na rynku dostępne są także mieszanki dla dzieci, które mają problem z wypróżnianiem 

• Masowanie brzuszka i stosowanie ciepłych okładów.   

Kiedy udać się do lekarza?

Kiedy domowe sposoby nie pomagają, warto przemyśleć, co na problemy z wypróżnianiem u niemowląt proponuje farmakologia. W aptece znajdziemy wiele środków na zaparcia, które może przepisać lekarz pediatra. U tam małego dziecka lepiej jednak najpierw skonsultować się z lekarzem i zaufać jego wskazaniom.  

Kiedy jednak lekarz wykluczy najbardziej typowe przyczyny zaparć u dziecka, a rodzice spróbują wszystkich dostępnych metod pomocy, od zmiany diety, po leki, konieczne może być poszukiwanie przyczyn gdzie indziej. Trzeba wtedy wykluczyć choroby, które mogą objawiać się zaparciami, np. zaburzenia pracy tarczycy czy wady przewodu pokarmowego. Dziecko może też trafić pod opiekę gastrologa.  

U niektórych dzieci problemy z wypróżnianiem będą ich naturalną „urodą”. Podobnie jak wielu dorosłych odziedziczyli skłonność do zaparć.