Jak ćwiczyć z niemowlakiem?

Rozwój niemowląt najczęściej dzielimy na cztery podstawowe obszary:

1. poznawczy,
2. związany z komunikacją,
3. społeczny,
4. fizyczny, z którym nieodłącznie wiąże się rozwój motoryczny.

Rozwój fizyczny niemowlaka polega na kształtowaniu się organizmu za sprawą rośnięcia i różnicowania się komórek i tkanek. Te procesy prowadzą do doskonalenia budowy i funkcji narządów malucha.

„Kamienie milowe” w rozwoju dziecka

W okresie niemowlęcym rozwój fizyczny przebiega w błyskawicznym tempie, zarówno pod względem zwiększania się długości oraz masy ciała, jak i zdobywania kolejnych umiejętności ruchowych. Jakie „kamienie milowe” w rozwoju fizycznym i motorycznym są charakterystyczne dla poszczególnych okresów życia niemowlaka?

• W trzecim miesiącu życia dziecko unosi głowę w pozycji na brzuszku i potrafi ją utrzymać w górze przez minutę,
• w piątym miesiącu życia masa ciała niemowlaka jest podwojona w stosunku do masy urodzeniowej,
• w szóstym lub siódmym miesiącu życia maluch potrafi siedzieć z podparciem,
• w dziewiątym miesiącu życia umie wstawać przy pomocy drugiej osoby lub podpory,
• w dwunastym miesiącu życia potrafi chodzić – samodzielnie lub z pomocą,
• w ciągu pierwszego roku życia maluch potraja urodzeniową masę ciała i zwiększa długość ciała o ok. 25 cm. 

Określone powyżej miesiące życia stanowią wartości średnie. Połowa dzieci w danym wieku osiąga ten poziom rozwoju dla poszczególnych cech motorycznych. Jak ćwiczyć z niemowlakiem, żeby wspomóc go w nabywaniu kolejnych umiejętności kluczowych w pierwszym roku życia?

Mięśnie noworodka są bardzo słabo rozwinięte, a ich budowanie i wzmacnianie jest niezbędne, aby dziecko osiągało kolejne „kamienie milowe” w rozwoju. W pierwszych miesiącach życia malucha głównym zadaniem pod kątem rozwoju motorycznego jest praca nad mięśniami szyi, ramion, brzucha, pleców oraz bioder.

Ćwiczenia z niemowlakiem oczywiście muszą być dostosowane do jego wieku. To, jak najlepiej ćwiczyć z 5-miesięcznym dzieckiem, znacząco różni się od odpowiedniego sposobu stymulowania rozwoju niemowlaka w wieku 12 miesięcy. Na początku ćwiczenia opierają się całkowicie na interakcji z opiekunem. Wraz z rozwojem malucha będziemy zachęcać go do wykonywania ruchów w sposób coraz bardziej samodzielny.

Poniżej znajdziesz pomysły na zabawy, które pokazują, jak można ćwiczyć z niemowlakiem w zależności od jego wieku.

Wiek od pierwszego do trzeciego miesiąca: jak ćwiczyć podnoszenie główki?

Podnoszenie główki warto ćwiczyć przez układanie dziecka w pozycji na brzuszku. Na początku wystarczy bardzo krótki okres (do trzech lub pięciu minut), żeby maluch powoli zaczął przyzwyczajać się do wzmożonej pracy mięśni w tym ułożeniu. Następnie czas spędzany w zabawie na brzuchu można stopniowo wydłużać.

Wiek od trzeciego do szóstego miesiąca: jak ćwiczyć mięśnie brzucha?

Dobrze rozwinięte mięśnie brzucha są niezbędne, żeby maluch uczył się wykonywania nowych, coraz bardziej zaawansowanych ruchów – bez tego brakowałoby mu stabilności tułowia. Jedno z prostych ćwiczeń na mięśnie brzucha polega na pokazywaniu maluchowi zabawki umiejscowionej na poziomie jego pępka. Dziecko nauczy się sięgać po przedmiot, angażując jednocześnie mięśnie brzucha. Niemowlę w czasie ćwiczeń kładziemy w pozycji na plecach, na dość twardym podłożu – takim, które nie będzie zapadało się pod wpływem ruchu.

Wiek od szóstego do dziewiątego miesiąca: jak ćwiczyć koordynację ruchową?

U dziecka w wieku od sześciu do dziewięciu miesięcy warto postawić na zabawy, które zachęcają je do sięgania i chwytania przedmiotów oraz przenoszenia ich z ręki do ręki. Do ćwiczeń możecie wykorzystać dostosowane do wieku niemowlęcia proste sortery – zabawki z otworami, do których maluch wrzuca mniejsze przedmioty. W wieku od sześciu do dziewięciu miesięcy niemowlę nie potrafi jeszcze dobierać pasujących kształtów do odpowiednich otworów (będzie potrzebowało do tego twojej pomocy), ale zabawka świetnie wpływa na jego koordynację ruchową.

Wiek od dziewiątego do dwunastego miesiąca: jak ćwiczyć chodzenie?

W ostatnim kwartale pierwszego roku życia niemowlę staje się dużo bardziej ruchliwe i twoim głównym zadaniem będzie stworzenie mu bezpiecznego środowiska do aktywnego poznawania otoczenia.

Zapewnij niemowlakowi obiekty, na których będzie mógł się podciągnąć, dające mu stabilną podporę. Odpowiednich rozmiarów meble oraz inne elementy wyposażenia domu, np. pudła, mogą pełnić taką rolę. Rozważ przytwierdzenie do ściany, na odpowiedniej dla malucha wysokości, drążka do podciągania się i podpierania.

Korzystanie z chodzików do nauki wykonywania pierwszych kroków nie jest dobrym pomysłem. Nie próbuj też uczyć dziecka chodzenia, trzymając go od góry za rączki. Obie te metody powodują, że maluch nie uczy się kontroli i przenoszenia środka ciężkości – zdolności niezbędnych do utrzymywania prawidłowej pozycji w czasie samodzielnego chodzenia. Nauka chodzenia to długotrwały proces, do którego dziecko musi być przygotowane pod kątem fizycznym. Nie warto go na siłę przyspieszać – należy jedynie wspierać malucha na kolejnych etapach opanowywania tej umiejętności.