Kiedy należy podawać probiotyk dla noworodka?

Zgodnie z definicją FAO/WHO probiotyki to „żywe mikroorganizmy, które dostarczone w odpowiednich dawkach przynoszą korzyści zdrowotne u gospodarza”. Wspomnianymi korzyściami zdrowotnymi jest przede wszystkim wspomaganie zdrowego przewodu pokarmowego i układu odpornościowego. 

Chociaż wciąż popularny jest mit mówiący, że podczas antybiotykoterapii probiotyki można zastępować fermentowanymi produktami mlecznymi (jogurty, kefiry), obecnie odchodzi się od tego podejścia i zaleca stosowanie specjalnie wyselekcjonowanych szczepów bakterii podawanych w określonych dawkach. Kupić je można zarówno w postaci leków, jak i suplementów diety.

Jak już wspomniano, celem stosowania probiotyków jest utrzymanie w zdrowiu przewodu pokarmowego – np. w trakcie antybiotykoterapii, przy biegunkach infekcyjnych, zaparciach oraz obniżonej odporności. Bakterie należące do naszej naturalnej mikroflory bakteryjnej wspomagają organizm w walce z patogenami. 

Chociaż najczęściej sięgamy po nie w trakcie choroby lub profilaktycznie, np. aby zapobiec biegunce podróżnych na egzotycznym wyjeździe, probiotyki u noworodków mają nieco inne zastosowanie. 

Chociaż, podobnie jak w przypadku dorosłych, mają na celu uzupełnienie flory bakteryjnej i zmniejszenie ryzyka infekcji, to istotne jest tu jednak przede wszystkim dostarczenie bakterii, których z jakiegoś powodu dziecko nie mogło otrzymać w naturalny sposób. Dotyczy to przede wszystkim trzech przypadków:

• Wcześniaków – niedojrzałość fizjologiczna, przedłużona hospitalizacja i opóźniona kolonizacja jelit przez pożyteczne bakterie zwiększają ryzyko dysbiozy jelitowej (zaburzeń pracy jelit).
• Dzieci karmionych mlekiem modyfikowanym – mleko matki stanowi bogate źródło prebiotyków (związków stymulujących wzrost bakterii) i bakterii probiotycznych.
• Dzieci urodzonych poprzez cesarskie cięcie – naturalny poród pozwala na kolonizację organizmu noworodka przez mikroflorę jelit i pochwy matki, w przypadku CC dominują bakterie bytujące na skórze.

Oczywiście, dodatkowo pediatrzy mogą także zalecać stosowanie probiotyku u noworodka w „klasycznych” wskazaniach – na zaparcia, choroby jelit, przy antybiotykoterapii czy w celu zapobiegania kolce niemowlęcej. Decyzja o podawaniu probiotyku zdrowemu niemowlakowi może wiązać się też z przedłużonym pobytem w szpitalu po porodzie czy osłabionym układem odpornościowym.

Na szczególną uwagę zasługuje kwestia podawania probiotyku noworodkowi po cesarce. Jak już wspomniano, w wyniku naturalnego porodu dziecko, poprzez kontakt z drogami rodnymi matki, zasiedlane jest specyficznymi bakteriami. Są to przede wszystkim szczepy Lactobacillus oraz niepatogenna forma Escherichia coli i Enterococcusspp. Bakterie te odgrywają szczególną rolę u dziecka, ponieważ są odpowiedzialne za aktywację komórek układu odpornościowego i przygotowaniu jelit do rozwoju bakterii bezwzględnie beztlenowych. Probiotyk zastosowany u noworodka po CC wzmacnia jego układ immunologiczny i pozwala zredukować podwyższone ryzyko schorzeń, takich jak: alergie, astma czy cukrzyca typu I.

Ze względu na różne wskazania i potrzeby noworodka nie ma probiotyków uniwersalnych. Inne szczepy bakterii będą się sprawdzały w trakcie ciężkiej biegunki, a inne pomogą dostarczyć organizmowi brakujących mikroorganizmów po cesarskim cięciu. Rozmawiając z lekarzem pediatrą, warto zwrócić uwagę na to, jaki konkretnie probiotyk poleca lub chociażby dopytać, które szczepy bakterii (i w jakich dawkach) powinien zawierać.  Jeśli jest taka możliwość, warto także wybierać produkty zarejestrowane jako leki lub poparte wiarygodnymi badaniami.